Η διαρθρωτικότερη των αλλαγών

Του Κωστα Kωστακου (The "old boy")

Τα δυο κακά της μοίρας μας: 1) Κράτος, πολύ κράτος, πάρα πολύ κράτος. 2) Ανομία, πολλή ανομία, πάρα πολλή ανομία. 

Κάνουμε το λάθος να τα εξετάζουμε ξεχωριστά, ενώ δεν έχουμε να κάνουμε με δύο διαφορετικές πληγές, αλλά με μία, ενιαία. Είναι ή δεν είναι οι νόμοι το κατ’ εξοχήν κρατικό προϊόν; Tι άλλο αντανακλά η ανομία παρά μία ακόμη αδυναμία του Μεγάλου Ασθενή, την αδυναμία του να διασφαλίσει την ομαλή διακίνηση και αγορά του βασικού του προϊόντος;

Δες τη βαβέλ της πολυνομίας· δεν θα γκρεμιζόταν άμεσα, αντικαθιστάμενη από λειτουργικά νομοθετικά οικοδομήματα, αν είχαμε ιδιώτες νομοθέτες;  

Δες την ανοχή της ανομίας· θα επέτρεπε ποτέ ιδιώτης νομοθέτης τέτοιον ευτελισμό της επενδύσεώς του;  

Αφού έχουμε συμφωνήσει (όχι απαραίτητα εμείς ως πολίτες, η γνώμη μας είναι άλλωστε δευτερεύουσας σημασίας πια) ότι το κράτος δεν μπορεί να παριστάνει τον επιχειρηματία, γιατί να μη συμφωνήσουμε πως το κράτος δεν μπορεί να παριστάνει ούτε τον νομοθέτη; Γιατί να μην προβούμε στη διαρθρωτικότερη των αλλαγών, αφήνοντας στην άκρη τα ημίμετρα; Αλλωστε, αφού ελέω μνημονίου ο ρόλος του κρατικού νομοθέτη είναι πλέον μεσολαβητικός, ο μεσάζων μόνο κόστος προσφέρει στο τελικό προϊόν.

Η μεγάλη ευλογία της εποχής είναι ότι έφυγαν από τα μάτια μας οι τσίμπλες δεκαετιών και εντοπίσαμε τις ρίζες των προβλημάτων μας: Ο συνδικαλισμός, η ένωση των εργαζομένων σε συνδικάτα που μεγέθυνε τη δύναμή τους, εκτοξεύοντας το εργατικό κόστος και καταβαραθρώνοντας την ανταγωνιστικότητα. Τα απότοκα του συνδικαλισμού, οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας και οι απεργίες. Το εργατικό δίκαιο εν γένει, με τον προσανατολισμό του στην προστασία τού δήθεν ασθενέστερου (του εργαζόμενου) πάνω στην καμπούρα του τελικά ασθενέστερου (της ελληνικής οικονομίας).

Οι συνθήκες έχουν ωριμάσει ώστε να φύγει μια ακόμη τσίμπλα, να σπάσει ένα ακόμη ταμπού. Το ένα μετά το άλλο τα κράτη με τους δικούς τους νόμους, τον δικό τους τρόπο οργάνωσης κλατάρουν, φαλιρίζουν, βγαίνουν στα πιτς. Αυτά τα οικονομικά αποτυχημένα πρότζεκτ, αυτά τα ανίκανα να αυτοεξυπηρετηθούν μορφώματα, αυτά τα αενάως απευθυνόμενα στο στιβαρό χέρι των αγορών μαγαζάκια, με ποια λογική περιμένουμε πως μπορούν να ανταποκριθούν ικανοποιητικά στη νομοθετική τους εξουσία;

Οι νόμοι είναι η κρατική περιουσία που κατ’ εξοχήν βαλτώνει, λιμνάζει, καταπατάται από ιδιώτες που δεν πληρώνουν, δεν πληρώνουν. Εχει έρθει ο καιρός για νόμους όχι κρατικούς, για νόμους αξιοποιημένους, για νόμους ιδιωτικοποιημένους. Για νόμους που επιτέλους θα γίνονται σεβαστοί. Για νόμους που δεν θα πηγάζουν πια ούτε κατ’ όνομα από το αδειανό κρατικό πουκάμισο, αλλά αδιαμεσολάβητα από τη λογική της αγοράς, την ηθική της αγοράς, την αποτελεσματικότητα της αγοράς.

Μήπως όμως αφαιρώντας του και τη νομοθετική λειτουργία θα απογυμνώσουμε εντελώς το κράτος; Οχι. Είναι η ίδια η πραγματικότητα που ενώ απαξιώνει θεμελιώδεις λειτουργίες των κρατών, δημιουργεί επιτακτική ανάγκη για νέες, ακόμη θεμελιωδέστερες: τη συνεχή ροή προς τις τράπεζες πακέτων στήριξης και ενίσχυσης. Γιατί, δες το και μόνος σου: αν καταρρεύσουν οι τράπεζές σου, θα καταρρεύσει την ίδια ώρα κι η ζωή σου. Το κράτος σου όμως έχει καταρρεύσει καιρό τώρα, όντας οικονομικά και πολιτικά υποτελές, και η ζωή σου συνεχίζεται· τρισχειρότερη, αλλά συνεχίζεται. Χωρίς κράτος την παλεύεις. Χωρίς τράπεζες, λεπτό.