Απίστευτες εικόνες. Αυτό το σχόλιο συνόδευε το πρώτο βίντεο με το τσουνάμι, το θηριώδες μαύρο κύμα στην Ιαπωνία. Ολοι σήμερα μάθαμε τι είναι η Φουκουσίμα, τι συνέβη και τι μπορεί να συμβεί σ’ αυτή την πόλη, όμως το 1945 ο κόσμος άργησε να μάθει τι πραγματικά είχε συμβεί στη Χιροσίμα στις 6 Αυγούστου. Και δεν το έμαθε από τις «απίστευτες εικόνες», αλλά από τον γραπτό λόγο του Αυστραλού Γουίλφρεντ Μπάρτσετ, του πρώτου Δυτικού δημοσιογράφου που πάτησε το πόδι του στα ερείπια της Χιροσίμα στις 3 Σεπτεμβρίου.
Eκείνες τις ημέρες, 600 δημοσιογράφοι βρίσκονταν στο Τόκιο για να καλύψουν την υπογραφή της συμφωνίας παράδοσης της χώρας επί του αεροπλανοφόρου Μισούρι, όμως μόνο ένας τόλμησε το ταξίδι στη Χιροσίμα. Η ανταπόκριση του Μπάρτσετ, γραμμένη πάνω στα ερείπια με μια φορητή γραφομηχανή Βaby Hermes, δημοσιεύθηκε στη βρετανική εφημερίδα Daily Express στις 5/9 με τίτλο «H ατομική πανούκλα».
Στο άρθρο αυτό, που προκάλεσε παγκόσμια αίσθηση, ο Μπάρτσετ κατέγραψε ό, τι είδε στο νοσοκομείο και στα χαλάσματα. Και αυτό που είχε δει ήταν πολύ διαφορετικό από την εκδοχή των αρχών κατοχής στην Ιαπωνία, που είχαν απαγορεύσει κάθε αναφορά στη ραδιενεργό μόλυνση και επέμεναν ότι οι θάνατοι οφείλονταν αποκλειστικά στην έκρηξη – μια εκδοχή που την αναπαρήγαγε και ο συμμαχικός Τύπος, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα–μνημείο παραπληροφόρησης το άρθρο «Δεν υπάρχει ραδιενέργεια στη Χιροσίμα», των «Νιου Γιορκ Τάιμς».
Ο Μπάρτσετ απελάθηκε από την Ιαπωνία, συκοφαντήθηκε, διαπομπεύθηκε και τελικά δικαιώθηκε. Βαθμιαία, η αλήθεια άρχισε να βγαίνει στο φως –κάτι που φυσικά δεν ήταν έργο «ενός» μόνον ανθρώπου– αφού όμως είχε προηγηθεί το πιο τοξικό επίσημο ψέμα.
Οι πόλεμοι του πετρελαίου, η πράσινη ενέργεια, η πυρηνική ενέργεια, το αναμενόμενο θαύμα της πυρηνικής σύντηξης, το υπάρχον πολεμικό πυρηνικό οπλοστάσιο, όλα αυτά τα ουσιώδη δεν μπορούν να χωρέσουν στις πράγματι συγκλονιστικές εικόνες. Μπορεί τα λόγια να είναι φτωχά μπροστά στο μέγεθος της καταστροφής και του επικείμενου κινδύνου, όμως χωρίς τα λόγια, χωρίς την προσπάθεια καταγραφής και ερμηνείας της πραγματικότητας, οι εικόνες είναι ορφανές – και η σκέψη μας το ίδιο.
Ενα χρόνο μετά την «Ατομική πανούκλα», δημοσιεύθηκε η «Χιροσίμα», ένα άρθρο–ποταμός, περίπου 30.000 λέξεων, που κατέλαβε ολόκληρο το τεύχος του περιοδικού New Yorker και αργότερα εκδόθηκε σε βιβλίο. Η «Χιροσίμα» του Αμερικανού Τζον Χέρσι, που έχει χαρακτηριστεί –από ειδήμονες, όχι απλώς θαυμαστές– το «ωραιότερο δημοσιογραφικό κομμάτι του 20ού αιώνα», είναι προϊόν επιτόπιου ρεπορτάζ στη ρημαγμένη πόλη την άνοιξη του ’46. Χωρίς εικονογράφηση, χωρίς αισθηματολογίες, μεταφέρει τις εμπειρίες έξι επιζώντων με ύφος, τρόπο και δύναμη που θα τα ζήλευαν πολλοί μυθιστοριογράφοι, ποιητές και σκηνοθέτες.
Αυτά τα δύο ιστορικής σημασίας άρθρα σφράγισαν τη συνείδηση των συντακτών τους, όπως άλλαξαν και την κοσμοαντίληψη εκατοντάδων χιλιάδων αναγνωστών τους.Σήμερα, οι εικόνες μάς συγκλονίζουν, μας συγκινούν, αλλά σπάνια μάς αλλάζουν.Καθώς μετά το κάθε «απίστευτο» βίντεο, έρχεται ένα άλλο ακόμα πιο απίστευτο, τα δραματικά γεγονότα έχουν την τύχη των ποικίλων καλλιτεχνικών σουξέ, δηλαδή συρρικνώνεται ο χρόνος παραμονής τους στην αγορά της ενημέρωσης.
Το παλιρροϊκό μαύρο κύμα κατάπιε το «ντόμινο» της Μέσης Ανατολής, όπως ο πυρηνικός τρόμος κατάπιε το ίδιο το τσουνάμι. Σήμερα, η πρόσκαιρη απόκρυψη της αλήθειας δεν είναι τόσο εύκολη όσο ήταν το 1945, όμως εύκολα το επίσημο ψέμα μένει ατιμώρητο, εύκολα το διεθνές ή εθνικό σκάνδαλο παραγράφεται, εύκολα το πέπλο της λήθης διευκολύνει την επόμενη πλάνη μας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου