"Κόμμα = Ομάς ανθρώπων, ειδότων ν' αναγιγνώσκωσι και ν' αρθογραφώσιν εχόντων χείρας και πόδας υγιείς, αλλά μισούντων πάσαν εργασίαν, οίτινες ενούμενοι υπο ένα οιονδήποτε αρχηγόν, ζητούσι ν' αναβιβάσωσιν αυτόν δια παντός μέσου εις την έδραν πρωθυπουργού, ίνα παρέχη αυτοίς τα μέσα να ζώσι χωρίς να σκάπτωσι"
Εμμανουήλ Ροΐδης , Έλληνας πεζογράφος και κριτικός (1836-1904)


ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ : Ο θάνατος της Αραβικής Ανοιξης, η αποτυχία της Ευρώπης και ο γρίφος για το "Ποιός θα είναι ο επόμενος?"


«Το μεγαλύτερο και παλιότερο ισλαμικό κόμμα, η Μουσουλμανική Αδελφότητα, δοκίμασε τον δρόμο των εκλογών και των ειρηνικών διαμαρτυριών, για να αντιμετωπιστεί αρχικά με ένα πραξικόπημα από τον στρατό και, στη συνέχεια, με μαζική βία. Πλέον, η ηγεσία του (...) είτε θα υιοθετήσει πιο ακραίες τακτικές είτε θα χάσει έδαφος προς όφελος των ακραίων». Η εκτίμηση ανήκει στον Μπρους Ρίντελ, πρώην αξιωματικό της CIA και νυν επικεφαλής του τομέα πληροφοριών στο παγκοσμίως γνωστό ινστιτούτο Brookings -και δεν αποτελεί εξαίρεση. Προς την ίδια κατεύθυνση κινείται και η προειδοποίηση την οποία απηύθυνε χθες ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών.
«Με δεδομένο ότι η Αίγυπτος ήταν ο εγγυητής της ειρήνης στην περιοχή, η κατάσταση εμπνέει ακόμη μεγαλύτερη ανησυχία. Πρέπει να επιδειχθεί η μέγιστη δυνατή αυτοσυγκράτηση από όλες τις πλευρές, διαφορετικά ο κίνδυνος οι εξτρεμιστικές ομάδες να επωφεληθούν είναι εξαιρετικά σοβαρός», δήλωσε ο Λοράν Φαμπιούς, αιτιολογώντας το αίτημα της χώρας του για κατεπείγουσα συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, μετά τη σφαγή στο Κάιρο και τη δραματική τροπή που δείχνουν να παίρνουν οι εξελίξεις.

Δεν αποκλείεται, μάλιστα, αυτή ακριβώς τη στιγμή, ο Αϊμάν αλ-Ζαουάχρι να βρίσκεται κρυμμένος στο κρησφύγετό του και να τρίβει τα χέρια του, βλέποντας μια τεράστια ευκαιρία να ανοίγεται στην πατρίδα του, την Αίγυπτο. Άλλωστε, ο διάδοχος του Οσάμα μπιν Λάντεν στην ηγεσία της (μυστηριώδους, αλλά υπαρκτής) αλ-Κάιντα είχε από πολύ νωρίς φροντίσει να ξεκαθαρίσει στους οπαδούς του ότι ο δρόμος της δημοκρατίας και των εκλογών δεν πρόκειται να φέρει αποτελέσματα. Είναι χαρακτηριστικό ότι το πρώτο του βιβλίο, με τίτλο «Η Πικρή Σοδειά», εκδόθηκε το 1991, χρονιά κατά την οποία ξέσπασε ο αιματηρός και πολυετής εμφύλιος στην Αλγερία, μετά τον εκλογικό θρίαμβο των ισλαμιστών.

Σε αυτό το βιβλίο, ο γιατρός-θεωρητικός της οργάνωσης διατυπώνει ουσιαστικά μια διατριβή κατά της συμμετοχής των ισλαμικών κομμάτων, της Μουσουλμανικής Αδελφότητας συμπεριλαμβανομένης, «σε δημοκρατίες, εκλογές και Κοινοβούλια» δυτικού τύπου. Το βασικό του επιχείρημα είναι ότι «οι σταυροφόροι» και οι σύμμαχοί τους στον αραβικό κόσμο δεν θα επιτρέψουν ποτέ την επικράτηση ενός ισλαμικού κράτους με αυτόν τον τρόπο. Γι' αυτό, καταλήγει, είναι προτιμότερο η εξουσία να καταληφθεί εξαρχής με τη βία και, στη συνέχεια, να επιβληθεί ο νόμος της σαρία, κατά τα πρότυπα των Αφγανών Ταλιμπάν.

Αυτό ακριβώς το σενάριο τρομάζει τον Φαμπιούς, το ίδιο είναι που ανάγκασε και τους Αμερικανούς να σημάνουν συναγερμό μετά τη σφαγή και να επιχειρήσουν άρον - άρον να «μαζέψουν» την εγκληματική δήλωση του υπουργού Εξωτερικών, Τζον Κέρι, ο οποίος είχε χαρακτηρίσει την πραξικοπηματική ανατροπή του δημοκρατικά εκλεγμένου Μοχάμεντ Μόρσι από τους στρατηγούς ως... αποκατάσταση της δημοκρατίας. Ο ίδιος ο Μπαράκ Ομπάμα, ο οποίος βρίσκεται για διακοπές του στο γνωστό προεδρικό θέρετρο Μάρθας Βίνεγιαρντ, αφυπνίστηκε από τους συνεργάτες του και τα καυστικά σχόλια των ΜΜΕ.

«Η πολιτική κουταμάρα του στρατηγού Αμπντουλφατάχ ελ-Σίσι (...) απειλεί να φέρει το χειρότερο από όλα τα δυνατά αποτελέσματα, σε μια κατάσταση ήδη εκρηκτική: έναν φονικό εμφύλιο πόλεμο (...)», σημείωνε την Τετάρτη, στο κεντρικό της άρθρο, η εφημερίδα New York Times. Πρόσθετε δε ότι «κάτι τέτοιο θα συνιστούσε μια καταστροφή για τις ΗΠΑ σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής, καθώς η Αίγυπτος είναι η χώρα με τον μεγαλύτερο πληθυσμό και την ισχυρότερη επιρροή στον αραβικό κόσμο, αλλά και ο πιο στρατηγικός γείτονας του Ισραήλ». Για όλους αυτούς τους λόγους, καλούσε τον πρόεδρο να προχωρήσει άμεσα σε αποφασιστική και έμπρακτη καταδίκη των στρατηγών -κάτι που ο Ομπάμα έκανε μέσα σε λίγες ώρες, ακυρώνοντας μια προγραμματισμένη κοινή στρατιωτική άσκηση με την Αίγυπτο και δηλώνοντας πως το σύνολο της βοήθειας προς τη χώρα -κυρίως δε το 1,3 δισ. δολάρια ετησίως που πάνε κατευθείαν στον στρατό.

Πρακτικά, βεβαίως, για την Ουάσινγκτον, η κατάσταση που διαμορφώνεται ισοδυναμεί με το γνωστό «μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα»

Διότι, από τη μία, είναι λογικό πως η πολιτικά βέβαιη ισχυροποίηση των πιο ακραίων και ριζοσπαστικών δυνάμεων μακροπρόθεσμα (αν και όχι άμεσα, γιατί το πλήγμα στην ηγεσία της Μουσουλμανικής Αδελφότητας είναι συντριπτικό), θα απειλήσει να μετατρέψει όλο το τόξο του Μαγκρέμπ και της Μέσης Ανατολής σε ανοιχτό πολεμικό μέτωπο. Κι αυτό είναι κάτι που στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού φοβούνται πως μπορεί να έχει ανεξέλεγκτες συνέπειες, με την εμπλοκή όλων των αραβικών χωρών, του Ιράν, της Ρωσίας, του (πυρηνικού) Ισραήλ, της Ευρώπης και, φυσικά, των ίδιων.

Από την άλλη, όμως, οι Αμερικανοί δεν μπορούσαν να ανεχθούν και να διακινδυνεύσουν τη ραγδαία άνοδο του πολιτικού Ισλάμ και δυνάμεων που δεν ελέγχονται ούτε πολιτικά, ούτε οικονομικά, ούτε πολιτιστικά από τις ΗΠΑ και θα απειλούσαν τα συμφέροντά τους. Γνώριζαν δε πολύ καλά, με βάση την εμπειρία, ότι αυτό θα μπορούσε να αποτραπεί μόνο με μια ανοιχτή αναμέτρηση και τη βίαιη και πολύνεκρη καταστολή -όπως είχε γίνει στο παρελθόν, με δεκάδες χιλιάδες νεκρούς μουσουλμάνους, στη Συρία, τη Λιβύη, το Ιράκ και, φυσικά, την Αίγυπτο.

Η Ευρώπη χαμένη στη «φλεγόμενη» Μεσόγειο

«Αποτύχαμε», φέρονται να παραδέχονται κορυφαίοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, μιλώντας στο γερμανικό περιοδικό Der Spiegel αναφορικά με τα όσα συμβαίνουν στην Αίγυπτο. Μόνο που αυτή η παραδοχή δεν μπορεί να ξεπλύνει την Ευρώπη από το φιάσκο -για δύο λόγους: Πρώτον, επειδή για μια ακόμη φορά αποδείχθηκε η ανυπαρξία ουσιαστικής και ενιαίας εξωτερικής πολιτικής από την Ε.Ε. και, δεύτερον, επειδή το μαλακό υπογάστριο της Ευρώπης κυριολεκτικά φλέγεται και οι φλόγες του απειλούν να τυλίξουν και την ίδια.

Παρά την καθυστερημένη πρωτοβουλία Μέρκελ-Ολάντ για έκτακτη σλυνοδο των ΥΠΕΞ, οι «28» απέδειξαν και πάλι ότι είναι ουραγοί των εξελίξεων ακόμη και στη γειτονιά τους, αλλά και ότι δεν έχουν καταλάβει απολύτως τίποτα από τα όσα συγκλονιστικά συμβαίνουν εδώ και δυόμιση χρόνια στον αραβικό κόσμο. 

Έτσι, ενώ αρχικά ο Μόρσι είχε γίνει δεκτός πανηγυρικά στην έδρα της Ε.Ε., στο Βερολίνο και άλλες πρωτεύουσες, μόλις ο στρατός τον ανέτρεψε, η ανεκδιήγητη «κομισάριος» της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Κάθριν Άστον, αποφάσισε ότι το καλύτερο που είχε να κάνει ήταν να τηρήσει λογική ίσων αποστάσεων -μάλιστα, αφού συναντήθηκε με τον Μόρσι στο μυστικό μέρος όπου κρατείται και χωρίς να καταδικάσει το στρατιωτικό πραξικόπημα, δήλωσε ότι ο ανατραπείς πρόεδρος είναι καλά και έχει πρόσβαση στην τηλεόραση!

Και σαν να μην έφτανε αυτό, λίγες ώρες πριν από τη σφαγή στο Κάιρο, η στάση της Ε.Ε. άγγιξε τα όρια της γελοιότητας: την ώρα που ο στρατός και οι ομάδες περιφρούρησης της Μουσουλμανικής Αδελφότητας ετοιμάζονταν να ανοίξουν πυρ κατά βούληση, ο απεσταλμένος της Ε.Ε. στο Κάιρο κατέθεσε μια εξωφρενική πρόταση: να μεταβούν στα οδοφράγματα Ευρωπαίοι απεσταλμένοι, για να ελεγχθεί εάν υπήρχαν όπλα, αλλά και για να αποτραπεί η χρήση βίας από τις δυνάμεις καταστολής!

Η άλλη πλευρά, όμως, είναι η πιο σοβαρή και επικίνδυνη. Αφενός, επειδή το σενάριο μιας γενικευμένης ανάφλεξης στη βόρειο Αφρική και τη Μέση Ανατολή θα την εμπλέξει άμεσα σε μια επικίνδυνη περιπέτεια -απειλώντας κυρίως τις χώρες του Νότου, οι οποίες ήδη βρίσκονται σε κατάσταση κοινωνικού και πολιτικού σοκ εξαιτίας των πολιτικών λιτότητας που τις σαρώνουν. Και αφετέρου, επειδή κανείς δεν ξεχνά τη στρατιωτική εμπλοκή στην περίπτωση της Λιβύης, αλλά και τις πιέσεις που ασκούσαν μέχρι πρόσφατα Γαλλία και Βρετανία προκειμένου να γίνει κάτι αντίστοιχο στη Συρία...

