Δέκα χρόνια ως πρωθυπουργός της Τουρκίας
συμπλήρωσε ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στις 14 Μαρτίου 2013.
Μέσα στη δεκαετία αυτή ο ισλαμιστής πρωθυπουργός της γείτονος
καλλιέργησε «άριστες» σχέσεις με πέντε Ελληνες πρωθυπουργούς, όμως κάθε
φορά που η Αθήνα έτεινε στην απέναντι πλευρά του Αιγαίου «χείρα φιλίας»
για την εξομάλυνση των διμερών σχέσεων, λάμβανε ως απάντηση την εφαρμογή
της «νεο-οθωμανικής λογικής», της διεύρυνσης δηλαδή της τουρκικής
επιρροής στον πάλαι ποτέ ευρύτερο γεωγραφικό χώρο της Οθωμανικής
Αυτοκρατορίας, στην εξωτερική πολιτική της Τουρκίας.
Παρά το πολυσυζητημένο ζεϊμπέκικο του Γιώργου Παπανδρέου υπό τα
παλαμάκια του Ισμαήλ Τζεμ το 2001 και τη «διπλωματία των σεισμών», που
προηγήθηκε, αλλά και την «κουμπαριά» του Κώστα Καραμανλή με τον Ρετζέπ
Ταγίπ Ερντογάν το 2007, με αφορμή τον πολιτικό γάμο στην
Κωνσταντινούπολη της κόρης του Τούρκου πρωθυπουργού, βρισκόμαστε ακόμη
σε ό,τι αφορά τις ελληνοτουρκικές σχέσεις στο ίδιο σημείο... εκκίνησης.
Στις 28 Ιανουαρίου διεξήχθη στην Αθήνα ο 54ος κύκλος των
διερευνητικών επαφών ανάμεσα στις δύο πλευρές, ενώ στις 5 Μαρτίου μετέβη
στην Κωνσταντινούπολη ο πρωθυπουργός, Αντώνης Σαμαράς, συνοδευόμενος
από 11 υπουργούς, στο πλαίσιο της διεξαγωγής του 2ου Ανωτάτου Συμβουλίου
Συνεργασίας Ελλάδας - Τουρκίας ή αλλιώς Συμβουλίου Στρατηγικής
Συνεργασίας Υψηλού Επιπέδου Τουρκίας - Ελλάδας.
Το γεγονός ότι υπάρχει και παραμένει ανοιχτός ο δίαυλος
επικοινωνίας ανάμεσα σε Αθήνα και Αγκυρα αποτελεί θετική εξέλιξη, όπως
επίσης προς το συμφέρον και των δύο πλευρών είναι η ανάπτυξη των
εμπορικών και επιχειρηματικών δεσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.
Ωστόσο, τα βασικά ζητήματα -η οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας ή/και
Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης, η διατήρηση του casus belli της Αγκυρας
εναντίον της Ελλάδας στην περίπτωση που η Αθήνα επεκτείνει την
αιγιαλίτιδα ζώνη της στα 12 ναυτικά μίλια, η αμφισβήτηση του εύρους του
ελληνικού εθνικού εναέριου χώρου, οι περίφημες «γκρίζες ζώνες» στο
Αιγαίο, που απασχολούν την ελληνική διπλωματία και βρίσκονται στο
επίκεντρο του διμερούς αυτού διαλόγου- παραμένουν απαράλλαχτα και κατά
περίπτωση έχουν «εμπλουτιστεί», εις βάρος πάντοτε της Ελλάδας. Επίσης,
όλο αυτό το διάστημα μέχρι και σήμερα η Αγκυρα δεν σταμάτησε να προκαλεί
απροκάλυπτα την Κύπρο.
Σήμερα όμως οι περιστάσεις φαίνεται πως επιβάλλουν την
αναθεώρηση της ελληνοτουρκικής προσέγγισης, όπως εκτιμούν διπλωματικές
πηγές, διότι η Αγκυρα με αφορμή την πρόθεση της Αθήνας να προχωρήσει
στην αξιοποίηση των πιθανών κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου
στο Αιγαίο, σε περιοχές εντός της δικαιοδοσίας της, αποσκοπεί στην
«αναθέρμανση» των σχέσεων.
