TOYΡΚΙΑ - ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ: Οι Κούρδοι έτοιμοι να χαράξουν νέα σύνορα

Του Κώστα Ράπτη

O φυλακισμένος στη νήσο İmralı της Προποντίδας ιδρυτής του Εργατικού Κόμματος Κουρδιστάν (ΡΚΚ) Abdullah Öcalan δέχθηκε την Κυριακή την επίσκεψη του συμπροέδρου του φιλοκουρδικού Κόμματος Ειρήνης και Δημοκρατίας (BDP) Selahattin Demirtaş και της αντιπροέδρου της κοινοβουλευτικής του ομάδας Pervin Buldan. Ήταν η όγδοη κατά σειρά επίσκεψη αυτού του είδους αφότου ο Öcalan εγκαινίασε τον περασμένο Οκτώβριο τις επαφές με την κυβέρνηση Erdoğan, οι οποίες κατέληξαν στην διαδικασία εξομάλυνσης του Κουρδικού ζητήματος στη γείτονα.
Σε μία συγκυρία κατά την οποία είναι διάχυτη η αίσθηση ότι η διαδικασία καρκινοβατεί ή και κινδυνεύει να εκτροχιασθεί το μήνυμα που εξέπεμψε ο Öcalan μέσω των επισκεπτών του ήταν καθησυχαστικό, αν και συνοδευόταν από έκκληση και προς τις δύο πλευρές να “αποφύγουν τα λάθη” και προς την κυβέρνηση Erdoğan να επισπεύσει το πέρασμα προς την προβλεπόμενη δεύτερη και την τρίτη φάση, με την υιοθέτηση θεσμικών μεταρρυθμίσεων υπέρ του κουρδικού στοιχείου. Η πρώτη φάση εγκαινιάσθηκε θεαματικά την Κουρδική Πρωτοχρονιά (21 Μαρτίου) με δημόσια έκκληση του Öcalan προς τους αντάρτες του ΡΚΚ και την ανακοίνωση της οργάνωσης στις 8 Μαΐου ότι άρχισε η αποχώρηση των μαχητών της από το τουρκικό έδαφος. Ωστόσο, ο υπουργός Εσωτερικών της Τουρκίας Muammer Güler εκτίμησε προ μηνός ότι μόνο το 20% των ανταρτών έχει αποχωρήσει.
Την Κυριακή, ο ισοβίτης Öcalan προχώρησε ένα βήμα παραπέρα δηλώνοντας ότι οι συνθήκες κράτησής του δεν του επιτρέπουν να έχει περισσότερο εποικοδομητική συμβολή στη διαδικασία και ζητώντας να του επιτραπεί η διοργάνωση συνέντευξης Τύπου στο İmralı. Ο αντιπρόεδρος της τουρκικής κυβέρνησης Bülent Arınç περιορίσθηκε να απαντήσει ότι ο νόμος δεν δίνει τέτοια δυνατότητα, ενώ στελέχη του Ρεπουμπλικανικού και του Εθνικιστικού Κόμματος της αντιπολίτευσης σχολίασαν σκωπτικά, υποδεικνύοντας την αδιαφάνεια που περιβάλλει την όλη διαδικασία, ότι τη συνέντευξη Τύπου μπορούν να τη δώσουν από κοινού ο Öcalan με τον πρωθυπουργό Erdoğan...
Όμως το γεγονός που προκαλεί την αγανάκτηση των αντιπολιτευομένων, ότι δηλαδή ο φυλακισμένος Öcalan αποτελεί διαμορφωτή της τουρκικής πολιτικής ζωής, αποτελεί μια πραγματικότητα που δεν μπορεί να παρακαμφθεί. Ούτε άλλωστε μπορεί να αγνοηθεί το ότι το ΡΚΚ βρίσκεται μπροστά σε μια win-win situation, είτε ευοδωθεί είτε αποτύχει η τρέχουσα διαδικασία, ενώ η κυβέρνηση Erdoğan αποτελεί όμηρο των αποτυχιών της στη συριακή κρίση.
Είναι χαρακτηριστικό ότι την ώρα που ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Beşir Atalay διαπίστωνε το Σάββατο ότι η διαδικασία χρειάζεται “ειλικρίνεια και υπομονή” και ότι “η αρχική αργοπορία στην αποχώρηση των ανταρτών δεν θα πρέπει να αξιολογηθεί, εφόσον τηρούνται οι υποσχέσεις”, μέλη του ΡΚΚ απήγαγαν τρεις εργαζόμενους στην κατασκευή σιδηροδρομικής γραμμής στην επαρχία Bingöl.
Την ίδια ημέρα δε, το BDP διοργάνωνε στο Cizre της επαρχίας Diyarbakır εκδήλωση για τον ένα χρόνο από την κήρυξη της αυτονομίας των Κούρδων της Συρίας. Στην εκδήλωση, στην οποία περίσσευαν οι σημαίες του ΡΚΚ και τα πορτραίτα του Öcalan τον τόνο έδινε κυρίως το Πατριωτικό Επαναστατικό Κίνημα Νεολαίας (YDGH), ήτοι η οργάνωση νέων των Κούρδων αυτονομιστών, η οποία το τελευταίο διάστημα έχει πολλαπλασιάσει τις στρατολογήσεις της και από τις αρχές του μηνός έχει δημιουργήσει δικές της “μονάδες τήρησης της τάξης” στην επαρχία Diyarbakır...
Ο αρθρογράφος της εφημερίδας Bugün, Gültekin Avcı υποστηρίζει ότι όλες οι εξελίξεις ευνοούν το ΡΚΚ και ότι η κυβέρνηση δεν μπαίνει στον κόπο να προσεταιρισθεί τους Κούρδους πολίτες που είναι ανεξάρτητοι από την οργάνωση, ενώ ο βουλευτής Diyarbakır του κυβερνώντος κόμματος, Galip ensarioğlu επιμένει ότι ορισμένες χώρες ενθαρρύνουν και χρηματοδοτούν τους αυτονομιστές, ώστε να μην τερματίσουν τη σύγκρουση.
Έτσι και αλλιώς, στους κόλπους της τουρκικής ηγεσίας έχει σημάνει συναγερμός αφότου οι μαχητές του PYD (αδελφής οργάνωσης του ΡΚΚ στη Συρία) κατέλαβαν στις 17 Ιουλίου την μεθοριακή συριακή πόλη Ras al-Ain, μετά από σκληρές μάχες με τους προσκείμενους στην “αλ Κάιντα” ισλαμιστές αντάρτες της οργάνωσης Jabhat al-Nusra, για να ακολουθήσει και η από μέρους τους κατάληψη της Tel Abyad στην επαρχία Raqqa. Μάλιστα από τα πυρά της μάχης στην Ras al-Ain σκοτώθηκε ένας Τούρκος έφηβος στην πόλη Ceylanpınar (σε απόσταση ελάχιστων εκατοντάδων μέτρων από την άλλη πλευρά των συνόρων) και ο τουρκικός στρατός ανταπέδωσε κατά τους κανόνες εμπλοκής.
“Οι συγκρούσεις περνούν τα σύνορα μας. Εμείς επιδεικνύουμε υπομονή. Αλλά ως πότε;” αναρωτήθηκε την Κυριακή ο Erdoğan, ενώ ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών έφθασε να απευθυνθεί στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Επισκεπτόμενος την Άγκυρα, ο ταξίαρχος Salim Idris, επικεφαλής της διοίκησης του Ελεύθερου Συριακού Στρατού δικαιολογήθηκε λέγοντας ότι οι δικές του δυνάμεις έπρεπε να αναδιπλωθούν προς άλλα μέτωπα στα οποία διεξάγονται σκληρές μάχες, κατηγόρησε το PYD ότι στηρίζεται από Κούρδους γειτονικών κρατών και διαμήνυσε ότι δεν πρόκειται να αποδεχθεί την ανακήρυξη αυτόνομης κουρδικής οντότητας στην βόρεια Συρία.
Η αλήθεια ωστόσο είναι ότι οι δικές του δυνάμεις αποδεικνύονται αμελητέα ποσότητα μπροστά σε αυτές της Nusra, η οποία πλέον προκαλεί την ανοικτή ανησυχία των Δυτικών δυνάμεων, ενώ από το πρόσφατο συνέδριο του ΡΚΚ στα όρη Καντίλ του Βορείου Ιράκ επιβεβαιώθηκε η γραμμή των “τεσσάρων μετώπων” (Τουρκία, Συρία, Ιράκ και Ιράν – το μόνο ανενεργό αυτή τη στιγμή), με τη συγκρότηση κοινής στρατιωτικής διοίκησης και την ανάδειξη του συριακού μετώπου σε πρώτη προτεραιότητα.
Ο εφιάλτης ενός δεύτερου (μετά από αυτό το βορείου Ιράκ) αυτόνομου κουρδικού κρατιδίου στα σύνορα της Τουρκίας, επίσης προικισμένου με πετρελαϊκά κοιτάσματα, επανήλθε για τους ιθύνοντες στην Άγκυρα, οι οποίοι τώρα ομνύουν στην εδαφική ακεραιότητα της Συρίας.