ΚΥΠΡΟΣ: Τι έβλεπε ο Σεφέρης 60 χρόνια πριν;

Του ΚΩΣΤΑ ΛΕΟΝΤΑΡΙΔΗ

H μαχητική ορολογία παραμένει στην πρώτη γραμμή ελέω κρίσης, αφού «είμαστε σε πόλεμο» από τον οποίο θα βγούμε, Κύριος οίδεν πώς και πότε, καλύτεροι (;). 

Ετσι, ανασύραμε από μέσα μας έναν απόστρατο Σουν Τζου με έτοιμες λύσεις για τα πεδία των μαχών. Η φράση «λεπτή κόκκινη γραμμή» πρωτακούστηκε για την περίφημη μάχη της Μπαλακλάβα (1854) κατά τον Κριμαϊκό πόλεμο, όταν η βρετανική ελαφρά ταξιαρχία έλαβε παντοτινό μετάλλιο ηρωισμού. Για τους πολέμαρχους της πολιτικής, οι «κόκκινες γραμμές» είναι ένα συνεχώς μετακινούμενο όριο. Μπρος-πίσω. Το μυστικό των ρωμαϊκών λεγεώνων ώστε να καταστούν επί αιώνες κυρίαρχες ήταν απλό και σοφό. Μάθαιναν από τα λάθη τους και τις πρακτικές αντιπάλων. Ετσι διαβεβαιώνει ο Μοντεσκιέ στο «Εκτιμήσεις για τα αίτια του μεγαλείου και της παρακμής των Ρωμαίων» που διαβάζεται και σαν διδακτικό παραμύθι για παρελθόντα, τωρινά και μελλούμενα.

Οι Ρωμαίοι τα χρειάστηκαν όταν τους επισκέφθηκε από την Ηπειρο ο Πύρρος, βασιλιάς των Μολοσσών. «Δικός» μας δηλαδή και συγγενής του Μεγαλέξανδρου. Οπως γράφει ο Μοντεσκιέ, το μεγαλείο του Πύρρου οφειλόταν μόνο στα προσωπικά του χαρίσματα, ενώ είχε μια ισχυρή δόση γενναίου τυχοδιωκτισμού. Οι Ρωμαίοι διδάχτηκαν από τις εις βάρος τους νίκες του. Ο αντίπαλος, άθελά του, τους προετοίμαζε για μελλοντικούς θριάμβους. Το κυριότερο. Οι Ρωμαίοι έμαθαν πότε να επιτίθενται, πότε να υποχωρούν, με ποιους να συνάπτουν συμμαχίες. Η φράση με την οποία έμεινε στην αιωνιότητα -Πύρρειος νίκη- γεννήθηκε όταν η κλεψύδρα του ακόμα γέμιζε. «Αν νικήσουμε πάλι τους Ρωμαίους θα καταστραφούμε», είπε ο Πύρρος. H μοίρα τού επιφύλαξε ένα τέλος που καλύτερα να μη μνημονεύεται.

Του ήρθε κυριολεκτικά στο κεφάλι ένα κεραμίδι από τα χέρια μιας Αργείτισσας μάνας που είδε τον βασιλέα να κυνηγάει τον γιο της με τις πιο άγριες προθέσεις.

Ελληνες και Κύπριοι, έχοντας ζωντανές μνήμες πένθιμων χρόνων, δεν χρειάζεται να καταθέσουμε σε κανέναν πιστοποιητικά πράξεων ηρωικών. Είτε μόνο σώψυχη είτε ενισχυμένη και διπλωματικά, η αδελφοσύνη μας είναι γαλβανισμένη σε μεγάλα ζόρια.

Ο Γ. Σεφέρης, γοητευμένος από το νησί και τους ανθρώπους του, διπλωμάτης με βαθιά γνώση και δράση περί το Κυπριακό, γράφει στον Γ. Θεοτοκά, το 1954. Η επιστολή αντηχεί συγκλονιστική: 

«...Υπάρχουν σε μια γωνιά της γης 400 χιλιάδες ψυχές από την καλύτερη, την πιο ατόφια Ρωμιοσύνη, που προσπαθούν να τις αποκόψουν από τις πραγματικές τους ρίζες και να τις κάνουν λουλούδια θερμοκηπίου. Σ' αυτή τη γωνιά της γης δουλεύει μια μηχανή που κάνει τους Ρωμιούς σπαρτούς-Κυπρίους-όχι-Ελληνες, που κάνει τους ανθρώπους μπαστάρδους, με την εξαγορά και την απαθλίωση των συνειδήσεων, με τις κολακείες των αδυναμιών ή των συμφερόντων...».

Τι έβλεπε ο ποιητής (Σεφέρης) 60 χρόνια πριν; αναρωτιόμαστε. Ενθεν και ένθεν.