Εξωτερική πολιτική χωρίς στρατηγική

Του ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ Κ. ΓΙΑΛΛΟΥΡΙΔΗ

Καθηγητή Διεθνούς Πολιτικής-Πάντειο Πανεπιστήμιο

Η εξωτερική πολιτική κάθε χώρας υπάρχει και προβάλλει κατά τρόπο αξιόπιστο και αποτελεσματικό μόνο εφόσον είναι ενταγμένη σε ένα στρατηγικό σχέδιο, που σημαίνει διατύπωση των στόχων που συνάδουν προς το εθνικό συμφέρον της χώρας, του κράτους ή του λαού, σε συνδυασμό με τα μέσα, τους τρόπους και τις μεθόδους επίτευξης των εν προκειμένω ιεραρχημένων στόχων. Κοντολογίς, στρατηγική σημαίνει να ξέρουμε τι θέλουμε και να έχουμε αποφασίσει με ποιον τρόπο θα το πετύχουμε.

Διερωτάται κανείς αν η Κύπρος, σε συνεννόηση με την Αθήνα, έχει εκπονήσει κάποιο σχέδιο με το οποίο θα είναι σε θέση να καθορίσει την πορεία του Κυπριακού σε μια εξαιρετικά ζοφερή περίοδο για το έθνος ευρύτερα, όπου η Αθήνα είναι, εξαιτίας της βαθιάς οικονομικής κρίσης, γεωπολιτικά αποδυναμωμένη και στην Κύπρο οι Τουρκοκύπριοι έχουν, μετά το άνοιγμα των λεγομένων συνόρων, πολιτικά αναβαθμιστεί, η Τουρκία συμπεριφέρεται διεθνώς ως αυτοκρατορική δύναμη και η Ευρώπη δεν περνά τις καλύτερες μέρες της, κάτι που σημαίνει πως και το ευρωπαϊκό μας χαρτί δεν είναι τόσο ισχυρό όσο στο παρελθόν.

Η Τουρκία απαιτεί νομιμοποίηση των κατεχομένων, πολιτική αναγνώριση της ύπαρξής τους ως «κρατικής» οντότητας, δεν επιστρέφει τα κατεχόμενα εδάφη στους νόμιμους δικαιούχους τους, θολώνει επικίνδυνα το ζήτημα των περιουσιών και της επιστροφής τους, ενώ αποδέχεται τη συνεννόηση των δύο «κρατών» για τη δημιουργία ενός σχήματος χαλαρής ομοσπονδίας ή συνομοσπονδίας, όπου τα δύο «κράτη» θα έχουν, σε κάποιο επίπεδο, κοινή εκπροσώπηση προς τα έξω. 

Εκείνο που μας λένε ουσιαστικά είναι ότι πρέπει να υπογράψουμε και να αποδεχθούμε τα αποτελέσματα της παρανομίας και της βαρβαρότητας του '74, νομιμοποιώντας τα με την ίδια την υπογραφή μας. Δεν θυμάμαι καμία αντίστοιχη περίπτωση στην παγκόσμια ιστορία, λαός να έχει υποχρεωθεί σε μια τόσο επώδυνη και αναξιοπρεπή για την ιστορία του κατάληξη χωρίς να έχει ηττηθεί σε πολεμική αναμέτρηση. 

Το λυπηρό, εν προκειμένω, είναι ότι μέχρι πρόσφατα είχαμε αυτό που λέμε «το δίκιο με το μέρος μας», δηλαδή το όπλο της Κύπρου ήταν το Διεθνές Δίκαιο και οι αποφάσεις του ΟΗΕ, ενώ η Τουρκία αξιοποιούσε κατά κόρον την ισχύ και τη γεωπολιτική της θέση για να επιβάλει τη θέλησή της. Τώρα, με την τροπή που παίρνουν οι συζητήσεις στο πλαίσιο του ΟΗΕ και τις «νερόβραστες» θέσεις του Γενικού Γραμματέα, όπου η Τουρκία πλέον δεν είναι ο επιτιθέμενος και η κατέχουσα δύναμη, αλλά έχει αναπτυχθεί σε ένα πλαίσιο εσωτερικής διακοινοτικής συνεννόησης, τα πράγματα έχουν δυσκολέψει επικίνδυνα για την ελληνική πλευρά, σε βαθμό να διαγράφεται η απειλή, εάν δεν τα βρούμε σε αυτόν τον διάλογο των απολύτως άνισων, να τερματιστεί ο ρόλος του ΟΗΕ και να τελματωθούν οι συνομιλίες. Σε αυτήν την περίπτωση οι Τουρκοκύπριοι και η Τουρκία θα κρατήσουν αυτά που έχουν και αυτά που πήραν στο πλαίσιο των δικών μας καλόπιστων (!) παραχωρήσεων και θα εφαρμόσουν την πολιτική μιας αναβαθμισμένης «ταϊβανοποίησης» της κατεχόμενης Κύπρου, με μηδενικές πλέον προοπτικές για την Κύπρο να αποκαταστήσει τη διεθνή νομιμότητα στα κατεχόμενα. Επομένως, επείγει αυτήν τη στιγμή η μελέτη της σημερινής κατάστασης και των προοπτικών που υπάρχουν, η εκπόνηση σεναρίων αντιμετώπισης κάθε ενδεχομένου και η διαμόρφωση τέτοιας στρατηγικής, που να συμπεριλαμβάνεται στο επίπεδο νέων συμμαχιών που διαφαίνονται από την πρόσφατη μεγαλοϊδεατική, θα λέγαμε «αυτοκρατορική» σε σχέση με το Ισλάμ και τον μουσουλμανικό κόσμο, τουρκική νέα πολιτική, η οποία ανοίγει για την Κύπρο και την Ελλάδα παράθυρο νέων ευκαιριών στον επαγγελματικό, πολιτικό και όχι μόνον τομέα. 

Εκείνο που δεν πρέπει να συμβεί είναι να συνεχίσουμε στο ίδιο πλαίσιο, με τις ίδιες αντιλήψεις και πολιτικές, περιμένοντας από τον ΟΗΕ και τον Γενικό του Γραμματέα ή τους αντιπροσώπους του να βοηθήσουν την Κύπρο και τον λαό της στον αγώνα για την κατάκτηση του δικαίου και την επιβίωση και την αποκατάσταση της ιστορικής συνέχειας.