Δύο ημερομηνίες σημάδεψαν πάντως τη δεκαετία αυτή:
Η καταψήφιση
του σχεδίου Ανάν το 2004 και η έναρξη των διαπραγματεύσεων με την
Τουρκία για την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ενωση το 2005, ενώ σημαντική
παράμετρος υπήρξε η ανάδειξη τον Μάιο 2009 του καθηγητή και πρεσβευτή
της «pax ottomana» Αχμέτ Νταβούτογλου σε υπουργό Εξωτερικών της
Τουρκίας.
Ο Κώστας Καραμανλής πραγματοποίησε την πρώτη, από το 1959,
επίσημη επίσκεψη Ελληνα πρωθυπουργού στην Τουρκία , τον Ιανουάριο 2008,
συνοδευόμενος από την υπουργό Εξωτερικών Ντόρα Μπακογιάννη και
επιχειρηματική αποστολή.
Ακολούθησε η επίσκεψη του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν τον Μάιο 2010
στην Αθήνα, τον οποίο επίσης συνόδευσε πολυάριθμη τουρκική αντιπροσωπεία
σε επίπεδο υπουργών και σημαντικός αριθμός επιχειρηματιών.
Οι συναντήσεις αυτές φαίνεται πως «πάτησαν» πάνω στη θεωρία που
είχε αναπτύξει παλαιότερα ο Γιώργος Παπανδρέου -«το πρόσωπο εκείνο που
έβαλε τα θεμέλια την περίοδο 1999-2004 για την προσέγγιση της Ελλάδας με
την Τουρκία», σύμφωνα με δήλωση του Δημήτρη Δρούτσα- ο οποίος είχε
υποστηρίξει πως «τα ελληνο-τουρκικά προβλήματα είναι μεν υπαρκτά»,
ωστόσο «μία προσέγγιση που θα έχει να κάνει με την οικονομία και την
ευρύτερη συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών θα βοηθήσει στην επίλυση των
ζητημάτων αυτών».
Τη θεωρία βέβαια αυτή αποδείχθηκε πως ενστερνίστηκε εξ αρχής ο
Αχμέτ Νταβούτογλου, ο οποίος σε δηλώσεις του είχε αναφέρει πως
μοιραζόταν με την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ της περιόδου 2009-2011 ένα κοινό
«όραμα», ένα «όραμα» που δεν στηρίζεται στις αμοιβαίες απειλές, αλλά στα
αμοιβαία συμφέροντα».
Σε κάθε περίπτωση, οι αφορμές για να αποδείξουν οι δύο πλευρές
το άριστο επίπεδο των σχέσεων που διατηρούν και οι αβροφροσύνες δεν
έλειψαν. «Bravo Giorgos» έγραφαν τα πρωτοσέλιδα του τουρκικού Τύπου.
Επίσης, ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Δημήτρης Δρούτσας είχε
παρακολουθήσει τον Αύγουστο 2010 στην Αγκυρα μαζί με τον Αχμέτ
Νταβούτογλου τον αγώνα ανάμεσα στις εθνικές ομάδες μπάσκετ Ελλάδας και
Τουρκίας στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Πρωταθλήματος Μπάσκετ 2010.
«Κοινό σπίτι»
«Επικρατεί μία φιλική και ενθουσιώδης ατμόσφαιρα που αποδεικνύει
τη φιλία των δύο χωρών», είχε δηλώσει τότε ο Αχμέτ Νταβούτογλου, ενώ
την ίδια περίοδο, όταν είχε επισκεφθεί τη Ρόδο, είχε τονίσει πως «στην
πραγματικότητα η θάλασσα του Αιγαίου είναι το κοινό μας σπίτι».
Τον Ιούνιο 2010, ωστόσο, δύο μήνες νωρίτερα, το τουρκικό
υδρογραφικό και ωκεανογραφικό σκάφος «Τσεσμέ» είχε «περιδιαβεί» τη
θαλάσσια περιοχή του βορείου Αιγαίου, μεταξύ της ηπειρωτικής ακτής της
Θράκης και της Σαμοθράκης, σε περιοχή εκτός ελληνικών χωρικών υδάτων,
εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας.
Σήμερα, πάντως, παρά τις προσπάθειες των Γ. Παπανδρέου, Ντόρας
Μπακογιάννη, Δ. Δρούτσα και Δημήτρη Αβραμόπουλου να εμφανίσουν μία
εικόνα «ειδυλλιακή» αναφορικά με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, η
πραγματικότητα διαψεύδει τις προσδοκίες τους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου