Της Carla Anne Robbins / BusinessWeek
Η απόφαση του Λευκού Οίκου νωρίτερα αυτό το μήνα να ματαιώσει μια Σύνοδο Κορυφής στη Μόσχα με τον Βλαντίμιρ Πούτιν, αλλά όχι το ταξίδι του προέδρου Ομπάμα την επόμενη εβδομάδα στην Αγία Πετρούπολη για τη Σύνοδο της G20 που φιλοξενεί ο Ρώσος πρόεδρος απέσπασε τη στήριξη και των δύο κομμάτων, πράγμα πολύ σπάνιο στην αμερικανική πολιτική σκηνή. Στην Ουάσινγκτον, φαίνεται να επικρατεί η άποψη ότι ο Ρώσος πρόεδρος προσπαθεί να μείνει αμέτοχος και ο πρόεδρος δεν θα πρέπει να χάσει χρόνο προσπαθώντας να «μπαλώσει» την κατάσταση.
Μετά την απόφαση της Ρωσίας να χορηγήσει άσυλο στον πρώην εργαζόμενο της Υπηρεσίας Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ, Edward Snowden, ο Obama έχει τώρα κηρύξει «παύση» προκειμένου να επαναπροσδιοριστούν οι σχέσεις των δύο χωρών. Ο πρόεδρος είπε στους δημοσιογράφους πως ο Snowden «ήταν απλώς ακόμα μία» σε μια λίστα διαφωνιών των δύο χωρών, συμπεριλαμβανομένου του ζητήματος που η Μόσχα με τη συμπεριφορά της επιτρέπει σε Συρία και Ρωσία να έχουν ένα σκοτεινό ρεκόρ σε ό,τι αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα (και πάλι η γλώσσα που χρησιμοποίησε ήταν επιμελώς ήπια), προσθέτοντας ότι ήλπιζε πως με τον καιρό ο Πούτιν θα αναγνώριζε πως η συνεργασία είναι καλύτερη από έναν ανταγωνισμό με μηδενικό αποτέλεσμα.
Για την ώρα αυτή είναι μία μακρινή προοπτική. Η πιθανότητα μιας στρατιωτικής επέμβασης στη Συρία υπό την ηγεσία των ΗΠΑ σε απάντηση της χρήσης χημικών κατά πολιτών από το καθεστώς στις 21 Αυγούστου έχει επιδεινώσει την ήδη ψυχρή σχέση ΗΠΑ-Ρωσίας. Απεσταλμένοι των δύο χωρών ήταν προγραμματισμένο να συναντηθούν στη Γενεύη την Τετάρτη για να συζητήσουν το ενδεχόμενο μιας ειρηνευτικής διάσκεψης για τη Συρία, αλλά το σχέδιο μπήκε στο συρτάρι. Το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών προειδοποιεί ότι μια παρέμβαση των ΗΠΑ στον πόλεμο της Συρίας θα είχε «καταστροφικές συνέπειες».
Ένα από τα καλά του τέλους του Ψυχρού Πολέμου είναι ότι έστω και αν οι σχέσεις με τη Μόσχα γίνουν ακόμα πιο τοξικές είναι απίθανο να οδηγήσουν σε ευθεία αντιπαράθεση. Αλλά είναι η Ρωσία αμέτοχη;
Η απόφαση του Λευκού Οίκου νωρίτερα αυτό το μήνα να ματαιώσει μια Σύνοδο Κορυφής στη Μόσχα με τον Βλαντίμιρ Πούτιν, αλλά όχι το ταξίδι του προέδρου Ομπάμα την επόμενη εβδομάδα στην Αγία Πετρούπολη για τη Σύνοδο της G20 που φιλοξενεί ο Ρώσος πρόεδρος απέσπασε τη στήριξη και των δύο κομμάτων, πράγμα πολύ σπάνιο στην αμερικανική πολιτική σκηνή. Στην Ουάσινγκτον, φαίνεται να επικρατεί η άποψη ότι ο Ρώσος πρόεδρος προσπαθεί να μείνει αμέτοχος και ο πρόεδρος δεν θα πρέπει να χάσει χρόνο προσπαθώντας να «μπαλώσει» την κατάσταση.
