ΤΟΥΡΚΙΑ: Mια ιδιαίτερη κοινωνία

Του ΑΡΗ ΑΜΠΑΤΖΗ

Χρόνια είναι η «πολιτικίτιδα» στη χώρα αυτή και έχει απλώσει τα πλοκάμια της παντού, σχεδόν σε κάθε έκφραση της ζωής. Το Ισλάμ και η πολιτική του εκδοχή, το Κουρδικό, η εξωτερική πολιτική με όλα τα παλιά και καινούργια κεφάλαιά της, οι πολιτικές διαμάχες που αυτομάτως παίρνουν κοινωνική διάσταση και καλύπτουν ένα φάσμα από τις άπειρες πολιτισμικές ταυτότητες, μέχρι την κουβέντα στο ταξί ή το καφενείο.

Η λύση συνήθως είναι απλή. Επιλέγεις μία από τις δύο κλασικές προσεγγίσεις: παρακολουθείς και βλέπεις τα πράγματα ως έχουν ή αντιλαμβάνεσαι την κατάσταση έτσι όπως εσύ θα ήθελες να είναι ή όπως εσύ την ερμηνεύεις. 

Μολονότι και στην πρώτη περίπτωση υπάρχει ο κίνδυνος του υποκειμενισμού ο οποίος δεν μπορεί παρά να είναι αναπόφευκτος, ωστόσο αυτή μόνο μπορεί να δώσει τη δυνατότητα για μια οπτική «δημοσιογραφικής ανθρωπολογίας».

 

Είναι η Τουρκία μουσουλμανική κοινωνία και έχει αποκλειστικές ιδιαιτερότητες ακόμη και στα θεμελιώδη; Οπως για παράδειγμα μας έβαλε να σκεφτούμε η επικοντίστρια Ισινμπάγεβα, όταν πριν από μερικές μέρες είπε, αναφερόμενη στους Ρώσους, «ίσως είμαστε διαφορετικοί από τους υπόλοιπους Ευρωπαίους και από τους ανθρώπους σε άλλες χώρες. Εχουμε τους νόμους μας που πρέπει να σέβονται όλοι».

Είναι μήπως η κυριαρχία του συστήματος των εθνοτικών και θρησκευτικών ταυτοτήτων, που ίσως περισσότερο από τον κρατικό μηχανισμό περιορίζει κάθε έννοια ατομισμού;

Είναι μήπως η θεωρία που αποδίδει πολλά δεινά της τουρκικής κοινωνίας στο ότι είναι νομαδική, όπως προσπάθησε για αρκετά χρόνια να αναπτύξει ο συγγραφέας Ντεμιρτάς Τζεϊχόιν;

Μήπως όμως μαζί με όλα αυτά είναι και το γεγονός ότι οτιδήποτε μη πολιτικό απλώς δεν υπάρχει ή κατατάσσεται στο χώρο του λεγόμενου «life style»; 

Διότι παρ'ότι οι περισσότερες τουρκικές εφημερίδες έχουν, μαζί με την όποια εναλλασσόμενη πολιτική ταυτότητά τους, και το χαρακτήρα του λαϊκού φύλλου, σημαντικά λαϊκά, κοινωνικά ζητήματα, όπως το νέφος και παρόμοια, δεν προβάλλονται ποτέ.

Και όμως, ο πλούτος που υπάρχει σε αυτή την κοινωνία σε ατομικές ιστορίες και όνειρα είναι τόσο τεράστιος... Αν βέβαια καταφέρει κανείς να αποφλοιώσει από τα ατελείωτα περιβλήματα, πρώτον, τον εαυτό του και, μετά, το δημοσιογραφικό του αντικείμενο.