DER SPΙΕGEL(ολόκληρο το δημοσίευμα ΕΔΩ)
Η 25η Δεκεμβρίου του 1989 αποτελεί μια από τις πιο τραγικές στιγμές στην ιστορία της κατάρρευσης του υπαρκτού σοσιαλισμού αφού σημαδεύτηκε απο την εκτέλεση του Ρουμάνου τυράννου Νικολάι Τσαουσέσκου και της συζύγου του. Το δημοσίευμα του Spiegel κάνει μια ιστορική αναδρομή σε εκείνες τις μελανές στιγμές μιλώντας με μερικούς από τους βασικούς πρωταγωνιστές της περιόδου.
«Η αποστολή μας ήταν μια αποστολή αυτοκτονίας» δηλώνει ο Κάρλα, ένας από τους τρεις εκτελεστές του αυτοαποκαλούμενου και ως «ηγέτη». Ήταν άκρως απόρρητη, τα ρίσκα ήταν τεράστια και έγινε μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας. Πολλά τα ερωτήματα για το τελευταίο εκείνο εικοσαήμερο διαβάζουμε στο δημοσίευμα. Επρόκειτο για λαϊκή εξέγερση ή για πραξικόπημα; Ποιοι ήταν αυτοί που δολοφονούσαν στους δρόμους συμπολίτες τους λίγες μόνο ημέρες μετά την εκτέλεση του βάναυσου τυράννου; Ρώσοι κατάσκοποι; Ρουμάνοι; Και ποιος ο ρόλος αυτών που ηγήθηκαν της εξέγερσης;
Σύμφωνα με τη διήγηση του ο γιγαντόσωμος Κάρλα, ένας χαμηλόβαθμος αξιωματικός του επίλεκτου σώματος προστασίας του γ.γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος «ο Τσαουσέσκου ξέσπασε σε κλάματα, με κοίταξε στα μάτια και ούρλιαξε: Θάνατος στους προδότες! Η ιστορία θα μας δικαιώσει!» και μετά τραγούδησε τη «Διεθνή».
Ένας από τους βασικότερους πρωταγωνιστές των δραματικών εκείνων στιγμών είναι ο ποιητής Μίρκεα Ντινέσκου, ο οποίος πλέον μιλάει για μία αποτυχημένη επανάσταση. Ο Ίον Ιλιέσκου, μετέπειτα και πρόεδρος της χώρας και ενεργό μέλος της πολιτικής σκηνής της Ρουμανίας ήταν άλλος ένας από τους πρωταγωνιστές της εποχής. Ο τρίτος είναι ο Βίκτωρ Στανκουλέσκου, παρασημοφορημένος στρατηγός και κάποτε πιστός του Τσαουσέσκου. Ήταν ο μοιραίος άνθρωπος που διάλεξε τους φαντάρους που θα αποτελούσαν το εκτελεστικό απόσπασμα.
Αυτό που είναι ξεκάθαρο από το ρεπορτάζ είναι ότι υπήρξε μια κοινωνική εξέγερση, που απλώθηκε σιγά, σιγά σε χιλιάδες καταπιεσμένο Ρουμάνους εξαθλιωμένους από το κρύο και την πείνα. Από την άλλη, υπήρχε μια ομάδα στρατιωτικών και παλιών στελεχών του κομμουνιστικού καθεστώτος οι οποίοι κάποια στιγμή αποφάσισαν να ρίξουν το καθεστώς. Αυτά τα δύο ρεύματα συναντήθηκαν και στις 22 Δεκεμβρίου 1989 ξεκίνησε αυτό που θα έριχνε τελικά με τόσο άδοξο τρόπο τον τύραννο Τσαουσέσκου.
Η αντίσταση ξεκίνησε όπως διαβάζουμε στο άρθρο στην πόλη Τιμισοάρα της Δυτικής Ρουμανίας, όταν το ποίμνιο του πάστορα Λάζλο Τόκες αποφάσισε να σχηματίσει προστατευτικό κλοιό γύρω από το σπίτι του. Ήταν 16 Δεκεμβρίου του 1989. Μόλις είχε ανακοινωθεί από τις Αρχές ότι ο αντικαθεστωτικός πάστορας έπαιρνε μετάθεση για άλλη πόλη. Σιγά, σιγά ολόκληρη η χώρα ακολούθησε το παράδειγμα της Τιμισοάρας ενώ ο στρατός και οι μυστικοί αστυνομικοί πυροβολούσαν τους συμπατριώτες τους καθώς η εξέγερση εξαπλωνόταν.
Ο αυτοαποκαλούμενος και ως «ιδιοφυία των Καρπαθίων» Τσαουσέσκου λίγες μέρες μετά αποφάσισε να μιλήσει στο λαό από το κτίριο της Κεντρικής Επιτροπής. Το πλήθος τον γιουχάισε για πρώτη φορά. «Η Σεκιουριτάτε είχε αποκρύψει από τον Τσαουσέσκου το μέγεθος του προβλήματος» δηλώνει ο στρατηγός Στανκουλέσκου. Στις 22 Δεκεμβρίου ο στρατηγός έγινε Υπουργός Άμυνας.
Τη μέρα εκείνη, ο «ηγέτης» ξαναβγήκε στο μπαλκόνι. Αυτή τη φορά είχε να αντιμετωπίσει ένα εξαγριωμένο πλήθος 100,000 Ρουμάνων. Το πλήθος άρχισε να κλείνει τον κλοιό γύρω από το Μέγαρο ενώ ο Στανκουλέσκου οργάνωνε την φυγή του δικτάτορα και της συζύγου του. Όταν το ελικόπτερο προσγειώθηκε στην ταράτσα του κτιρίου, επιβιβάστηκαν μέσα το ζεύγος καθώς και δύο άνθρωποι της προσωπικής ασφαλείας τους.
Εκείνη τη στιγμή ο στρατηγός συνειδητοποίησε ότι η μόνη του ελπίδα ήταν να αλλάξει στρατόπεδα και να γίνει μέρος της εξέγερσης. Μυστικά, διέταξε το στρατό να αποσυρθεί και να γυρίσει στα στρατόπεδα.
Στο μεταξύ το ελικόπτερο του ζεύγους προσγειώθηκε στην εξοχική τους κατοικία στο Σνάγκοβ, όπου η Έλενα βιαστικά πήρε κάποια κοσμήματα και μπουρνούζια ενώ ο σύζυγός της έψαχνε να βρει μέρος διαφυγής. Ο εναέριος χώρος της Ρουμανίας είχε κλείσει οπότε και το ελικόπτερο άφησε το ζεύγος κάπου στα Καρπάθια όρη για να συλληφθούν στο Τιργκοβίστε το ίδιο απόγευμα «Βρίσκεστε στα χέρια του λαού» του είπαν. Ο «ηγέτης» απορημένος απάντησε: «σε ποιανού τα χέρια;»
"Ο στρατός είναι μαζί μας. Ο δικτάτορας έπεσε. Ο Θεός έχει ρίξει το βλέμμα του στους Ρουμάνους άλλη μια φορά. Νικήσαμε». Αυτά ήταν τα λόγια του ποιητή Μιρκέα Ντινέσκου που πλέον βρισκόταν στο τηλεοπτικό στούντιο της κρατικής τηλεόρασης και έδινε το τέμπο της εξέγερσης στους διαδηλωτές. Χωρίς να γνωρίζει τις διαστάσεις που είχαν πάρει τα γεγονότα, αποφάσισε μετά από μήνες που βρισκόταν υπό κατοίκον περιορισμό να αναλάβει δράση. Σιγά, σιγά παλιοί συνεργάτες του τυράννου, στρατηγοί διπλωμάτες και άλλοι σύστησαν το Εθνικό Μέτωπο Σωτηρίας. Σύμφωνα με το δημοσίευμα, το ερώτημα που έχει προκύψει είναι κατά πόσο όλοι αυτοί οι άνθρωποι ήταν ενωμένοι και περίμεναν στην ίδια πλατφόρμα μέχρι να έρθει το πλήρωμα του χρόνου ή απλά ήταν πιστά πιόνια των Σοβιετικών, που ήθελαν να ξεφορτωθούν τον Τσαουσέσκου;
«Αυτή η συζήτηση περί πραξικοπήματος είναι μια ανοησία και μισή. Η μαζική εξέγερση ήταν μια αντίδραση στην καταπιεστική δικτατορία όπου δεν μπορούσε κανείς να εκφραστεί ελεύθερα. «Το σύστημα κατέρρευσε» θα δηλώσει ο Ιλιέσκου.
Πίσω στις δραματικές ώρες, λίγες ώρες μετά, απευθύνθηκε στον κόσμο λέγοντας ότι ιδρύθηκε το Εθνικό Μέτωπο Σωτηρίας, έχει καταλάβει την εξουσία και ο ίδιος ήταν ο ηγέτης του. Πολλά έχουν ειπωθεί για το τι επακολούθησε μετά. Στην χώρα επικράτησε χάος, πολλοι μιλούν για Ρώσους πράκτορες που κυκλοφορούσαν ανενόχλητοι στις ρουμανικές πόλεις και πυροβολούσαν ενώ τα κανάλια έσπερναν τον πανικό λέγοντας ότι το νερό είχε δηλητηριαστεί κ.α. Το σίγουρο είναι ότι πέθαναν 900 άτομα.
Ο Στανκουλέσκου έχει μια άλλη θεωρία: δημιουργήθηκε τεχνητά ένταση προκειμένου να σκοτωθεί ο Τσαουσέσκου. Όταν τον ρωτάμε από ποιον απαντάει ρωτήστε στον Ιονέσκου. Αν τελικά οι «τρομοκράτες» ήταν απλά επινόηση του Εθνικού Μετώπου Σωτηρίας τότε όλες οι δίκες καθώς και αυτή του Τσαουσέσκου ήταν μια παρωδία και όλοι οι θάνατοι ήταν περιτοί. Ο Ιλιέσκου ενίσταται: ποιοι ήταν αυτοί οι άνθρωποι? Η εξέγερση βγήκε από το λαό που ήθελε να ξεφορτωθεί τον Τσαουσέσκου.
Στις 24 Δεκεμβρίου ο Στανκουλέσκου έδωσε το σήμα να εκτελεστεί ο Τσαουσέσκου. Συνοπτικά πέρασε από στρατοδικείο και η συνέχεια είναι γνωστή. Τριάντα πυροβολισμοί. Αυτόματα όπλα. Ανήμερα Χριστουγέννων! Ο καθένας από τους πρωταγωνιστές εκείνης της περιόδου τώρα πλέον έχει πάρει το δρόμο του. Ο Κάρλαν όμως έχει άλλη άποψη «Εγώ ήμουν ο εκτελεστής και η δίκη [του Τσαουσέσκου] ήταν μια παρωδία. Όμως η ετυμηγορία είχε βγει και έπρεπε να εκτελεστεί.
ΑΠΟΔΟΣΗ ΜΑΡΙΑ ΛΙΒΑΝΟΥ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου