ΤΟΥΡΚΙΑ: Οι Ουαχαβίτες στο κατώφλι της

Του Δρ. Ευάγγελου Βενέτη

Υπεύθυνου Ερευνητικού Προγράμματος Μέσης Ανατολής

Μία σειρά χτυπημάτων εναντίον τουρκικών στόχων στην Μέση Ανατολή (αγωγός στο Β. Ιράκ) και την Αφρική (τουρκική πρεσβεία στην Σομαλία)  εγείρει ερωτήματα για τα αίτια και τους πρωταγωνιστές. Το κύριο αίτιο αναζητείται στο ρόλο που καλούνται να διαδραματίσουν το τουρκικό ισλάμ και το Ισλάμ της αραβικής χερσονήσου στο σουνιτικό κόσμο.

Η αποσταθεροποίηση της Συρίας λόγω του εκτεταμένου χρονικά και γεωγραφικά εμφυλίου πολέμου πάντοτε ανησυχούσε την κάθε εμπλεκόμενη πλευρά. Από ό,τι φαίνεται οι εν λόγω ανησυχίες αποδεικνύονται βάσιμες, καθώς έχει αυξηθεί ο αριθμός και η επιρροή των διαφόρων σουνιτικών ουαχαβιτικών (σαλαφιστικών) ισλαμιστικών ομάδων, όπως της Νόσρα, στις τάξεις της συριακής αντιπολίτευσης οι οποίες αντιμάχονται τόσο τον Αλεβίτη πρόεδρο της Συρίας Ασσάντ και τους γεωπολιτικούς υποστηρικτές του όσο και άλλες ομάδες με τις οποίες μέχρι τώρα οι Ουαχαβίτες μουτζαχεντίν (άλλως “μαχητές υπέρ πίστης”) έχουν συμμαχήσει.  

Η τελευταία εξέλιξη έχει ανησυχήσει αρκετά την Δύση και την Τουρκία, καθώς θέτει εν αμφιβόλω την συνοχή της συριακής αντιπολίτευσης τόσο στρατιωτικά όσο και πολιτικά σε μία ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο για το μέλλον του συριακού εμφυλίου. Παράλληλα η παρουσία ουαχαβιτικών ομάδων στα τουρκο-συριακά σύνορα ανησυχεί την Άγκυρα για εσωτερικούς της λόγους.

Ακριβώς την κρισιμότητα της τρέχουσας περιόδου φαίνεται ότι εκμεταλλεύονται οι Ουαχαβίτες μουτζαχεντίν οι οποίοι, θεωρώντας ότι η μέχρι τώρα στρατηγική της συριακής αντιπολίτευσης έχει αποτύχει, προσπαθούν να την θέσουν σε νέες επιχειρησιακές βάσεις. Σε αυτό το πλαίσιο ο ρόλος των φιλελεύθερων δημοκρατικών και μετριοπαθών Ισλαμιστών που στηρίζει η Τουρκία στη Συρία βρίσκει αντίθετους τους Ουαχαβίτες. Ο λόγος για την εν λόγω αντίθεση δεν είναι μόνο πρακτικός-επιχειρησιακός αλλά και θρησκευτικός, καθώς υπάρχει ένα ιδεολογικό χάσμα το οποίο χωρίζει το ζηλωτικό Ουαχαβιτικό Ισλάμ της αραβικής χερσονήσου από το μετριοπαθές Ισλάμ της Τουρκίας.

Από ό,τι φαίνεται οι μέχρι τώρα σύμμαχοι στο πλαίσιο της συριακής αντιπολίτευσης βρίσκονται, ιδιαίτερα μετά την μάχη στην Κουσέιρ τον περασμένο Μάιο, στο πρώιμο στάδιο μίας διαμάχης της οποίας τα χρονικά και γεωγραφικά όρια δεν είναι ορατά. Κατ’ αυτό τον τρόπο εξηγούνται τα χτυπήματα εναντίον του αγωγού Μοσούλης-Τσεϊχάν και στο Μογκαντίσου. Το κύριο θέατρο όμως του εν λόγω ανταγωνισμού είναι η Συρία και οι τάξεις της συριακής αντιπολίτευσης. Η Άγκυρα θεωρεί το εν λόγω θέμα υψίστης ασφαλείας για εκείνη, καθώς σε περίπτωση που ισχυροποιηθούν τα ουαχαβιτικά δίκτυα στο κατώφλι της, δεν θα αργήσουν να το διαβούν και επιχειρησιακά με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την εικόνα του μετριοπαθούς και σηγκριτικού Ισλάμ στην Τουρκία καθώς και την ασφάλειά της. Αναμένονται εξελίξεις…