Ενας γεωπολιτικά "ασύμμετρος" κόσμος

Le Monde

«Το γεγονός ότι δεν επεµβαίνουµε παντού δεν σηµαίνει ότι δεν πρέπει να επεµβαίνουµε πουθενά. Κάθε πρόβληµα πρέπει να αντιµετωπίζεται µε βάση τα δικά του χαρακτηριστικά και να αξιολογούνται τόσο τα µέσα που υπάρχουν όσο και το κατά πόσον είναι επείγων ο χαρακτήρας του. Η Λιβύη, αν την είχαµε αφήσει στο έλεος των δολοφονικών προθέσεων του Καντάφι, θα είχε γίνει µια δύναµη εξαιρετικά αποσταθεροποιητική στο άµεσο περιφερειακό της περιβάλλον. Και ο Καντάφι θα είχε γίνει ο ηγέτης των ξενόφοβων και εξτρεµιστικών δυνάµεων στη Μέση Ανατολή».

Αυτά λέει σε συνέντευξή του ο 83χρονος Ζµπίγκνιου Μπρεζίνσκι, σύµβουλος εθνικής ασφαλείας του Τζίµι Κάρτερ και ειδικός για διεθνή θέµατα. Κατά την άποψή του, ακόµη κι αν η επέµβαση στεφθεί από επιτυχία στο στρατιωτικό πεδίο, θα αποτελέσει µια πολιτική αποτυχία αν δεν επιτρέψει στους Λίβυους να κερδίσουν την ελευθερία των δικών τους πολιτικών επιλογών. 

Εξίσου αρνητική και αποσταθεροποιητική θα είναι ενδεχόµενη διχοτόµηση της Λιβύης, µε τον Καντάφι να διατηρεί τον έλεγχο κάποιου θυλάκου. Στη διάρκεια της κρίσης της Αιγύπτου, ο Μπρεζίνσκι συνέστησε στην κυβέρνηση Οµπάµα να δείξει σωφροσύνη απέναντι στον Χόσνι Μουµπάρακ. «Η υπερβολική βιασύνη θα κάνει κακό», είπε. Οπως εξηγεί στη συνέντευξη, η αποχώρηση του τελευταίου από την εξουσία θα ωφελήσει τη δηµοκρατία µόνο αν συνοδευτεί από µια δηµοκρατική πολιτική διαδικασία. 

Υπάρχουν όµως και δύο άλλα ενδεχόµενα: µια στρατιωτική δικτατορία τύπου Πινοτσέτ ή ένα φανατικό καθεστώς ιρανικού τύπου. «Πρέπει λοιπόν να θέσουµετο στρατηγικό ερώτηµα τι διέξοδο επιθυµούµε. Και πώς θα εργαστούµε για να αυξήσουµε τις πιθανότητες µιας τέτοιας διεξόδου».

Οι Ηνωµένες Πολιτείες είναι σε θέση να παίξουν έναν αποφασιστικό ρόλοστις αραβικές χώρες όπου γίνονται διαδηλώσεις; 

«Ασκούµε κάποια επιρροή. Η επιρροή αυτήποικίλλει από τη µια χώρα στην άλλη. Θεωρούµε, για παράδειγµα, ότι µπορούµε να ασκήσουµεµε γαλύτερη επιρροή στην Αίγυπτο απ’ ό,τι στην Υεµένη. Κι αυτό, όχι µόνο λόγω της οικονοµικής βοήθειας που χορηγούµε στην πρώτη, αλλά και τωνσχέσεων ανάµεσα στους δύο στρατούς. Οπως και των στενών προσωπικών σχέσεων που έχουµε καλλιεργήσει όλα αυτά τα χρόνια µε την ελίτ της Αιγύπτου. Ολα αυτά τα πράγµατα δεν πρέπει να τα θέσουµε σε κίνδυνο δείχνοντας υπερβολική βιασύνη».

Ο κόσµος είναι και δεν είναι πολυπολικός, συνεχίζει ο Μπρεζίνσκι. ∆εν είναι ένας κόσµος φτιαγµένος αποκλειστικά από έναν Λεβιάθαν και λιλιπούτειους. Είναι ένας κόσµος όπου υπάρχουν σηµαντικές περιφερειακές δυνάµεις, οι οποίες θα µπορούσε µια µέρα να γίνουν παγκόσµιες δυνάµεις. Η Κίνα, για παράδειγµα. Ή η Ινδία. Αλλά πολλοί άλλοι υποψήφιοι δεν υπάρχουν. Η Βραζιλία είναι ασφαλώς µια περιφερειακή δύναµη, δύσκολα όµως θα µπορούσε να φανταστεί κανείς βραζιλιάνους στρατιώτες να σταθµεύουνστην Κορέα. 

Κατά βάθος, ζούµε σ’ έναν πολύ ασύµµετρο κόσµο. Κι αυτό δεν θα αλλάξει, εκτός αν οι Ηνωµένες Πολιτείες «αυτοκτονήσουν» από βλακεία.