Γράφει ο Γρηγόρης Μακρής
(Γιατρός, υποψήφιος διδάκτορας του Imperial College of London)
«Πόσο αντέχεις να περιµένεις» είναι ίσως η µόνη ερώτηση την οποία καλούνται να απαντήσουν όσοι επιθυµούν να ξεκινήσουν ιατρική ειδικότητα στην Ελλάδα. Η ιστορία µε τις ατέλειωτες αναµονές για έναρξη ειδικότητας αγγίζει πλέον τα όρια του γραφικού. Η προπτυχιακή ιατρική εκπαίδευση και οι απορρέουσες γνώσεις φαίνεται να είναι ασύνδετες µε τη µεταπτυχιακή εξειδίκευση, την απαραίτητη για την επαγγελµατική ολοκλήρωση των γιατρών. Το σηµερινό σύστηµα αποτελεί ένα ακόµα παλαιολιθικό κατάλοιπο µιας κοινωνίας όπου οι γιατροί ήταν λιγοστοί και οι θέσεις για ειδικότητα µπορούσαν να κατανεµηθούν µε βάση απλούς κανόνες προσφοράς και ζήτησης.
Στη σηµερινή πραγµατικότητα αυτό το σύστηµα έχει αποτύχει ταλαιπωρώντας άµεσα τους γιατρούς και έµµεσα τους ασθενείς που βιώνουν τις συνέπειες ενός µη ανταγωνιστικού εκπαιδευτικού συστήµατος.
Η Ελλάδα πρέπει να είναι η µόνη ευρωπαϊκή χώρα όπου η επιλογή των γιατρών για εξειδίκευση βασίζεται ακόµα σε λίστες αναµονής κι όχι σε εξετάσεις που θα πιστοποιήσουν αν οι υποψήφιοι έχουν τις ανάλογες ικανότητες και την απαιτούµενη θέληση για να αντεπεξέλθουν σε ένα απαιτητικό πρόγραµµα εξειδίκευσης.
Η υπάρχουσα κατάσταση έχει οδηγήσει σε ένα απίστευτο µεταναστευτικό ρεύµα επιστηµονικού δυναµικού προς Ευρώπη και Αµερική µε σκοπό την εξειδίκευση µέσα σε ιδιαίτερα ανταγωνιστικά συστήµατα, τα οποία όµως ανταµείβουν όσους προσπαθούν. Ολο και λιγότεροι είναι διατεθειµένοι να περιµένουν, µε αποτέλεσµα η Ελλάδα να χάνει ένα σηµαντικό και γόνιµο κοµµάτι του επιστηµονικού της δυναµικού. Ιδιαίτερα σήµερα, όπου η ανάπτυξη και η καινοτοµία είναι ζωτικής σηµασίας για την χώρα, κάτι τέτοιο αποτελεί τη χαριστική βολή σε όποια σενάρια αισιοδοξίας για το µέλλον της.
Παράλληλα, η έλλειψη ανταγωνιστικότητας στις διαδικασίες επιλογής αλλά και η µακροχρόνια αναµονή µόνο αρνητικές επιπτώσεις έχουν στο ιατρικό δυναµικό που επιλέγει να µείνει και να προσαρµοστεί.
Οι γιατροί οι οποίοι επιλέγουν να µείνουν στην Ελλάδα, εκτός από την απραξία και την πιθανή α(ν)εργία, έχουν να αντιµετωπίσουν και ένα αβέβαιο µέλλον. Στο υπάρχον σύστηµα από τη στιγµή που καταθέτεις τα χαρτιά σου για ειδικότητα δεν υπάρχει τίποτα που να µπορείς να κάνεις ώστε να αυξήσεις τις πιθανότητες επιτυχίας. Οι συνέπειες είναι προφανείς. Αφού δεν υπάρχει κίνητρο για ανταγωνισµό και βελτίωση του µέσου επιπέδου, οι δεξιότητες των υποψηφίων είναι λογικό να φθίνουν στο πέρασµα του καιρού. Αποτέλεσµα; Κουρασµένοι (από την αναµονή) γιατροί που ύστερα από 3-5 χρόνια καλούνται να ξαναµπούν στο νοσοκοµείο και να κάνουν σωστή ιατρική, έρευνα και να διδάξουν τους νεώτερους. Με ποια προσόντα, ποια υποδοµή, ποια όρεξη;
Εξάλλου, µε το σηµερινό σύστηµα δεν δίνεται η δυνατότητα στους νέους γιατρούς να επιλέξουν µε σωστά κριτήρια την ειδικότητά τους, καθώς το µόνο που χρειάζεται για να κάνεις, π.χ., καρδιοχειρουργική στην Ελλάδα είναι να έχεις υποµονή. ∆εν είναι όµως όλες οι ειδικότητες ίδιες. Κάποιες είναι πιο απαιτητικές και πιο ανταγωνιστικές, κάποιες προσφέρουν καλύτερη ποιότητα ζωής και λιγότερο άγχος, ενώ άλλες απαιτούν διαρκή αφοσίωση και θυσίες. Η σηµερινή κατάσταση αποτελεί την εύκολη λύση για όλους. Η επιλογή της ειδικότητας γίνεται συνήθως πρόχειρα και χωρίς προετοιµασία, αφού δεν είναι προαπαιτούµενο για να πετύχεις. Το µόνος κόστος είναι η αναµονή, χρόνος νεκρός και µη παραγωγικός. Κι έτσι, γιατροί που περίµεναν χρόνια φτάνουν να συνειδητοποιούν ότι τελικά αυτή η ειδικότητα ίσως δεν ήταν για εκείνους. Είναι όµως τόσο αργά για να γυρίσουν πίσω.
Είναι όµως καιρός να αλλάξει αυτή η µίζερη κατάσταση που µας κρατάει στους ουραγούς της εκπαίδευσης και της καινοτοµίας. Αντιδράσεις και πάλι θα υπάρξουν, δυστυχώς και από µερίδα φοιτητών - συνδικαλιστών που φοβάται την αξιολόγηση και τον ανταγωνισµό προβάλλοντας στερεότυπα επιχειρήµατα, όπως εκείνα της πιθανής αδιαφάνειας της αξιολόγησης και του δικαιώµατος όλων των αποφοίτων στην απόκτηση ειδικότητας.
Είναι στο χέρι µας και στο χέρι του υπουργείου Υγείας να καταστήσει την αξιολόγηση δίκαιη και διαφανή µε απλά µέσα, όπως εκείνα των Πανελλαδικών. Παράλληλα και αναφορικά µε το δικαίωµα όλων των αποφοίτων σε απόκτηση ειδικότητας, αυτό δεν µπορεί παρά σαν αστείο να ακούγεται καθώς ποτέ δεν θα αµφισβητούσαµε ένα τέτοιο δικαίωµα, όπως βέβαια δεν θα αµφισβητούσαµε και το δικαίωµα της έκφρασης ή του εκλέγειν και εκλέγεσθαι. Αυτό όµως δεν σηµαίνει ότι θα µπούµε και όλοι στη Βουλή... Το υπουργείο Υγείας και το υπουργείο Παιδείας πρέπει επιτέλους να συνεργαστούν, να εφαρµόσουν τα αυτονόητα, παρά τις αντιδράσεις συγκεκριµένων µειοψηφιών, και να σταθούν για µία φορά κοντά στους φοιτητές όχι ως απλοί εγγυητές του νόµου αλλά ως προασπιστές του δικαιώµατος των φοιτητών για µια καλύτερη εκπαίδευση.
Και για ένα καλύτερο αύριο, για εκείνους και τους ασθενείς τους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου