EΛΛΗΝΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Ο ευτελισμός της αξιοκρατίας

Του ΠΡΟΚΟΠΗ ΔΟΥΚΑ

Ας το επαναλαμβάνουμε, ώσπου να το εμπεδώσουμε: Ενός (τραγικού) λάθους, μύρια έπονται. 

Το κλείσιμο της ΕΡΤ παράγει συνεχώς κι άλλα ολισθήματα. Και η εκχώρηση της διαχείρισης της υπόθεσης της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης στο Υπουργείο Οικονομικών αποδεικνύεται καταστροφική.

Η ανακοίνωση των ονομάτων των πρώτων 577 επιτυχόντων (γιατί όχι 589 όπως είχε αρχικά ανακοινωθεί;) αποκάλυψε τα προβλήματα ενός λανθασμένου σχεδιασμού και μια πρόχειρης βιασύνης «να γίνουν όλα γρήγορα», υπό την πίεση της προσωρινής διαταγής του ΣτΕ, χωρίς όμως να μελετηθούν όλες οι παράμετροι, από ανθρώπους που γνωρίζουν το επάγγελμα και τις ιδιαιτερότητες ενός ραδιοτηλεοπτικού μέσου.

Με την προμετωπίδα της αξιοκρατίας, το Υπουργείο Οικονομικών προκήρυξε τις θέσεις, με πολλές ελλείψεις και άλλες τόσες υπερβολές. 

Ας παρακάμψουμε το γεγονός ότι άνοιξαν θέσεις για 32(!) συναδέλφους μου Ηλεκτρολόγους Μηχανικούς, που είναι αμφίβολο ότι χρειάζονται σε αυτή την πρώτη φάση λειτουργίας της Δημόσιας Τηλεόρασης - και μόνο μία (1) για το αρχείο. 

Ας δεχθούμε επίσης, για χάρη της οικονομίας της συζήτησης, ότι δεν έγινε καμία απολύτως παρέμβαση, από κανένα κομματικό ή φιλικό προς την εξουσία κέντρο - και ότι η «επεξεργασία» των αποτελεσμάτων, που έγινε από ιδιωτικό γραφείο, είναι απολύτως καθαρή και γνήσια.

Βλέποντας το λινκ των αποτελεσμάτων που δόθηκε στη δημοσιότητα, η πρώτη παρατήρηση είναι ότι υπάρχουν ανεπίτρεπτα λάθη: Ποιος είναι ο «Αντικαταστήστε με όνομα», στη θέση 16, που δεν καταχώρησε το όνομα του, αλλά καλείται προς πρόσληψη; Και ποιος είναι ο ηλεκτρονικός με το ίδιο όνομα, αλλά με διαφορετικούς αριθμούς ταυτοτήτων, στις θέσεις 229 & 230; Σε ένα άλλο επίπεδο, γιατί κρίθηκε υποχρεωτικό να δοθούν στη δημοσιότητα οι αριθμοί των δελτίων ταυτότητας, δίπλα από το όνομα, χωρίς να υπάρξει προστασία των προσωπικών δεδομένων;

Η ουσία όμως του προβλήματος είναι αλλού, σε δύο κεφαλαιώδη λάθη.  

Το πρώτο έχει να κάνει με την αποδοχή των «κατά δήλωση» προσόντων του κάθε υποψηφίου. Καθώς για να λειτουργήσει ξανά στοιχειωδώς μια δημόσια ραδιοτηλεόραση χρειάζεται τους ανθρώπους που ξέρουν τις ιδιαιτερότητες και ταιριάζουν με το ύφος της, η προκήρυξη αυτή πριμοδοτεί τους πρώην εργαζόμενους της ΕΡΤ, με 200 μόρια, εφόσον δούλευαν συνεχώς τα τελευταία δύο χρόνια και δεν ήταν παραλλήλως σε μισθολόγιο άλλου εργοδότη, π.χ. μιας εφημερίδας.

Πολλοί υποψήφιοι, είτε εξ αμελείας είτε εκ του πονηρού, δήλωσαν ότι είναι και αυτοί «απολυμένοι της ΕΡΤ την 11η Ιουνίου», όπως με σαφήνεια δηλώνεται η ειδική αυτή κατηγορία, στο κείμενο της προκήρυξης. Άλλοι επικαλούνται ότι έλαβαν τέτοιες οδηγίες από το help desk που στήθηκε στο Υπουργείο Οικονομικών: Οι άσχετες υπάλληλοι έλεγαν ότι «αφού ήσασταν στην ΕΡΤ κάποιο διάστημα τα τελευταία δύο χρόνια, με οποιαδήποτε σχέση εργασίας, δικαιούστε τα μόρια». Αποτέλεσμα ήταν ο πίνακας των επιτυχόντων να βρίθει από υποψηφίους, που δήλωσαν ψευδή στοιχεία και εκτόπισαν άλλους, που δικαιούνται τις θέσεις. 

Το δεύτερο λάθος έχει να κάνει με τον ίδιο τον αλγόριθμο αξιολόγησης μιας προκήρυξης, που είναι σαφές ότι είναι μεταποίηση άλλων παρόμοιων και είναι κατάλληλη μόνο για επιλογή υπαλλήλων γραφείου, με βάση την εκπαίδευση τους: 

Αντί να αξιολογήσει ποιοτικά την εμπειρία του καθενός (η ποσοτική από μόνη της δεν αρκεί, καθώς το επάγγελμα είναι γεμάτο από μέτριους με εμπειρία 30 χρόνων), η προκήρυξη δίνει μάξιμουμ 600 μόρια, για την προϋπηρεσία σε οποιονδήποτε ραδιοτηλεοπτικό φορέα (ανεξαρτήτως του αν κάποιος ήταν στο BBC ή στο Καλαμάτα TV), μέχρι διάρκειας 5 ετών. Δεδομένου ότι οι περισσότεροι υποψήφιοι την κατέχουν, η υπόθεση κρίνεται (με άλλα 400 μόρια μάξιμουμ) στις σχολικές ή πανεπιστημιακές επιδόσεις του καθενός - με λίγα ακόμα μόρια για τις γλώσσες και για κοινωνικούς λόγους (παιδιά, ασθένειες κλπ.)

Εδώ όμως είναι η απίστευτη αστοχία: Ειδικά για το δημοσιογραφικό επάγγελμα, που δεν απαιτεί πανεπιστημιακές σπουδές, η μοριοδότηση είναι ίδια για όποιον έχει απολυτήριο λυκείου και για όποιον έχει πτυχίο πανεπιστημίου (το μεταπτυχιακό πριμοδοτείται ασθενώς, ανεξαρτήτως βαθμού, με 40 ή 80 μόρια, ανάλογα αν είναι στο αντικείμενο ή όχι). Έτσι, εμφανίστηκε το φαινόμενο οι υποψήφιοι με υψηλό βαθμό στο απολυτήριο ή στο πτυχίο ΤΕΙ (πράγμα κατά τεκμήριο πιο εύκολο), να ξεπερνούν συναδέλφους τους, με πολύ απαιτητικότερες σπουδές, αλλά χαμηλότερο βαθμό.

Επιπλέον, δεν διευκρινίστηκε αν η απαιτούμενη εμπειρία είναι στη θέση, για την οποία κάνει αίτηση ο υποψήφιος. Σε συνδυασμό με την απουσία κάποιων ειδικοτήτων, λόγω ελλιπούς στελέχωσης και βιαστικού σχεδιασμού, παρουσιάστηκε το φαινόμενο να πετυχαίνουν υποψήφιοι σε θέσεις, για τις οποίες έχουν ελάχιστη ή καθόλου εμπειρία, λόγω υψηλών μαθητικών επιδόσεων - κριτήριο απαράδεκτο για να περιγράψει πλήρως τη δημοσιογραφική ή τηλεοπτική και ραδιοφωνική επάρκεια. Χώρια που για κάποιους πολύ έμπειρους συναδέλφους, το να τρέχουν να βρουν το απολυτήριο του (τότε) γυμνασίου, είναι άκρως υποτιμητικό.

Έτσι λοιπόν, η παντελής άγνοια ή η εξ επίτηδες στρέβλωση παρήγαγε τέρατα: 

Εν ολίγοις, wannabe παρουσιάστρια με πεντάχρονη εμπειρία, που ήταν σπασίκλας στο σχολείο ή τελείωσε με πολύ καλό βαθμό ΤΕΙ ιχθυοκαλλιέργειας και έχει δύο παιδιά, μπορούσε να αφήσει έξω συναδέλφους της που έχουν το εκατονταπλάσιο κύρος ή άλλους που έχουν μεταπτυχιακό στις διεθνείς σχέσεις. Κομήτες, αλεξιπτωτιστές και φαιδρές προσωπικότητες που δεν έχουν καμία σχέση με εκπομπές του 21ου αιώνα υπερκέρασαν άξιους δημοσιογράφους, που ξέρουν να στήνουν εκπομπές ή δελτία, με πολύ καλές επιδόσεις θεαματικότητας. Και «γόνοι», στενών οικογενειακών σχέσεων με την εξουσία, διεκδικούν τα κρίσιμα για τη λειτουργία μιας ενημερωτικής τηλεόρασης πόστα του αρχισυντάκτη ή του ανταποκριτή. 

Τώρα τρέχουν να προλάβουν, μέσα στο Δεκαπενταύγουστο, να συμμαζέψουν τα ασυμμάζευτα, καλώντας εσπευσμένα τους «επιτυχόντες» να αποδείξουν με δικαιολογητικά την αλήθεια των δηλώσεων τους. Όσο όμως και να καταρτιστούν νέοι πίνακες (που καθυστερημένα θα περιλαμβάνουν και έλεγχο των δικαιολογητικών), η διαδικασία είναι άκρως προβληματική και προσβλητική. Όχι μόνο για τους ίδιους τους υποψηφίους, αλλά κυρίως για την έννοια της αξιοκρατίας και την αξιολόγηση, για την εφαρμογή της οποίας πολλοί κόπτονται, αλλά λίγοι εννοούν πραγματικά.

Το ακόμα πιο κρίσιμο όμως είναι με τι δημόσια ραδιοτηλεόραση θα βρεθεί η ευρωπαϊκή χώρα που λέγεται Ελλάδα, μετά τους χειρισμούς των τελευταίων μηνών. Και τι αξιοκρατία, διαφάνεια και αντικειμενικότητα θα εφαρμοστεί στην περίπτωση της ΝΕΡΙΤ, αν ακολουθηθούν μέθοδοι που δεν εξασφαλίζουν τη στελέχωση της με τους πραγματικά πιο άξιους, αυτούς που έχουν την εμπειρία και ξέρουν τη δουλειά, αλλά και αυτούς (τους λίγους ίσως) που μπορούν να τη μπολιάσουν με την απαραίτητη υψηλή τεχνογνωσία, από τους προηγμένους αντίστοιχους φορείς του εξωτερικού;

Διότι αν η δημόσια ραδιοτηλεόραση διαλύθηκε απλώς για να διευκολυνθούν οι πάσης φύσεως ακατάλληλοι ή έχοντες διασυνδέσεις, από την ΕΡΤ ή την καθημαγμένη αγορά, τότε (ακόμα περισσότερο) αποκαλύπτεται το πόσο ζημιογόνα ήταν εξ αρχής η ιδέα αυτή...