Μετά την απόφαση της Ρωσίας να χορηγήσει άσυλο στον πρώην εργαζόμενο της Υπηρεσίας Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ, Edward Snowden, ο Obama έχει τώρα κηρύξει «παύση» προκειμένου να επαναπροσδιοριστούν οι σχέσεις των δύο χωρών. Ο πρόεδρος είπε στους δημοσιογράφους πως ο Snowden «ήταν απλώς ακόμα μία» σε μια λίστα διαφωνιών των δύο χωρών, συμπεριλαμβανομένου του ζητήματος που η Μόσχα με τη συμπεριφορά της επιτρέπει σε Συρία και Ρωσία να έχουν ένα σκοτεινό ρεκόρ σε ό,τι αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα (και πάλι η γλώσσα που χρησιμοποίησε ήταν επιμελώς ήπια), προσθέτοντας ότι ήλπιζε πως με τον καιρό ο Πούτιν θα αναγνώριζε πως η συνεργασία είναι καλύτερη από έναν ανταγωνισμό με μηδενικό αποτέλεσμα.
Για την ώρα αυτή είναι μία μακρινή προοπτική. Η πιθανότητα μιας στρατιωτικής επέμβασης στη Συρία υπό την ηγεσία των ΗΠΑ σε απάντηση της χρήσης χημικών κατά πολιτών από το καθεστώς στις 21 Αυγούστου έχει επιδεινώσει την ήδη ψυχρή σχέση ΗΠΑ-Ρωσίας. Απεσταλμένοι των δύο χωρών ήταν προγραμματισμένο να συναντηθούν στη Γενεύη την Τετάρτη για να συζητήσουν το ενδεχόμενο μιας ειρηνευτικής διάσκεψης για τη Συρία, αλλά το σχέδιο μπήκε στο συρτάρι. Το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών προειδοποιεί ότι μια παρέμβαση των ΗΠΑ στον πόλεμο της Συρίας θα είχε «καταστροφικές συνέπειες».
Ένα από τα καλά του τέλους του Ψυχρού Πολέμου είναι ότι έστω και αν οι σχέσεις με τη Μόσχα γίνουν ακόμα πιο τοξικές είναι απίθανο να οδηγήσουν σε ευθεία αντιπαράθεση. Αλλά είναι η Ρωσία αμέτοχη;
Εάν υπάρχει η
παραμικρή αμφιβολία για την απάντηση, σκεφτείτε δύο αριθμούς: 8.500 και
1.
Ο πρώτος είναι ο αριθμός των πυρηνικών όπλων που εξακολουθεί να έχει
ως απόθεμα η Ρωσία και ο δεύτερος είναι οι ψήφοι που χρειάζονται για να
μείνει με δεμένα τα χέρια το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, όπου η Μόσχα
έχει επανειλημμένα μπλοκάρει τις προσπάθειες για την τιμωρία του Bashar
al-Assad της Συρίας.
Οι όποιες επιθέσεις από τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους κατά της Συρίας είναι σχεδόν βέβαιο ότι δεν θα έχουν την έγκριση του Συμβουλίου Ασφαλείας. Ο Πούτιν είναι πεπεισμένος ότι ο προκάτοχός του και προστατευόμενός του Ντμίτρι Μεντβέντεφ δέχτηκε «επίθεση», όταν η Ρωσία απείχε επί ψηφίσματος 2011 που θα επέτρεπε τη χρήση βίας για την προστασία των πολιτών της Λιβύης και το ΝΑΤΟ χρησιμοποίησε αυτή την εντολή για την ανατροπή ενός άλλου εγκληματία, πρώην πελάτη της Μόσχας, του Μουαμάρ Καντάφι. Ο υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ υποστήριξε την Τρίτη ότι οι αντάρτες της Συρίας είναι πιθανότατα υπεύθυνοι για τις επιθέσεις με τα χημικά και ότι οποιαδήποτε κίνηση εναντίον της Συρίας χωρίς την έγκριση του συμβουλίου θα ήταν μια «πολύ σοβαρή παραβίαση του διεθνούς δικαίου».
Όσο ελκυστικό κι αν ακούγεται, το να αγνοήσει κανείς έτσι απλά το Κρεμλίνο δεν αποτελεί επιλογή. Χωρίς τον Πούτιν, δεν υπάρχει καμία πιθανότητα προόδου στο θέμα του ελέγχου των όπλων - ένα από τα κορυφαία στοιχεία της κληρονομιάς του Ομπάμα που αναμφίβολα θα κάνει τον κόσμο ένα ασφαλέστερο μέρος . Η Ρωσία έχει αρνηθεί να εξετάσει το ενδεχόμενο άλλης συμφωνίας, χωρίς πρόσθετη δεσμευτική συμφωνία που θα εγγυάται ότι ένα ευρωπαϊκό σύστημα αντιπυραυλικής άμυνας δεν θα αποτελέσει ποτέ απειλή για την πυρηνική αναχαίτιση της Ρωσίας. Ο Gary Samore, συντονιστής του Λευκού Οίκου για τα όπλα μαζικής καταστροφής κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του Ομπάμα, λέει ότι το πρόβλημα δεν είναι στρατηγικό, αλλά πολιτικό. «Κανένας Αμερικανός πρόεδρος δεν θα μπορέσει ποτέ να πείσει τη Γερουσία να επικυρώσει την επιβολή ορίων για την πυραυλική άμυνα. Στο σημερινό περιβάλλον, προσθέτει, όλα δείχνουν πως «ούτε οι Ρώσοι θα μας κάνουν τη χάρη να μιλήσουν» για αυτά τα θέματα.
Ακόμα κι έτσι, οι συναντήσεις σε επίπεδα υπουργών συνεχίζονται και ίσως
υπάρχουν ακόμη περιθώρια συνεργασίας των δύο χωρών. Η συμμετοχή της
Ρωσίας στη διερεύνηση του περιστατικού με την έκρηξη βόμβας στο
Μαραθώνιο της Βοστώνης ήταν μια υπενθύμιση ότι οι δύο χώρες μοιράζονται
την ίδια αδυναμία απέναντι στην τρομοκρατία. Η Ρωσία θέλει να αποφύγει
μια καθοδηγούμενη από τις ΗΠΑ επίθεση στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του
Ιράν και ο Samore, ο οποίος είναι σήμερα επικεφαλής του Κέντρου
Επιστήμης και Διεθνών Υποθέσεων Belfer του Χάρβαρντ, πιστεύει ότι αν η
Ουάσιγκτον και η Μόσχα συνεργαστούν, «υπάρχει μια πιθανή ευκαιρία» για
μια συμφωνία με τον νέο πρόεδρο του Ιράν, Hassan Rohani.
Οι όποιες επιθέσεις από τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους κατά της Συρίας είναι σχεδόν βέβαιο ότι δεν θα έχουν την έγκριση του Συμβουλίου Ασφαλείας. Ο Πούτιν είναι πεπεισμένος ότι ο προκάτοχός του και προστατευόμενός του Ντμίτρι Μεντβέντεφ δέχτηκε «επίθεση», όταν η Ρωσία απείχε επί ψηφίσματος 2011 που θα επέτρεπε τη χρήση βίας για την προστασία των πολιτών της Λιβύης και το ΝΑΤΟ χρησιμοποίησε αυτή την εντολή για την ανατροπή ενός άλλου εγκληματία, πρώην πελάτη της Μόσχας, του Μουαμάρ Καντάφι. Ο υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ υποστήριξε την Τρίτη ότι οι αντάρτες της Συρίας είναι πιθανότατα υπεύθυνοι για τις επιθέσεις με τα χημικά και ότι οποιαδήποτε κίνηση εναντίον της Συρίας χωρίς την έγκριση του συμβουλίου θα ήταν μια «πολύ σοβαρή παραβίαση του διεθνούς δικαίου».
Όσο ελκυστικό κι αν ακούγεται, το να αγνοήσει κανείς έτσι απλά το Κρεμλίνο δεν αποτελεί επιλογή. Χωρίς τον Πούτιν, δεν υπάρχει καμία πιθανότητα προόδου στο θέμα του ελέγχου των όπλων - ένα από τα κορυφαία στοιχεία της κληρονομιάς του Ομπάμα που αναμφίβολα θα κάνει τον κόσμο ένα ασφαλέστερο μέρος . Η Ρωσία έχει αρνηθεί να εξετάσει το ενδεχόμενο άλλης συμφωνίας, χωρίς πρόσθετη δεσμευτική συμφωνία που θα εγγυάται ότι ένα ευρωπαϊκό σύστημα αντιπυραυλικής άμυνας δεν θα αποτελέσει ποτέ απειλή για την πυρηνική αναχαίτιση της Ρωσίας. Ο Gary Samore, συντονιστής του Λευκού Οίκου για τα όπλα μαζικής καταστροφής κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του Ομπάμα, λέει ότι το πρόβλημα δεν είναι στρατηγικό, αλλά πολιτικό. «Κανένας Αμερικανός πρόεδρος δεν θα μπορέσει ποτέ να πείσει τη Γερουσία να επικυρώσει την επιβολή ορίων για την πυραυλική άμυνα. Στο σημερινό περιβάλλον, προσθέτει, όλα δείχνουν πως «ούτε οι Ρώσοι θα μας κάνουν τη χάρη να μιλήσουν» για αυτά τα θέματα.
Ο Dmitri Trenin, διευθυντής του Carnegie Moscow Center, θεωρεί ότι δεν υπάρχει μεγάλη πιθανότητα οι σχέσεις να βελτιωθούν σύντομα. Λέει ότι ο Πούτιν «βλέπει τον Αμερικανό πρόεδρο ως κάποιον που δεν είναι αρκετά σκληρός για να εκπληρώσει τις υποσχέσεις του» και ότι ο Ομπάμα ακύρωσε τη συνάντησή τους, λόγω πολιτικών πιέσεων. Ο Trenin προβλέπει ότι οι σχέσεις θα επιδεινωθούν μάλιστα αν οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους επιτεθούν στη Συρία και ότι «μία μεγαλύτερη απομόνωση από τις ΗΠΑ μάλλον θα κάνει τον Πούτιν πιο προκλητικό».
Ο Strobe Talbott, τέως αναπληρωτής υπουργός εσωτερικών της κυβέρνησης Κλίντον και νυν πρόεδρος του Brookings Institution, λέει ότι, παρά το «θράσος» του Πούτιν, η Ρωσία «θα είναι τρομαχτικά ευάλωτη στο μέλλον - κυρίως σε ό,τι αφορά τα οικονομικά και τη δημογραφία της». Προειδοποιεί ότι η αταβιστική και εθνικιστική ρητορική του Πούτιν θα αποξενώσει ακόμη περισσότερο τη Ρωσία από τους γείτονές της και θα καταστήσει τους ξένους επενδυτές ακόμη πιο επιφυλακτικούς.
Συνεχίζοντας να εκφοβίζει και να φυλακίζει τα καλύτερα και εξυπνότερα μυαλά της χώρας θα καταστήσει τη Ρωσία ακόμη λιγότερο ανταγωνιστική. Και συνεχίζοντας να συμπαρατάσσεται στο πλευρό παριών όπως ο Assad θα βλάψει περαιτέρω και δικαίως τη φήμη της Ρωσίας και, κανείς μπορεί να ελπίζει, την επιρροή της. Αμερικανοί αξιωματούχοι λένε ότι έχουν προειδοποιήσει κατ’ιδίαν τον Πούτιν για όλους αυτούς τους κινδύνους. Τώρα ήρθε η ώρα να μιλήσουν ανοιχτά. Αν και ο Πούτιν είναι απίθανο να ακούσει, οι Ρώσοι που ήταν πάρα πολύ πρόθυμοι να ανταλλάξουν τη δημοκρατία με μία υπόσχεση σταθερότητας, οικονομικής ανάπτυξης και η παγκόσμιας επιρροής (έστω και αν χρησιμοποιείται μόνο για να χαλάει το παιχνίδι) πρέπει να γνωρίζουν ότι θα τα βρουν δύσκολα με αυτή τη στάση. Η Ρωσία αρχίζει να ξεμένει τόσο από φίλους όσο και από χρόνο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου