«Σταχανοβίτες» χωρίς αιτία

Tου Κωστα Λεονταριδη

Το σταλινικό καθεστώς είχε κατασκευάσει έναν υπερ-εργάτη, πρότυπο για τους υπόλοιπους.  

Ο Αλεξέι Γκριγκόριεβιτς Σταχάνοβ (λες και ξεγλίστρησε από σελίδες του Ντοστογιέφσκι το όνομα) επελέγη ως σύμβολο του αγώνα αύξησης της παραγωγικότητας. Ο Σταχάνοβ ξεπέρασε με τα σιδηρά χέρια της προπαγάνδας κατά 14 φορές τη ζητούμενη ημερήσια αποδοτικότητα στην εξόρυξη άνθρακα, καθιστώντας τους συναδέλφους του ύποπτους οκνηρίας ή ηθελημένης ήσσονος προσπάθειας. Το ένστικτο επιβίωσης ανάγκασε πολλούς να ακολουθήσουν το παράδειγμά του για να μην κατηγορηθούν ως εχθροί της σταλινικής ΕΣΣΔ. Ο Σταχάνοβ παρασημοφορήθηκε, σπούδασε, έγινε διευθυντής ορυχείου και πέθανε κατάκοπος και αλκοολικός το 1977.

«Ευτυχώς έπεσα σε σταχανοβίτη» ακούσαμε να λέει ένας μπροστά - το πιάσαμε το υπονοούμενο. Ολοι το έχουμε παρατηρήσει περιμένοντας στην ουρά για να πληρώσουμε λογαριασμό ΟΤΕ, ΔΕΗ, ΕΥΔΑΠ. Πίσω από τον γκισέ οι υπάλληλοι. Στο ίδιο χρονικό διάστημα -ας πούμε πέντε λεπτά- ο ένας εξυπηρετεί τρεις καταναλωτές με κινήσεις γρήγορες, μηχανικές. Ο συνάδελφός του δίπλα υιοθετεί στην πράξη το «όποιος βιάζεται σκοντάφτει», εξυπηρετώντας με στωικότητα, ανά πεντάλεπτο, έναν καταναλωτή. Και οι δύο έχουν τα ίδια χρόνια προϋπηρεσίας, το ίδιο προσοντολόγιο, αμείβονται το ίδιο, λαμβάνουν τα ίδια επιδόματα. Στη δημοκρατία μας, ούτε ο πρώτος επιβραβεύεται για την ταχύτητά του (πέραν των σιωπηλών ευσήμων των καταναλωτών) ούτε ο δεύτερος κατηγορείται για τη βραδύτητά του (πέραν των σιωπηλών ύβρεων των καταναλωτών).

Το ελληνικό Δημόσιο -που μόλις φέτος κατάφερε να διαλευκάνει ότι ο υπαλληλικός του πληθυσμός ανέρχεται σε 800.000- εδώ και δεκαετίες λειτουργούσε ως ενεργούμενο κυβερνήσεων, καταφέρνοντας το εξής απίστευτο: να δηλώνουν δυσαρεστημένοι και οι συνεπείς υπάλληλοι και οι λιγότερο ευσυνείδητοι (πρωτίστως οι συνδικαλιστές τους), αλλά και οι εξυπηρετούμενοι πολίτες. 

Και για να μην αδικήσουμε κανένα από τα κόμματα εξουσίας, θα πιστέψουμε και τα δύο. Οργια χαριστικών προσλήψεων γίνονταν συνεχώς στο παρελθόν και παρ’ όλα αυτά επιτεύχθηκε άλλο ένα ελληνικό οξύμωρο. Σχεδόν σε όλες τις υπηρεσίες του Δημοσίου καταγγέλλεται διαχρονικά ότι υπάρχουν σοβαρές ελλείψεις προσωπικού, σύμφωνα με τα οργανογράμματα. Αλλο ένα αντικείμενο προς διερεύνηση: Πότε συντάχθηκαν αυτά τα οργανογράμματα και από ποιους; Ανανεώθηκαν ποτέ; Μια υπηρεσία που έχει ενισχυθεί με σύγχρονα τεχνολογικά μέσα χρειάζεται ίδιο αριθμό υπαλλήλων με αυτούς προ εικοσαετίας;

Είναι κοινό μυστικό ότι η όποια λειτουργία του Δημοσίου στηριζόταν παραδοσιακά σε κάποιους «σταχανοβίτες» που ούτε κομματικά εύσημα ανέμεναν ούτε ηρωικές προθέσεις είχαν. Υποταγμένοι στο ατομικό τους μνημόνιο, επιδείκνυαν σιωπηρώς συναδελφική αλληλεγγύη σε καθ’ έξιν λουφαδόρους και κατά φαντασίαν ασθενείς. 

Κρίμα κι άδικο. ΄Η δεν συμφωνείτε;