Γράφει ο Γιάννης Βασιλακάκος
Διδάκτωρ Νεοελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου
Μελβούρνης
Πριν από 19 χρόνια, η διεύθυνση της εγκυρότερης και μεγαλύτερης σε κυκλοφορία
(1 εκατ. φύλλα) αυστραλιανής εφημερίδας «The Age» μού είχε ζητήσει να
γράψω ένα άρθρο για την πορεία και το επαπειλούμενο μέλλον της Ελλάδας.
Ορισμένα καίρια σημεία που επεσήμαινα τότε είναι και τα εξής:
«Η Ελλάδα αντιμετωπίζει σήμερα μια πολύπλευρη εσωτερική και
εξωτερική κρίση [...] Αυτά τα αδιέξοδα [...] αφορούν όλη την εθνική ζωή.
Εξού και γίνεται λόγος για "γενικευμένη κρίση". [...] Ενώ λ.χ. βάσει
πρόσφατων δηλώσεων του ΔΝΤ, η ελληνική οικονομία παραπαίει, λόγω της
αφρόνου "πολιτικής παροχών" όλων των κυβερνήσεων και τα δημόσια
ελλείμματα το 1993 ήταν 13%-14%, οι έλληνες πολιτικοί εξακολουθούν να...
αισιοδοξούν και να επιδίδονται σε διορισμούς! Ετσι, και αν ακόμη
υποθέσουμε ότι βελτιώνεται το βιοτικό επίπεδο, αυτό γίνεται εις βάρος
του εθνικού εισοδήματος. [...] Σε μια εποχή που προωθείται η πολιτική
των ανοιχτών συνόρων και διεθνών συνασπισμών, η Ελλάδα αυτοεγκλωβίστηκε
σε μια υποτροπιάζουσα τάση ιδεοληψίας, προγονοπληξίας, ξενοφοβίας,
αντιευρωπαϊσμού και ενός στείρου εθνικισμού που στο παρελθόν τόσα
ερείπια συσσώρευσε. Η Μεγάλη Ιδέα και η Μικρασιατική Καταστροφή είναι
ακόμη νωπά σημάδια στη μνήμη του Ελληνισμού. [...] Υπάρχει ακόμη μια
διάχυτη κρίση εμπιστοσύνης και αξιοπιστίας στους δημοκρατικούς θεσμούς.
[...] Η κρίση εμπιστοσύνης δημιουργεί ένα κλίμα απαισιοδοξίας που
εκδηλώνεται υπό μορφήν πολιτικής αδιαφορίας. [...] Ενα βασικό δεδομένο
για την ύπαρξη των εθνών στον 21ο αιώνα, δεν είναι μόνο η οικονομική και
τεχνολογική ευρωστία, αλλά και η δυνατότητα προσαρμογής και συνύπαρξής
τους με άλλα έθνη σε μια διαπολιτισμική διεθνή κοινότητα. [...] Οπως
"κανένας άνθρωπος δεν είναι νησί", το ίδιο και κανένα έθνος δεν μπορεί
να ζήσει σαν "νησί". Θα ήταν καταστροφή για την Ελλάδα μια ενδεχόμενη
κουβανοποίησή της».
Κοντά μια εικοσαετία πέρασε από τη δημοσίευση των παραπάνω απόψεων.
Τι άλλαξε όμως έκτοτε;
Σχεδόν τίποτα. Απλούστατα, το έργο
επαναλαμβάνεται. Αλλοτε αυτούσιο και άλλοτε παραλλαγμένο.
Η ουσία
παραμένει μία: οι Ελληνες δεν διδάσκονται τίποτα από την Ιστορία και τα
λάθη τους. Ή, αν διδάσκονται και μαθαίνουν κάτι, αυτό είναι - για να
παραθέσω τη ρήση του άγγλου ιστορικού Αλαν Τέιλορ - «πώς να κάνουν νέα
λάθη!..».
Γι' αυτό και 192 χρόνια από τον αγώνα της εθνικής ανεξαρτησίας που
συμπληρώθηκαν πριν από μερικές ημέρες φέτος, εύλογα προκύπτει το καυτό
ερώτημα: μπορεί η Ελλάδα (και ο Ελληνισμός) ως ιστορική, εθνική και
πολιτισμική οντότητα να επιβιώσει μελλοντικά;
Ιδιαίτερα υπό καθεστώς ασφυκτικής οικονομικής εξάρτησης και προφανούς
μακρόχρονης κηδεμονίας, σε έναν αβέβαιο, ασταθή και απρόβλεπτο κόσμο με
ποικίλα αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα;
Ή μήπως ο Ελληνισμός είναι
αναπότρεπτο να αφανιστεί - τόσο βιολογικά (εξαιτίας της υψηλότατης
υπογεννητικότητας) όσο και πολιτισμικά (εξαιτίας της τρομακτικής
υποβάθμισης και περιθωριοποίησης του νεοελληνικού πολιτισμού διεθνώς);
Η συντριπτική πλειονότητα των επιφανέστερων ελλήνων στοχαστών,
δημιουργών, επιστημόνων αλλά και πολιτικών - σύμφωνα με διαχρονικά
στοιχεία και δηλώσεις τους που διαθέτω και που έχουν δημοσιευθεί στον
ομογενειακό Τύπο - φρονούν ανεπιφύλακτα ότι ο Ελληνισμός θα αφανιστεί
σίγουρα στο μέλλον, αν δεν αλλάξει νοοτροπία. Ενδεικτικά και μόνο
αναφέρω δύο περιπτώσεις:
Αυτή του ευφυούς Μάνου Χατζιδάκι, ο οποίος σε παλαιότερη συνέντευξή
του στον ραδιοφωνικό σταθμό TOP-FM που δημοσιεύθηκε στον «Οκονομικό
Ταχυδρόμο (9-2-1989) είχε δηλώσει κατηγορηματικά: «Εγώ δεν έχω καμιά
ελπίδα (για τη χώρα μας), παρά αν γίνει ένα θαύμα. [...] Τίποτα [δεν θα
μπορούσε να γίνει] Η πλήρης εξαφάνισή μας. Και θα γίνει. Είμαι βέβαιος».
Αλλά και του Θόδωρου Αγγελόπουλου ο οποίος, μέσω ενός χαρακτήρα του
(Θανάσης Βέγγος) στο «Βλέμμα του Οδυσσέα», είχε δηλώσει αφοπλιστικά:
«Ξέρεις κάτι; Η Ελλάδα πεθαίνει. Πεθαίνουμε σαν λαός. Κάναμε τον κύκλο
μας. Δεν ξέρω πόσες χιλιάδες χρόνια, ανάμεσα σε σπασμένες πέτρες και
αγάλματα, και πεθαίνουμε... Αν είναι να πεθάνει η Ελλάδα, να πεθάνει
γρήγορα! Γιατί η αγωνία κρατά πολύ και κάνει πολύ θόρυβο...».
Αλλοι βέβαια ισχυρίζονται αυτό που άκουγα επίμονα και μονότονα
παιδιόθεν: ότι... «η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει!». Επειδή πρόκειται για
εξαιρετικά επίμαχο ζήτημα, χρειάζεται να το συζητήσουμε βάσει των
δεδομένων
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου