Συγχωνεύσεις και κοινή λογική στο Δημόσιο
Tου Σεραφειμ Κωνσταντινιδη
Tου Σεραφειμ Κωνσταντινιδη
serkon@otenet. gr
Γονείς και κυρίως εκπαιδευτικοί από γυμνάσιο στα βόρεια προάστια της Αθήνας διαμαρτύρονταν πριν από λίγες μέρες για τη συγχώνευση σχολείων που ανακοινώθηκε προχθές. Το «πρόβλημά τους» ήταν να μην κλείσει το σχολείο που είχε, στις τρεις τάξεις του, 46 μαθητές και 15 εκπαιδευτικούς, μια σχέση διδασκόντων με μαθητές που είναι παγκόσμιο ρεκόρ. Και είχαν το θράσος να διαμαρτύρονται.
Ο γειτονικός δήμος, με το γυμνάσιο του οποίου συγχωνεύτηκε τελικά το σχολείο, είναι δίπλα και δεν πρόκειται για ορεινές κοινότητες που δεν συνδέονται με οδικό δίκτυο. Τελικά, η περίπτωση δεν ήταν η μοναδική, καθώς το 30% των γυμνασίων που συγχωνεύονται είχαν λιγότερους από 35 μαθητές…
Το θέμα δεν είναι ασήμαντο. Βρίσκεται στην καρδιά του προβλήματος που αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία. Το πραγματικό πρόβλημά μας δεν είναι η διόγκωση του δημόσιου χρέους ούτε η δυσκολία, ίσως και αδυναμία, να εξυπηρετηθεί. Αυτό είναι αποτέλεσμα μιας μακράς παράδοσης. Το πρόβλημα είναι ότι ακόμα και μετά τις διευκολύνσεις, τη μείωση επιτοκίου και την επιμήκυνση της διάρκειας του δανείου, απομένει η δύσκολη δουλειά: Η βελτίωση της παραγωγικότητας…
Ενίσχυση της παραγωγικότητας γίνεται με δύο τρόπους:
Ο πρώτος είναι να κερδίσουμε αποτελεσματικότητα, δηλαδή να περιοριστούν οι πόροι που διαθέτουμε για να προκύψει ένα αποτέλεσμα. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, να μην απαιτούνται σε σχολείο 15 καθηγητές για 46 παιδιά, σαν να κάνουν ιδιαίτερα… Ούτε ενοίκιο και άλλα έξοδα για σχολείο που δεν χρειάζεται.
Ο δεύτερος τρόπος για να βελτιωθεί η παραγωγικότητα είναι να αυξηθεί ό όγκος των προϊόντων ή υπηρεσιών που παράγεται και συνεπώς η αξία των παραγομένων. Θα ήταν αποδεκτό να υπάρχει το γυμνάσιο αν στο κτίριο, που είχε ενοικιαστεί έναντι 10.000 ευρώ τον μήνα, διδάσκονταν 120 μαθητές, από τους 15 καθηγητές.
Η συγχώνευση σχολείων είναι από τις ελάχιστες πρωτοβουλίες που έχουμε δει έως τώρα και απαντούν ουσιαστικά στην κρίση. Θα έχουμε 1.056 σχολεία λιγότερα, καθώς συγχωνεύονται 1.933 και προκύπτουν 877 νέα, από το σύνολο των 16.000 σχολικών μονάδων της χώρας. Και αυτό ενώ το όριο μαθητών ανά τάξη παραμένει στα 25 παιδιά, χαμηλότερο από πολλά ιδιωτικά σχολεία.
Η αντιμετώπιση της σημερινής κρίσης δεν μπορεί να γίνει με ακόμα μεγαλύτερη αύξηση φόρων, ούτε μόνον με αποκρατικοποίηση, ούτε ελπίζοντας ότι η πλήρης χρεοκοπία θα συνεχίσει να αποκλείεται επειδή δεν το αντέχουν οι άλλες χώρες! Προφανώς δεν υπάρχουν κρατικοί πόροι για να αυξηθούν οι επενδύσεις, ώστε να αντιστραφεί η ύφεση της οικονομικής δραστηριότητας που παρασύρει στον πάτο το βιοτικό επίπεδο.
Η ουσιαστική διέξοδος είναι η βελτίωση της παραγωγικότητας και ιδιαίτερα στον δημόσιο τομέα, όπου υπάρχουν μεγάλα περιθώρια, αρκεί να αναληφθούν οι κατάλληλες πρωτοβουλίες. Αλλωστε, είναι τόσο μεγάλα τα περιθώρια βελτίωσης της παραγωγικότητας που δεν χρειάζονται επαναστατικά μέτρα ούτε μεγάλες επενδύσεις, απλά να επικρατήσει η κοινή λογική…
Σ' αυτό συνηγορούν η επιπολαιότητα των εγκυκλίων του υπουργείου Παιδείας και η προχειρότητα στην επιλογή των συγχωνεύσεων ή και κατάργησης ακόμη ολόκληρων σχολικών μονάδων σε ιδιαίτερα ευπαθείς περιοχές της χώρας.
Πώς έγινε αυτή η επιλογή; Οχι βέβαια ύστερα από συζητήσεις των ιθυνόντων του υπουργείου με τους εκπροσώπους των τοπικών κοινωνιών (δασκάλους, καθηγητές, γονείς, μαθητές). Εστάλησαν, απλώς, ένας-δυο περιφερειακοί διευθυντές σε γεωγραφικά διαμερίσματα, συνέταξαν μια έκθεση χωρίς να ρωτήσουν κανέναν και την απέστειλαν στο υπουργείο το οποίο, απ' ό,τι φαίνεται, την αποδέχτηκε ασμένως.
Κι έτσι η μήνις όσων αντιδρούν στρέφεται κατά των κρατικών αυτών υπαλλήλων και όχι εναντίον της κρατικής κυβερνητικής πολιτικής, με κίνδυνο μάλιστα να λιντσαριστούν αυτοί οι ένας-δύο περιφερειακοί διευθυντές (έχουν ατομική ευθύνη, αλλά όχι την κύρια).
Ισχυρίζονται οι αντιδρώντες ότι αυτοί οι διευθυντές εξυπηρετούν σκοπιμότητες, οικογενειακούς-συντεχνιακούς σκοπούς. Ισως να 'ναι έτσι· χάνουν όμως κατ' αυτόν τον τρόπο το βασικό επιχείρημά τους, ότι δηλαδή οι συγχωνεύσεις είναι ένα ακόμη πλήγμα μετά τον «Καλλικράτη» στο κύτταρο της Δημοκρατίας (λέμε, τώρα), στην Τοπική δηλαδή Αυτοδιοίκηση. Οτι έχουν καταφέρει(;) να εξομοιώσουν την κρατική με την τοπική αυτοδιοίκηση, αφήνοντας έτσι ελάχιστο χώρο σε δημοκρατικούς θεσμούς, στη συμμετοχή δηλαδή των πολλών εκεί όπου λαμβάνονται οι αποφάσεις για το μέλλον τους.
Οντως, η τεχνοκρατική αντίληψη των κυβερνώντων, η γιγάντωση των σχολείων έχουν καταστροφικές συνέπειες σε πολλές γεωγραφικές περιφέρειες. Κάθε χωριό, κάθε οικισμός οφείλει να έχει τη δική του, αυτόνομη λειτουργία και ας ισχυρίζονται οι «ειδήμονες» ότι αυτά δεν είναι λειτουργικά. Εξάλλου η συγκέντρωση της εκπαίδευσης σ' ένα σημείο που υποτίθεται εξυπηρετεί δέκα-δεκαπέντε χωριά (ή σχολεία στα αστικά μέρη) εγκυμονεί δυσλειτουργίες, αλλά και κινδύνους σε ό,τι αφορά τη μεταφορά των μαθητών (παγετοί, έλλειψη συνοδών, γιατρών και πολλών ακόμη που κρύβει αυτή η νέα πραγματικότητα που θέλουν να «δημιουργήσουν»).