Ποιός θα είναι ο επόμενος?

Η ανησυχία έχει κυριεύσει και τις γειτονικές χώρες. Όχι μόνο εξαιτίας του πιθανού κύματος προσφύγων από την Αίγυπτο των 84 εκατομμυρίων ψυχών, αλλά και επειδή τα όσα συμβαίνουν εκεί ενδέχεται να αποτελέσουν προάγγελο πολιτικών εξελίξεων και στο εσωτερικό τους. 

Όπως είναι λογικό, αυτή που βρίσκεται στα «κόκκινα» είναι η Τυνησία, από την οποία ξεκίνησε η Αραβική Άνοιξη και όπου οι εκλογές έφεραν επίσης στην εξουσία ένα ισλαμικό κόμμα, το Ενάχντα. Οι πολιτικές δολοφονίες δύο κορυφαίων στελεχών της αντιπολίτευσης -για τις οποίες έχουν κατηγορηθεί ακραίοι μουσουλμάνοι, αλλά και η κυβέρνηση- οι βίαιες δημόσιες αντιπαραθέσεις και, εσχάτως, η αναστολή λειτουργίας του μεταβατικού Κοινοβουλίου έχουν σημάνει συναγερμό. Γι' αυτό, άλλωστε, ο ηγέτης του Ενάχντα ήταν ο πρώτος που καταδίκασε δημοσίως τη σφαγή των ισλαμιστών της Αιγύπτου από τον στρατό -φοβούμενος ότι θα βρεθεί σε ανάλογη κατάσταση...

Στους απειλούμενους συγκαταλέγεται, ασφαλώς, και το κυβερνών ισλαμικό κόμμα της Τουρκίας. «Όσοι σιωπούν ενώπιον αυτής της σφαγής είναι εξίσου ένοχοι με εκείνους που τη διέπραξαν. Σε εσάς απευθύνομαι χώρες της Δύσης. Σιωπήσατε στη Γάζα, σιωπήσατε στη Συρία, παραμένετε σιωπηροί στην Αίγυπτο. Πώς, λοιπόν, μας μιλάτε για δημοκρατία, ελευθερία, πανανθρώπινες αξίες και δημοκρατικά δικαιώματα;» δήλωσε ο Ταγίπ Ερντογάν καθώς αισθάνεται ότι ακούγονται τριγμοί από τη δική του καρέκλα, ενώ και ο τουρκικός στρατός τού έχει μαζεμένα πολλά...


Φεβρουάριος 2011
Ο Μουμπάρακ εξαναγκάζεται σε παραίτηση, μετά τη μεγαλειώδη και αιματηρή λαϊκή εξέγερση, στην οποία συμμετείχαν και οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι. Ο στρατός αναλαμβάνει την εξουσία.
Νοέμβριος 2011 - Φεβρουάριος 2012
Οι πρώτες δημοκρατικές βουλευτικές εκλογές σε... δόσεις, με συμμετοχή 62-65%. Οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι κερδίζουν το 50% των εδρών, μεγάλη η δύναμη και των ακραίων Σαλαφιστών.
Μάιος- Ιούνιος 2012
Μετά από δύο γύρους και με χαμηλότερη προσέλευση, ο Μόρσι εκλέγεται πρόεδρος. «Παραιτεί» την ηγεσία του στρατού, ενώ αρνείται να εφαρμόσει την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου για διάλυση της Βουλής.
Νοέμβριος 2012
Οι εκπρόσωποι των αντιπολιτευόμενων κομμάτων αποχωρούν από τη συντακτική συνέλευση. Ο Μόρσι εκχωρεί στον εαυτό του υπερεξουσίες και ενισχύει τον ισλαμικό χαρακτήρα του κράτους, πυροδοτώντας μαζικές και βίαιες διαδηλώσεις με αίτημα την παραίτησή του.
3 Ιουλίου 2013
Ο στρατός ανατρέπει με πραξικόπημα τον Μόρσι. Η κατάσταση επιδεινώνεται διαρκώς και οδηγεί στη σφαγή αυτής της εβδομάδας.

Δεν υπάρχουν σχόλια: