Περί αναδιάρθρωσης του χρέους

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΔΕΛΑΣΤΙΚ

Φαρισαϊκός είναι ο τρόπος με τον οποίον η κυβέρνηση προσπαθεί να κλείσει τη συζήτηση περί ενδεχόμενης αναδιάρθρωσης του ελληνικού δημόσιου χρέους, την οποία άνοιξε εκ νέου ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Θόδωρος Πάγκαλος, με τη γνωστή πλέον συνέντευξή του στο «Βήμα» της Κυριακής. 

Οι σκοπιμότητες του Μεγάρου Μαξίμου είναι αντιληπτές. 

Πρώτον, ο πρωθυπουργός υποστηρίζει θέσεις διαμετρικά αντίθετες από αυτές του Θ. Πάγκαλου. 

Δεύτερον βρισκόμαστε ελάχιστα 24ωρα πριν από τις εκλογές και οι θέσεις του αντιπροέδρου της κυβέρνησης, που συγκρούονται μετωπικά με την κυβερνητική πολιτική, σίγουρα έχουν αρνητικές επιπτώσεις ακόμη και στην εκλογική απήχηση των κυβερνητικών υποψηφίων, από τη στιγμή που ο πρωθυπουργός αποδέχτηκε την πρόκληση της αντιπολίτευσης και μετέτρεψε τις αυτοδιοικητικές εκλογές σε ψήφο υπέρ ή κατά του Μνημονίου της κυβέρνησης με το ΔΝΤ και την ΕΕ.

Ο στρουθοκαμηλισμός δεν ωφελεί σε τίποτα. Οταν οι πάντες στην Ευρώπη και στην Αμερική συζητούν το ενδεχόμενο χρεοκοπίας της Ελλάδας, δεν μας βοηθάει σε τίποτα το να υποκρινόμαστε ότι δεν υφίσταται καν θέμα αναδιάρθρωσης του δημόσιου χρέους της χώρας.

Εν πρώτοις τόσο ο διευθυντής του ΔΝΤ Ντομινίκ Στρος - Καν όσο και υπουργοί της κυβέρνησης Παπανδρέου μιλούν ήδη ανοιχτά για «επιμήκυνση» του χρόνου του δανείου αναφορικά με την αποπληρωμή του. Στο χθεσινό «Εθνος» ο  Μιχάλης Ιγνατίου μας πληροφορούσε μάλιστα και για τους ενδεχόμενους όρους της επιμήκυνσης - παράταση για άλλα πέντε χρόνια και αύξηση του επιτοκίου από 0,4% έως 0,7% σε ό,τι αφορά το τμήμα του δανείου που προέρχεται από το ΔΝΤ.

Αν όντως υλοποιηθεί κάτι τέτοιο, αυτό συνιστά μια ήπια μορφή αναδιάρθρωσης του χρέους που αλλάζει μεν τα οικονομικά δεδομένα, δεν προκαλεί όμως τεκτονικούς σεισμούς στην κοινωνία.

Αν όμως, θεωρητικά μιλώντας, η Ελλάδα οδηγηθεί στα νύχια του μηχανισμού «συντεταγμένης πτώχευσης» που εισάγουν στην ΕΕ οι Γερμανοί, τα δεδομένα αλλάζουν δραματικά και οι όροι της αναδιάρθρωσης μπορεί να είναι εξαιρετικά επαχθείς. Δεν είναι γνωστοί εκ των προτέρων και θα προκύψουν ως αποτέλεσμα διαπραγματεύσεων, αποτυπώνοντας τον συσχετισμό δυνάμεων εκείνης της στιγμής.

Θεωρητικά πάντα μιλώντας, θα μπορούσε να πει π.χ. το κονκλάβιο που θα αποφασίσει τους όρους ότι το 40% των εσόδων του δημοσίου θα πηγαίνει υποχρεωτικά και κατά προτεραιότητα στην αποπληρωμή τοκοχρεωλυσίων και με όσα χρήματα απομείνουν θα πρέπει να η κυβέρνηση να τα φέρει βόλτα - εν ανάγκη απολύοντας δημόσιους υπαλλήλους ή και κλείνοντας ακόμη σχολεία και νοσοκομεία!  

Αντιθέτως αν την πρωτοβουλία την έπαιρνε μια ισχυρή ελληνική κυβέρνηση με ευρεία λαϊκή υποστήριξη στο θέμα αυτό, θα μπορούσε να απαιτήσει και να πετύχει διαγραφή τμήματος του χρέους, επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής και μείωση των επιτοκίων - πάντα θεωρητικά μιλώντας. Εννοείται ότι τέτοιου είδους αναδιάρθρωση καθόλου δεν θέλουν να την ακούσουν ΕΕ και ΔΝΤ, αλλά θα ήταν υποχρεωμένοι να την αποδεχτούν έστω και τρίζοντας τα δόντια, αν προέκυπτε ως αδήριτη πολιτική αναγκαιότητα εξαιτίας της στάσης της Αθήνας και φυσικά της οικονομικής κατάστασης.

Θα επαναλάβουμε ότι μια αναδιάρθρωση του χρέους μπορεί να είναι από ανακουφιστική έως καταστροφική, αναλόγως των όρων της. Αν μας την επιβάλουν οι ξένοι, είναι βέβαιο ότι αποκλείεται να είναι ευνοϊκή για τη χώρα μας και τον λαό μας. Ο λόγος είναι απλούστατος: δικό τους μέλημα είναι αποκλειστικά το να μη βλαφτούν καθόλου ή όσο το δυνατόν λιγότερο οι τράπεζές τους που μας έχουν δανείσει.

Είναι φυσιολογικό το ότι αυτοί αδιαφορούν παντελώς για την τύχη και το βιοτικό επίπεδο του ελληνικού λαού. Αυτά πρέπει να τα διασφαλίσει η ελληνική κυβέρνηση - και δεν εννοούμε να ισχυρίζεται ότι τα διασφαλίζει κόβοντας μισθούς και συντάξεις, καταλύοντας το κοινωνικό κράτος και καταργώντας εργασιακά δικαιώματα που κατακτήθηκαν στη διάρκεια ενός αιώνα, με την απειλή της «χρεοκοπίας».

Ρεαλισμός

Πρόωρη η απόφαση, αναγκαία η συζήτηση

Μπορεί ο Αμερικανός καθηγητής Νουριέλ Ρουμπινί να δηλώνει ότι το «ερώτημα που τίθεται για μένα δεν είναι εάν θα πτωχεύσει η Ελλάδα, αλλά μόνο το πότε». Μπορεί η «Ντέιλι Τέλεγκραφ» του Λονδίνου να έχει την άποψη ότι δεν έχει νόημα να σπρώχνουμε την Ελλάδα πιο βαθιά στο σπιράλ του χρέους, ανεβάζοντας το δημόσιο χρέος της από 115% του ΑΕΠ που ήταν στο ξεκίνημα της «διάσωσης», στο 150% στο τέλος της δοκιμασίας, προτείνοντας «συντεταγμένη χρεοκοπία». Αποψή τους όσο σοβαρή και αν είναι. Το βέβαιο είναι όμως ότι στη χώρα μας πρέπει να γίνει οπωσδήποτε σοβαρή συζήτηση τώρα γύρω από το ποιες θα πρέπει να ήταν οι ελληνικές θέσεις για μια αναδιάρθρωση του χρέους, αν αυτή καταστεί αναγκαία.

ΕΘΝΟΣ