Ενα άχρηστο όπλο

Tου Βασιλη Zηρα

(...) Η Ελλάδα έχει αυτό που ζητούσε: ένα όπλο πάνω στο τραπέζι. Πρόκειται, όμως, για ένα μάλλον άχρηστο όπλο. Κατ’ αρχάς γιατί η Ευρωζώνη, και κυρίως η Γερμανία, δεν έχει διάθεση να το γεμίσει με σφαίρες. Γι’ αυτό και θέτει ως όρο ότι θα χρησιμοποιηθεί μόνο εάν η Ελλάδα δεν μπορέσει να δανειστεί από τις αγορές. Η χρεοκοπία δεν αποκλείεται, αλλά δεν είναι και το πιθανότερο σενάριο. Τους τελευταίους μήνες, όποτε απευθύνθηκε στις αγορές η Ελλάδα άντλησε κεφάλαια αλλά με υψηλό κόστος.

Το όπλο είναι επίσης άχρηστο, επειδή η Ελλάδα δεν μπορεί να το σηκώσει για να απειλήσει ή πολύ περισσότερο να πυροβολήσει. Ο μηχανισμός διάσωσης, ειδικά εάν εμπλέκεται το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, θα συνοδεύεται από απαιτήσεις και προϋποθέσεις που θα προκαλέσουν πολιτικές ανατροπές και κοινωνικές εκρήξεις οι οποίες τελικά θα υπονομεύσουν την προσπάθεια δημοσιονομικής προσαρμογής και υλοποίησης των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων. Γι’ αυτό η κυβέρνηση λέει ότι δεν προτίθεται να το χρησιμοποιήσει. Θα βγει στις αγορές να δανειστεί χωρίς βοήθεια.

Τότε, προς τι όλος αυτός ο σαματάς των τελευταίων εβδομάδων; Προς τι η απειλή προσφυγής στο ΔΝΤ, που ερέθισε τις αγορές και εξανέμισε το όποιο -μικρό είναι αλήθεια- όφελος είχαν τα μέτρα δημοσιονομικής εξυγίανσης στα spreads; Υποτίθεται ότι η Ελλάδα ήθελε το όπλο πάνω στο τραπέζι για να φοβηθούν οι αγορές. Ωστόσο, όλοι οι γνωρίζοντες την αγορά ομολόγων, αλλά και στελέχη του οικονομικού επιτελείου δεν περίμεναν ταχεία αποκλιμάκωση του κόστους δανεισμού.

Οι αγορές γνωρίζουν ότι οι δανειακές ανάγκες της χώρας στο δίμηνο Απριλίου - Μαΐου είναι μεγάλες (καθώς λήγουν πολλά ομόλογα). Ετσι, διατηρούν σε υψηλά επίπεδα τα spreads για να αποκομίσουν μεγαλύτερο όφελος από τις μεγάλες εκδόσεις που υποχρεωτικά θα κάνει το ελληνικό Δημόσιο. Μετά τον Μάιο, όμως, το δανειακό πρόγραμμα γίνεται πολύ ομαλότερο (μικρότερες λήξεις σε μεγαλύτερο χρονικό διάστημα), οπότε διαμορφώνονται συνθήκες αποκλιμάκωσης των spreads. Υπό την προϋπόθεση, βεβαίως, ότι θα εφαρμόζεται και θα παράγει αποτελέσματα το Πρόγραμμα Σταθερότητας.

Υποτίθεται, ότι η κυβέρνηση ήθελε το όπλο στο τραπέζι γιατί το κόστος δανεισμού είναι δυσβάστακτο, ότι εξουδετερώνει το δημοσιονομικό όφελος των μέτρων. Το επιπλέον κόστος για τα 18 δισ. ευρώ που πρέπει να δανειστεί τον Απρίλιο και τον Μάιο είναι 150 - 200 εκατ. ευρώ. Δεν είναι λίγα, αλλά δεν είναι αρκετά για να εξηγήσουν την ανάλωση πολιτικού κεφαλαίου και αξιοπιστίας σε πιέσεις προς την Ε. Ε. για τον μηχανισμό στήριξης.

Στην πραγματικότητα, η κυβέρνηση ήθελε ένα εργαλείο μείωσης του κόστους δανεισμού για να μπορεί να πει στην κοινή γνώμη ότι τα σκληρά μέτρα που πήρε έχουν κάποιο αντίκρισμα.

Στο άγχος της να «δικαιολογήσει» πολιτικές που δεν πίστευε, αλλά της επιβλήθηκαν, προέβαλε το ανήκουστο επιχείρημα ότι «εμείς κάναμε το χρέος μας και συνεπώς η Ευρωζώνη πρέπει να κάνει το δικό της», ωσάν η μείωση του ελλείμματος να μην είναι υποχρέωση έναντι του εαυτού μας, για να βγούμε από τα δικά μας αδιέξοδα, αλλά κάτι που το κάνουμε για χάρη των Γερμανών, των Γάλλων, των Ιταλών. Και επιπλέον τους απειλούσαμε ότι εάν δεν έκαναν το χρέος που κατά την άποψή μας είχαν απέναντί μας, θα τους τιμωρούσαμε προσφεύγοντας στο ΔΝΤ.

Οι Αραβες λένε ότι εάν τραβήξεις όπλο πρέπει να είσαι έτοιμος να το χρησιμοποιήσεις, αλλιώς μπορεί να το χρησιμοποιήσει ο άλλος εναντίον σου. Η Ελλάδα ήθελε ένα όπλο πάνω στο τραπέζι. Της το έδωσαν και, επειδή δεν μπορεί να το χρησιμοποιήσει, κινδυνεύει να στραφεί εναντίον της.

ΠΗΓΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