Σπουδές για πλούσιους

Γράφει ο Νίκος Μπακουνάκης

Η αναγκαστική στροφή των βρετανικών πανεπιστημίων στην αγορά, δηλαδή σε επιστημονικούς τομείς που θεωρούνται «strategically important» και είναι ελκυστικοί για εξωτερικές χρηματοδοτήσεις μέσα από βραχυπρόθεσμα ερευνητικά προγράμματα- το πολύ τρία χρόνια-, οδηγεί στην αριστοκρατικοποίηση τις ανθρωπιστικές σπουδές. 

Τέχνες, φιλοσοφία, λογοτεχνία θα τις σπουδάζουν τελικά οι πλούσιοι και θα τις διδάσκουν πλούσιοι καθηγητές σε σχολές των μεγάλων, παραδοσιακών πανεπιστημίων, που θα διατηρούν αυτές τις σπουδές μόνο για το πρεστίζ. Η τέχνη, στη στενή και στην ευρεία έννοιά της, θα είναι τελικά- για τον αγγλοσαξονικό κόσμο- υπόθεση μιας ελίτ, όλων αυτών που έχουν λυμένα τα οικονομικά τους προβλήματα και δεν αναζητούν ένα πτυχίο για άμεση εξαργύρωση στην αγορά.

Αυτές οι ανησυχητικές διαπιστώσεις- ανησυχητικές σε σχέση με την εγκαθίδρυση νέων ταξικών διακρίσεων σε μια εποχή που, υποτίθεται, πως η πρόσληψη της γνώσης έχει δημοκρατικοποιηθεί- στηρίζονται στα αποτελέσματα στατιστικών μετρήσεων της Sutton Τrust, του βρετανικού μη κερδοσκοπικού εκπαιδευτικού οργανισμού με μεγάλη επιρροή στα εκπαιδευτικά πράγματα του Ηνωμένου Βασιλείου. 

Σύμφωνα με τη στατιστική της Sutton το 31% των αποφοίτων του 2008 με πτυχία Ιστορίας και Φιλοσοφίας ήταν παιδιά τοπ μάνατζερ. Αντίθετα μόνο το 15% των αποφοίτων με τα ίδια πτυχία προέρχεται από κοινωνικά στρώματα χαμηλού εισοδήματος. Δεν είναι τυχαίο ότι το 17% των αποφοίτων στις παιδαγωγικές επιστήμες, το 22% στις επιστήμες των υπολογιστών και το 23% στις επιχειρηματικές σπουδές (business studies) ήταν παιδιά του ανώτερου εισοδηματικά στρώματος. (Οπως δεν είναι τυχαίο ότι μια σειρά τοπ μάνατζερ και χρηματιστών, και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, έχουν βασικό πτυχίο στη λογοτεχνία ή στην ιστορία). 

Αντίθετα στις επιστήμες των υπολογιστών για παράδειγμα- των οποίων το πτυχίο οδηγεί πιο εύκολα στην αγορά εργασίας- οι πτυχιούχοι από χαμηλά εισοδηματικά στρώματα μετρήθηκαν στο ποσοστό του 28%. Αυτή η τάση συνδυάζεται με την αναμενόμενη να εξαγγελθεί, ίσως και αυτόν τον μήνα, μείωση των κρατικών πιστώσεων για την ανώτατη εκπαίδευση και με τη σχεδιαζόμενη αύξηση των διδάκτρων στα βρετανικά πανεπιστήμια, από 3.290 λίρες στερλίνες τον χρόνο, που είναι τώρα, στις 5.000 ή ακόμη και στις 7.000 από το 2013.

Αυτές οι μετρήσεις και οι τάσεις είναι χρήσιμο να γίνουν γνωστές και να μελετηθούν και στην Ελλάδα τώρα που επιχειρείται μεταρρύθμιση στην Ανώτατη Εκπαίδευση. Η περίφημη αγορά δεν είναι πανάκεια. Και μάλιστα σε μια χώρα σαν τη δική μας που ούτε το κράτος λειτουργεί σωστά ούτε φυσικά και η αγορά.