"Κόμμα = Ομάς ανθρώπων, ειδότων ν' αναγιγνώσκωσι και ν' αρθογραφώσιν εχόντων χείρας και πόδας υγιείς, αλλά μισούντων πάσαν εργασίαν, οίτινες ενούμενοι υπο ένα οιονδήποτε αρχηγόν, ζητούσι ν' αναβιβάσωσιν αυτόν δια παντός μέσου εις την έδραν πρωθυπουργού, ίνα παρέχη αυτοίς τα μέσα να ζώσι χωρίς να σκάπτωσι"
Εμμανουήλ Ροΐδης , Έλληνας πεζογράφος και κριτικός (1836-1904)


Στην Ιμβρο, με την Παναγιά και την αλμύρα του νόστου



Το νησί μου μικρό! Ενας πέτρινος όγκος στο Αιγαίο. Τα δάκρυα και ο μόχθος του λαού του, ποτισμένα με φως κι αλμύρα της θάλασσας. Αυτή η γη, από τις χαίνουσες πληγές στο σώμα της ιστορίας της Ελλάδας. Κάθε φορά κινδυνεύει να λησμονηθεί μα ολοένα ξαναγεννιέται.

 
Καταφύγιό της, οι καρδιές των παιδιών της, στις γειτονιές της γης. Η Ιμβρος ξέρεις! 

Αγαπημένος προορισμός με σταγόνες μελαγχολίας. Γραμμές, όγκοι, ησυχία, φως, πράσινο, θάλασσα, Δεν είναι σκηνικό. Ψηλά στο Αιγαίο αιώνες τώρα ανεβασμένη, κρέμεται, αιωρείται, ταλαντεύεται, μάνα Ελλάδα, μητέρα Τουρκία. Πετρόκτιστα χωριά, γκρεμίσματα, μαγευτικό τοπίο, πλατείες καλντερίμια, λίμνες, φράγματα, ακρογιαλιές, ζεστές αγκάλες, ποτάμια, νερόμυλοι, μια χούφτα ντόπιοι Ελληνες, Λιγοστοί νέοι. Μίσεψαν. Πιότεροι γέροντες και γερόντισσες, γραμμές βαθιές χαράζουν τα πρόσωπα. Ολη η ιστορία του νησιού πάνω στο πρόσωπό τους. Σφιχτά τα χείλη, ο ξεριζωμός έκανε κόμπους το δάκρυ και η πίκρα νότισε το γέλιο. Κομμάτι πανέμορφης ξεχασμένης Ελλάδας. Η Ιμβρος ξέρεις!


Ξωκκλήσια φορτωμένα Ιστορία, παράθυρα πολυκαιρισμένα που χάσκουν, πόρτες μισάνοιχτες, τρεμάμενο το φως του καντηλιού και η μορφή του Αγίου με τις γκρίζες πινελιές του χρόνου πάνω της. Δέος, κατάνυξη, διάθεση προσευχής. Ο μιναρές απέναντι, ριζώνει η πίστη. Η Ιμβρος ξέρεις! 

 Τα βράδια οι συναντήσεις στα παραδοσιακά καφενεία και μπακάλικα για ένα φασκόμηλο και ένα ρακί... γεύσεις που γαργαλάνε το λαρύγγι. Μοιάζουμε με λαθροδιαβάτες σε πίνακες ζωγραφικής. Μαζώξεις στις αυλές των πετρόκτιστων σπιτιών για την καθιερωμένη «μεζεδοκατάνυξη», τραγούδι και κουβεντούλα.


Το αυγουστιάτικο αντάμωμα των Ιμβρίων, μικρών και μεγάλων, φωτίζει η παρουσία του Οικουμενικού Πατριάρχη, που έκανε  τα πρώτα βήματα και έμαθε γράμματα στο νησί!Η μεγαλειότητα της απλότητας. Λατρεμένες βραδιές, παρακαταθήκη για τις σιωπηλές νύχτες του χειμώνα. Μυζήθρα, μέλι, ζυμωτό ψωμί, ελιές θρούμπες, χόρτα άγρια του βουνού, τυρί πασπαλισμένο με ρίγανη, κατσίκι νερόβραστο, κουρκούτα, γεύσεις, μυρωδιές, αρώματα... όλα σαγήνη, γήτεμα, δέσιμο, νοσταλγία! Αξέχαστες γεύσεις... ομελέτα στην Αγγελικώ, φραπέ στο Νίκο, μαστιχωτό στον Παναγιώτη, γλυκό κουταλιού στο Θανάση, καφεδάκι στον Κώστα και το κρασί στην Ταβέρνα του Μπάρμπα Γιώργου - σταθερή αξία. Το απόβραδο τα παιδιά ολόγυρα να παίζουν κρυφτό κι ο ουρανός ν' αλλάζει φορεσιά με το ολόγιομο αυγουστιάτικο φεγγάρι και να αφουγκράζεσαι το βιολί από το διπλανό καφενέ.

 
  Και τότε όλα τ' «αφήνεις», όλα γίνονται μακρινά και γίνεσαι ένα με τον τόπο. Ενα ταξίδι αλαργινό αυθεντικό. Η ευτυχία στην Ιμβρο διαστέλλεται.


Της Παναγιάς, το «Πάσχα του καλοκαιριού», το αυγουστιάτικο αντάμωμα μπολιάζει τις γενιές, κρατάει αναμμένη τη δάδα του ελληνισμού. Τούτη η γενιά, η δική μας γενιά, λες κι έβαλε σκοπό να ξανασηκώσει την τσαλακωμένη περηφάνια των προγόνων μας. Η Ιμβρος ξέρεις! 

 Τούτες τις μέρες, μνήμες «μασάλια» των παππούδων μας, εικόνες και λέξεις ξεχασμένες που σφαλίστηκαν ερμητικά στην ψυχή και στο νου. Κάθε πέτρα, κάθε ξωμεριά που ιχνογράφησε η σιωπή, ο χρόνος, ο ξεριζωμός στην ψυχή. Κάλεσμα νόστου. «Το ζήτημα είναι από πού βλέπει κανείς τον ουρανό. Εγώ τον έχω δει καταμεσής της θάλασσας» όπως λέει κι ο Ελύτης.



Μεγάλες αποστάσεις... Σύνορα, ανατολική Θράκη. Δαρδανέλια κι από κει με το πλοίο της γραμμής, παρέα με τους γλάρους, αρχίζουν να αχνοφαίνονται οι κορυφογραμμές. Ο Κέφαλος, δεξιά τα Κασκαβάλια, το λιμάνι του Αγίου Κηρύκου και συνέχεια για Παναγία αφήνοντας αριστερά το Ευλάμπιο, δεξιά το Γλυκί και το Κάστρο συνεχίζουμε για Αγίους Θεοδώρους, Αγρίδια και Σχοινούδι. Μωσαϊκό ελληνικότητας και Ανατολής. Αγιο χώμα, τόπος γαλήνης, δικοί σου άνθρωποι, απλότητα ζωής σαν άλλοτε. Η Ιμβρος ξέρεις! 


Δεκαπενταύγουστος βλέπεις... Τα σπίτια ανοίγουν, τα τάματα ορίζονται, τα εγγόνια ξαναβλέπουν τους παππούδες, τα μεσημεριανά οικογενειακά τραπέζια ξαναστρώνονται, οι παλιοί συμμαθητές και φίλοι ξανασμίγουν, τσουγκρίζουν και εύχονται να ανταμώσουν και τ' άλλο καλοκαίρι.

 
Ηθη κι έθιμα, θεσμοί αιώνων αναβιώνουν το τριήμερο της Παναγίας. Εσπερινός, ολονυκτία, θεία λειτουργία ανήμερα, τα καζάνια, το βράσιμο της κουρκούτας, το μοίρασμα των κρεάτων σε όλους τους προσκυνητές, τα γεμιστά αρνιά, τα αμυγδαλωτά, οι μπακλαβάδες και χίλια καλούδια, που τα φύλαξαν από τη λησμονιά κείνοι που 'μειναν σε τούτο τον τόπο και προσμένουν. Το γλέντι, οι χοροί, τα κεράσματα, όλα... κομμάτι ζωής. Η Ιμβρος ξέρεις!


Και την επαύριο προσκύνημα στην Παναγιά την Μπαλωμένη, στην κορυφή του βουνού αντάμωμα με τον ουρανό. Τρεις ώρες περπάτημα, τάμα ζωής, παράδοση αιώνων. Δεν υπάρχει «γιατί»... έτσι παραδόθηκε... έτσι συνεχίζεται. Η ανάγκη βλέπεις... Η Μεγαλόχαρη παντού πάντα.

 
Και μετά τα «νιάμερα» της Παναγίας. Τότε ταπεινός προσκυνητής στην Ιμβρο, το σύμβολο της Ορθοδοξίας, ο πρώτος στην Ιεραρχία, ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος, το δικό της παιδί, ο «Αηθοδωρίτης» μαθητής, ο γιος του κ. Χρήστου και της κυρα-Μερόπης που 'μαθε γράμματα κι ανέβηκε τα σκαλιά της Ιεραρχίας, ακάματος διάκονος της εκκλησίας και «της Μητρός πατρίδος Ιμβρου» όπως συνηθίζει να λέει. Θείες λειτουργίες, τελετές, δρώμενα υπό την παρουσία του, τιμή για όλους μας, ευλογία για τα παιδιά, συνέχεια για την Ιμβρο.


Στο δικό μου νησί χωράνε όλα: προσευχές, γλέντια, γέλια και συντροφιές. Θα χορτάσεις «καλώς ορίσατε», θα κολυμπήσεις στα κρυστάλλινα νερά του, θα βουλιάξεις στην άμμο του, θα αγναντέψεις την Αλυκή, θα γλεντήσεις στα πανηγύρια, θα ξεχάσεις. Η Ιμβρος ξέρεις!


Μαγικός τόπος, τον λατρεύεις. Ολες οι σκηνές που βιώνεις τοποποιούνται στην ψυχή και στο μυαλό.


Εγώ που λάτρεψα το απέραντο γαλάζιο, θα σ' το πω, χωρίς Ιμβρο δε ζω! Ξεκίνα, έλα, πάντα έχει καράβι!

Δεν υπάρχουν σχόλια: