Ποιο θα είναι το θεσμικό και πολιτικό προφίλ της μετα-κεμαλικής
Τουρκίας μετά το 2014; Θα είναι Προεδρική Δημοκρατία γαλλικού τύπου, ή θα
παραπέμπει στα αυταρχικά καθεστώτα της Κεντρικής Ασίας;
Στο
ερώτημα αυτό η τουρκική κοινωνία δεν μπορεί να απαντήσει. Γνωρίζει ότι
τελείωσε η κηδεμονευόμενη δημοκρατία που εγκαθίδρυσαν οι στρατηγοί μετά
το πραξικόπημα του 1980, γνωρίζει ότι η σημερινή περίοδος είναι
μεταβατική και τους τελευταίους μήνες συνειδητοποιεί ότι οι μελλοντικές
καθεστωτικές ισορροπίες επιχειρούνται να διαμορφωθούν ερήμην της στη
βάση ενός συνολικού συμβιβασμού του Ερντογάν και του κυβερνώντος
κόμματος ΑΚΡ με το ΡΚΚ.
De facto στην αρχή και de iure στη
συνέχεια αυτονομία για τους Κούρδους, με αντάλλαγμα τη στήριξη των
βουλευτών της πολιτικής έκφρασης του ΡΚΚ, του κόμματος ΒDP, ώστε να
παραπεμφθεί σε δημοψήφισμα η ενίσχυση των εξουσιών του Προέδρου, που το
2014 θα εκλεγεί για πρώτη φορά με καθολική ψηφοφορία.
Στα
παραπάνω εντοπίζεται η αιτία της ανάφλεξης εξέγερσης των τελευταίων
ημερών: Αν οι Κούρδοι αναδεικνύονται σε ρυθμιστές του μέλλοντος της
χώρας με συμφωνίες κορυφής γιατί να μην διεκδικήσουν τη
θρησκευτική-πολιτική τους ελευθερία οι 15-20 εκατομμύρια Αλεβήδες της
χώρας που η καρδιά τους χτυπά για τον ομόθρησκό τους Ασαντ στη Δαμασκό,
την ώρα μάλιστα που ο Ερντογάν τους προκαλεί δίνοντας στην τρίτη γέφυρα
του Βοσπόρου το όνομα Σελίμ του Σουλτάνου σφαγέα των Αλαουιτών και των
Σιιτών;
Ακόμη περισσότερο γιατί την ώρα που ξεφτίζει ο ρόλος της
Αγκυρας ως ηγετικού κέντρου του μετριοπαθούς σουνιτικού Ισλάμ να
ανεχθεί ο αστικός πληθυσμός της Κωνσταντινούπολης, της Σμύρνης αλλά και
άλλων πόλεων μια αυταρχική παρέμβαση στο χαλαρό lifestyle που τους
διαφοροποιεί από τον σκληρό πυρήνα της κομματικής βάσης του ΑΚΡ στην
Ανατολία;
Το τι έχει συμβεί είναι ολοφάνερο:
Την ώρα που οι
μαχητές του ΡΚΚ αποχωρούν ένοπλοι ακυρώνεται η παραδοχή των Κεμαλιστών
«ένα έθνος - ένα κράτος» και ταυτόχρονα διαψεύδεται η προσδοκία ότι το
μετριοπαθές σουνιτικό Ισλάμ θα μπορούσε να είναι το κυρίαρχο ενοποιητικό
στοιχείο: Δεν το δέχονται οι Αλεβήδες που φοβούνται ότι παίρνουν τη
θέση των Κούρδων ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας, δεν το δέχονται οι
κάτοικοι μεγάλων πόλεων με κουλτούρα και ιστορία μεσογειακής ανοχής και
χαλαρότητας.
Ο Ερντογάν κατεδάφισε το «βαθύ κράτος» και τα
στεγανά της παράλληλης εξουσίας των στρατηγών, χωρίς όμως να καταστήσει
σαφές το όραμά του για την επόμενη μέρα.
Το μεγαλύτερό του, όμως, λάθος
είναι η ανάμειξή του στη σύγκρουση στη Συρία την ίδια στιγμή που
επιχειρεί πολιτική επίλυση του Κουρδικού.
Σήμερα από μεγάλη
δύναμη που θα εγγυόταν την περιφερειακή σταθερότητα μετά τους κραδασμούς
της Αραβικής Ανοιξης, η Τουρκία του Ερντογάν δεν είναι παράγων λύσης
αλλά μέρος του προβλήματος:
Παρά τη συμφωνία Οτσαλάν - ΜΙΤ όλα
είναι στον αέρα καθώς καθοριστικό λόγο έχουν ο πολέμαρχος του ΡΚΚ στο
Βόρειο Ιράκ Καραγιλάν, ο επικεφαλής της κουρδικής κυβέρνησης στο Αρμπίλ
Μπαρζανί αλλά και η ηγεσία του Δεύτερου Κουρδιστάν στη Βορειοανατολική
Συρία, που δημιουργήθηκε με απόφαση του Ασαντ.
Τα πρόσφατα
αιματηρά γεγονότα στο Ρεϊχανλί, στη μεθόριο με τη Συρία, δείχνουν ότι
περαιτέρω εμπλοκή του Ερντογάν στη Συρία αλλά και μέτρα όπως ο
περιορισμός της πώλησης αλκοολούχων ποτών θα οδηγήσουν τους Αλεβήδες σε
κοινοτική-θρησκευτική απόσχιση-διαφοροποίηση.
Ο Ερντογάν πριν
κλείσει το εσωτερικό μέτωπο έκανε το μοιραίο λάθος της εμπλοκής στη
Συρία και άνοιξε το κουτί της Πανδώρας για θρησκευτικές-κοινοτικές
συγκρούσεις εντός συνόρων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου