Το εντός μας ταρακούνημα

Tου Kωστα Λεονταριδη

Οταν ο Δίας εμπιστεύτηκε δύο αετούς, αφήνοντάς τους από τα άκρα του Σύμπαντος να υποδείξουν αυτοί το κέντρο του κόσμου, φύτευε σπόρο αμφισβήτησης στην παντογνωσία, παντοδυναμία και υπεροπλία του έναντι των άλλων θεών και των θνητών. Οι άνθρωποι που έπαψαν -σταδιακά- να τον φοβούνται τον γκρέμισαν από τον Ολυμπο. Αντιθέτως, η ανακάλυψη των θεόσταλτων αετών ότι ο «ομφαλός της γης» βρίσκεται στους Δελφούς στέριωσε διαχρονικά, όπως τόσα άλλα παρηγορητικά μυθεύματα, και μάλιστα αναβαθμίστηκε. Στη συνέχεια, με ώθηση από τα αρχαιοελληνικά επιτεύγματα, στο υποσυνείδητο των μεταγενέστερων κατοίκων η Ελλάδα ήταν, είναι και θα είναι ο ομφαλός της γης και κατ’ αντανάκλαση οι Ελληνες (άλλος ένας) περιούσιος λαός.

Η πεποίθηση αυτή -περί «περιούσιου» - είναι ριζωμένη για διαφορετικούς λόγους σε πολλούς άλλους λαούς, παρασύροντάς τους σε αυθαίρετες αναμοχλεύσεις της Ιστορίας, αφ’ υψηλού θεώρηση των άλλων, αλλά και σε βιαιότητες ασύμβατες με τις αξίες που πρεσβεύουν. Η τραγική ειρωνεία είναι ότι ο παραμερισμός διαφορών, η συμπάθεια, η εκδήλωση ατόφιων αλληλέγγυων αισθημάτων εκδηλώνονται κυρίως ύστερα από άγρια ξεσπάσματα της Φύσης, με μια προϋπόθεση: ότι ο ενστικτώδης ατομικός στοχασμός μάς μετακινεί νοητά στη θέση των θυμάτων, αναγνωρίζοντας σε αυτά συγγενή στοιχεία της δικής μας καθημερινότητας. Θυμίζω την ελληνοτουρκική διπλωματία των σεισμών που ενεργοποιήθηκε το 1999 πάνω σε ερείπια, μέσω της οποίας έκλεισαν κάποια λαϊκά ψυχικά χάσματα.

«Αυτό θα μπορούσε να συμβεί και σε εμάς», είναι η κινητήρια δύναμη του συγκλονισμού μας για το δράμα άγνωστων αλλόφυλων και αλλόθρησκων, ο πυρήνας της θλίψης και της ανησυχίας.  

 Μια ωμή αντιδιαστολή: εάν ανάλογος αριθμός νεκρών, με αυτόν της Ιαπωνίας, καταγραφόταν π. χ. σε μια χώρα της άγνωστης κεντρικής Αφρικής ή της άγνωστης κεντρικής Ασίας, με ελλιπέστατη τηλεοπτική κάλυψη της τραγωδίας, η εσωτερική μας δόνηση θα επικεντρωνόταν στο «όπου φτωχός και η μοίρα του», δεν θα φοβόμασταν ντόμινο από εκεί. Δεν θα παρήλαυναν τότε επιφανείς ειδήμονες από τηλεοπτικά παράθυρα που θα αποδέχονταν να υποβληθούν στο μαρτύριο ακατέργαστων ερωτήσεων περί συγκρούσεων τεκτονικών πλακών, διάχυσης ραδιενέργειας και ενδεχόμενης μετακύλισης της συμφοράς από την απώτατη Ανατολή στη γειτονιά μας. Οι ίδιοι, αν και προφητεύουν με επιστημονικά εργαλεία ότι η μια κουκίδα στον παγκόσμιο χάρτη Ελλάδα δεν κινδυνεύει να βρεθεί στο επίκεντρο της παγκόσμιας ειδησεογραφίας (και) ελέω ιαπωνικής τραγωδίας, λειαίνουν άθελά τους την αχόρταγη κινδυνολογία.

Οι αμυντικές αντοχές απέναντι στη Φύση καθρεφτίζονται στα στωικά βλέμματα των Ιαπώνων που προετοιμασμένοι καλύτερα από όλους, βιώνουν ότι ανίκητες χθόνιες θεότητες, για ανεξήγητους λόγους με την ανοχή των επουράνιων, απεργάζονται το αύριο «περιούσιων» και μη.