Αλλά τι είναι όλα αυτά μπροστά στην «κατάκτηση» της γνώσης, όπως επαίρονται οι φωστήρες της κυβέρνησης; Στα μεγάλα σχολεία -λένε- οι μαθητές έχουν πρόσβαση στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, στις ξένες γλώσσες, στον αθλητισμό (χώροι άθλησης, γυμναστήρια, όργανα κ.λπ.), στην τέχνη (χορός, μουσική, θέατρο κ.λπ.) και σε πολλά άλλα που δοξάζουν τον τεχνικό πολιτισμό. Και ας «συνωστίζονται» έως σαράντα οι μαθητές στην κάθε αίθουσα, ας χάνουν οι εκπαιδευτικοί τις θέσεις τους, ας ερημώνουν τα χωριά (κυρίως), ας μην ακούγονται παιδικά γέλια στην ερημιά της υπαίθρου... τα έσοδα του κράτους να αυξηθούν (να μας πουν και κάνα «μπράβο» οι αφέντες της τρόικας).
Είναι, όμως, βέβαιο ότι το υπουργείο θα προβεί σε πολλές αναθεωρήσεις όταν αντιληφθεί το μέγεθος του εγκλήματος που υποκρύπτουν οι συγχωνεύσεις, ειδικά σε ορεινές περιοχές, όπου καταργούνται (!) γυμνάσια και λύκεια, διώχνοντας το εργατικό δυναμικό των νέων αγροτών, ερημώνοντας έτσι ακόμη περισσότερο την περιφέρεια της χώρας.
Αλλως, θα βρεθεί αντιμέτωπο με την οργή των γονέων και με άλλες απρόσμενες εξελίξεις, ενταγμένες στο πλαίσιο της γενικότερης αγανάκτησης απέναντι στην κυβερνητική πολιτική (σε όλους τους τομείς). Αλλά αυτά συμβαίνουν όταν δεν υπάρχει διάλογος, όταν η κυβέρνηση αποφασίζει ερήμην των πολιτών της, όταν τους αντιμετωπίζει σαν υπηκόους.
Λογιστικές συγχωνεύσεις
Οι περισσότεροι πολίτες έχουν πεισθεί ότι η λογική των συγχωνεύσεων των σχολείων είναι καθαρά λογιστική και, ταυτοχρόνως, βαθύτατα αντιπαιδαγωγική άμα τε και αντιπολιτισμική.
Σ' αυτό συνηγορούν η επιπολαιότητα των εγκυκλίων του υπουργείου Παιδείας και η προχειρότητα στην επιλογή των συγχωνεύσεων ή και κατάργησης ακόμη ολόκληρων σχολικών μονάδων σε ιδιαίτερα ευπαθείς περιοχές της χώρας.
Πώς έγινε αυτή η επιλογή; Οχι βέβαια ύστερα από συζητήσεις των ιθυνόντων του υπουργείου με τους εκπροσώπους των τοπικών κοινωνιών (δασκάλους, καθηγητές, γονείς, μαθητές). Εστάλησαν, απλώς, ένας-δυο περιφερειακοί διευθυντές σε γεωγραφικά διαμερίσματα, συνέταξαν μια έκθεση χωρίς να ρωτήσουν κανέναν και την απέστειλαν στο υπουργείο το οποίο, απ' ό,τι φαίνεται, την αποδέχτηκε ασμένως.
Κι έτσι η μήνις όσων αντιδρούν στρέφεται κατά των κρατικών αυτών υπαλλήλων και όχι εναντίον της κρατικής κυβερνητικής πολιτικής, με κίνδυνο μάλιστα να λιντσαριστούν αυτοί οι ένας-δύο περιφερειακοί διευθυντές (έχουν ατομική ευθύνη, αλλά όχι την κύρια).
Ισχυρίζονται οι αντιδρώντες ότι αυτοί οι διευθυντές εξυπηρετούν σκοπιμότητες, οικογενειακούς-συντεχνιακούς σκοπούς. Ισως να 'ναι έτσι· χάνουν όμως κατ' αυτόν τον τρόπο το βασικό επιχείρημά τους, ότι δηλαδή οι συγχωνεύσεις είναι ένα ακόμη πλήγμα μετά τον «Καλλικράτη» στο κύτταρο της Δημοκρατίας (λέμε, τώρα), στην Τοπική δηλαδή Αυτοδιοίκηση. Οτι έχουν καταφέρει(;) να εξομοιώσουν την κρατική με την τοπική αυτοδιοίκηση, αφήνοντας έτσι ελάχιστο χώρο σε δημοκρατικούς θεσμούς, στη συμμετοχή δηλαδή των πολλών εκεί όπου λαμβάνονται οι αποφάσεις για το μέλλον τους.
Οντως, η τεχνοκρατική αντίληψη των κυβερνώντων, η γιγάντωση των σχολείων έχουν καταστροφικές συνέπειες σε πολλές γεωγραφικές περιφέρειες. Κάθε χωριό, κάθε οικισμός οφείλει να έχει τη δική του, αυτόνομη λειτουργία και ας ισχυρίζονται οι «ειδήμονες» ότι αυτά δεν είναι λειτουργικά. Εξάλλου η συγκέντρωση της εκπαίδευσης σ' ένα σημείο που υποτίθεται εξυπηρετεί δέκα-δεκαπέντε χωριά (ή σχολεία στα αστικά μέρη) εγκυμονεί δυσλειτουργίες, αλλά και κινδύνους σε ό,τι αφορά τη μεταφορά των μαθητών (παγετοί, έλλειψη συνοδών, γιατρών και πολλών ακόμη που κρύβει αυτή η νέα πραγματικότητα που θέλουν να «δημιουργήσουν»).
Αλλά τι είναι όλα αυτά μπροστά στην «κατάκτηση» της γνώσης, όπως επαίρονται οι φωστήρες της κυβέρνησης; Στα μεγάλα σχολεία -λένε- οι μαθητές έχουν πρόσβαση στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, στις ξένες γλώσσες, στον αθλητισμό (χώροι άθλησης, γυμναστήρια, όργανα κ.λπ.), στην τέχνη (χορός, μουσική, θέατρο κ.λπ.) και σε πολλά άλλα που δοξάζουν τον τεχνικό πολιτισμό. Και ας «συνωστίζονται» έως σαράντα οι μαθητές στην κάθε αίθουσα, ας χάνουν οι εκπαιδευτικοί τις θέσεις τους, ας ερημώνουν τα χωριά (κυρίως), ας μην ακούγονται παιδικά γέλια στην ερημιά της υπαίθρου... τα έσοδα του κράτους να αυξηθούν (να μας πουν και κάνα «μπράβο» οι αφέντες της τρόικας).
Είναι, όμως, βέβαιο ότι το υπουργείο θα προβεί σε πολλές αναθεωρήσεις όταν αντιληφθεί το μέγεθος του εγκλήματος που υποκρύπτουν οι συγχωνεύσεις, ειδικά σε ορεινές περιοχές, όπου καταργούνται (!) γυμνάσια και λύκεια, διώχνοντας το εργατικό δυναμικό των νέων αγροτών, ερημώνοντας έτσι ακόμη περισσότερο την περιφέρεια της χώρας.
Αλλως, θα βρεθεί αντιμέτωπο με την οργή των γονέων και με άλλες απρόσμενες εξελίξεις, ενταγμένες στο πλαίσιο της γενικότερης αγανάκτησης απέναντι στην κυβερνητική πολιτική (σε όλους τους τομείς). Αλλά αυτά συμβαίνουν όταν δεν υπάρχει διάλογος, όταν η κυβέρνηση αποφασίζει ερήμην των πολιτών της, όταν τους αντιμετωπίζει σαν υπηκόους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου