"Κόμμα = Ομάς ανθρώπων, ειδότων ν' αναγιγνώσκωσι και ν' αρθογραφώσιν εχόντων χείρας και πόδας υγιείς, αλλά μισούντων πάσαν εργασίαν, οίτινες ενούμενοι υπο ένα οιονδήποτε αρχηγόν, ζητούσι ν' αναβιβάσωσιν αυτόν δια παντός μέσου εις την έδραν πρωθυπουργού, ίνα παρέχη αυτοίς τα μέσα να ζώσι χωρίς να σκάπτωσι"
Εμμανουήλ Ροΐδης , Έλληνας πεζογράφος και κριτικός (1836-1904)


Ο “χαμένος παράδεισος” μπορεί να περιμένει άλλα εκατό χρόνια.

Της Καρολίνας Παπακώστα

Τον συνάντησα ύστερα από έντεκα χρόνια. Δεν είναι πολλά αλλά την τελευταία φορά που τον είδα ήμουν μαθήτρια, άρα οι αλλαγές ήταν κάτι παραπάνω από εμφανείς. Κι αυτός είχε γκριζάρει.  Έπειτα από λίγο πιάσαμε το θέμα των ημερών. Είμαστε στο χείλος της καταστροφής; Θα ζήσουμε χειρότερα από τις προηγούμενες γενιές;

Φτάσαμε στο «τις πταίει;». Κράτος ή κοινωνία;

Μου είπε πως είμαστε ένα διεφθαρμένο κράτος. Μία χώρα στην οποία δεν υπάρχει η πολιτική βούληση του εκσυγχρονισμού. Οι πελατειακές σχέσεις υπάρχουν από την Επανάσταση του 1821 και η προσπάθεια να μπούμε σε μια σειρά από την εποχή του Καποδίστρια.

Του απάντησα ότι η διαφθορά έχει διαχυθεί. Μας γαλούχησαν ως πολίτες με αυτήν. Ακόμη χειρότερα, το μέσο και η φοροδιαφυγή έχουν γραφτεί πια στο DΝΑ μας. Τον Καποδίστρια τον δολοφονούμε κάθε μέρα... Ακόμη και τώρα που όλοι δηλώνουμε ότι συναισθανόμαστε πως το παιχνίδι τελείωσε, όπως μας δήλωσε ο αξιότιμος κ. Γιούνκερ, αρνούμαστε να αναλάβουμε τις ευθύνες μας. Είτε είμαστε δημόσιοι υπάλληλοι είτε εφοπλιστές. Περιμένουμε ως διά μαγείας το κράτος να γίνει σοβαρό από μόνο του.

Είχε τις αντιρρήσεις του. Υποθέτω πως πιστεύει ακράδαντα το μάλλον εύλογο. Πως αλλαγές τέτοιου τύπου επιβάλλονται από πάνω. Πάντως, ως καθηγητής Ιστορίας δεν θα μπορούσε να αποφύγει τις ιστορικές συγκρίσεις. Μου είπε λοιπόν «θα σου στείλω κάτι για να καταλάβεις πως τίποτα δεν αλλάζει σε αυτό το κομμάτι γης».

Έλαβα λοιπόν μερικές μέρες μετά έναν φάκελο. Περιείχε ένα απόσπασμα από την Ιστορία της Νεώτερης Ελλάδας του Γ. Κορδάτου υπό τον τίτλο «Ψήφισμα των επαγγελματικών σωματείων Αθηνών Πειραιώς την ημέρα του συλλαλητηρίου».
Ο λαός δήλωνε τη συμπαράστασή του στο Κίνημα στο Γουδή. Το 1909. Εκατό και ένα χρόνια πριν. Έγραφε λοιπόν ο λαός πως «τα έννομα συμφέροντα και δικαιώματά του ουσιωδώς εθυσιάσθησαν υπό το ευπρόσωπον κάλυμμα ελευθέρου πολιτεύματος, των αντιπροσώπων αυτού μεταβληθέντων εις ιδιοτελή ολιγαρχία, αντικαταστήσασαν τον Νόμον διά της θελήσεώς της, συνεταιρισθείσαν δε μετ΄ αφορολογήτου πλουτοκρατίας ενώ αυτός στενάζει υπό το βάρος αδικοτάτων φόρων, ήτοι επί της καταναλώσεως...».

Χαμογέλασα όταν διάβασα στο υστερόγραφό του «πάσα ομοιότητα με το σήμερα δεν είναι συμπτωματική» αλλά ένιωσα έναν κόμπο στο στομάχι όταν είδα πως στο δεύτερο υστερόγραφο μου συμπλήρωνε ότι «η ευκαιρία για τον “χαμένο παράδεισο” μπορεί να περιμένει άλλα εκατό χρόνια». Πιθανόν επειδή συμφωνούσα.

Δεν υπάρχουν σχόλια: