ΤΟΥΡΚΙΑ: Ζητείται «εχθρός» και για τις εκλογές

Του ΑΡΗ ΑΜΠΑΤΖΗ

Ενώ η ένταση των διαδηλώσεων στην πλατεία Ταξίμ μειώνεται μέρα με τη μέρα, έχοντας όμως δημιουργήσει νέα κοινωνικά δεδομένα, ο Ταγίπ Ερντογάν προσπαθεί να διαγνώσει την επιρροή τους στο εκλογικό σώμα, εν όψει δημοτικών εκλογών τον Μάρτιο και προεδρικών τον Αύγουστο του 2014, επενδύοντας στη φιλολογία του «ανένδοτου» αγώνα και της «διεθνούς συνωμοσίας».

   

Καθώς διαλύθηκε η κάπνα από τα δακρυγόνα και τα πράγματα στην Τουρκία έχουν ηρεμήσει, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι έχει εκλείψει η δυναμική διαμαρτυριών, έρχεται στο προσκήνιο ένα πλαίσιο άμεσης πολιτικής και οικονομικής προοπτικής.

Ο τελευταίος μήνας έχει δημιουργήσει, ούτως ή άλλως, νέα δεδομένα. Η ανάλυση του περιεχομένου και της δυναμικής των διαδηλώσεων είναι ένα αντικείμενο προς έρευνα, πλέον. Το ίδιο ισχύει και για τα μεσοπρόθεσμα πολιτικά πράγματα. Δηλαδή το πώς θα επηρεασθεί η εκλογική συμπεριφορά το 2014, καθώς του χρόνου θα διεξαχθούν δημοτικές εκλογές τον Μάρτιο. Εκτός αν οι απανωτές εκλογικές αναμετρήσεις (δημοτικές - Μάρτιος 2014, προεδρικές - Αύγουστος 2014, βουλευτικές - Ιούνιος 2015) επισπευσθούν, με ή χωρίς σύμπτυξη.

Για το λόγο αυτό, δεν μπορεί παρά να ασχοληθεί κανείς με το υλικό που έχει μπροστά του. Ως προς το πολιτικό υλικό, αυτό που παρατηρείται είναι η γραμμή συντήρησης που ακολουθεί η κυβέρνηση Ερντογάν. Συντήρησης απέναντι και εναντίον δύο στοιχείων. 

Πρώτον, εναντίον των εσωτερικών αντιπάλων που πλέον δακτυλοδείχνει η κυβέρνηση ως εχθρούς. Το σημείο αναφοράς, η βάση πάνω στην οποία στηρίζεται το κυβερνών κόμμα και αναπτύσσει τη φιλολογία τού αλά Ερντογάν «ανένδοτου» αγώνα, είναι το 50% που είχε το κόμμα στις εκλογές του 2011. Στο όνομα του 50% γίνεται ο αγώνας, αλλά στην πράξη τείνει να γίνει εναντίον του υπόλοιπου 50%.

 

Δεύτερον, εναντίον της «διεθνούς συνωμοσίας». Πρόκειται για το βασικό επιχείρημα του κυβερνώντος κόμματος. Η «συνωμοσία» αφ' ενός είναι λίγο αόριστη· ένα είδος ανεμόμυλου. Αφ' ετέρου, όμως, είτε από τα συμφραζόμενα είτε από επί μέρους δηλώσεις στελεχών, ιδεολόγων, αναλυτών κ.λπ., προκύπτει ότι στο τσουβάλι της συνωμοσίας χωράνε η Ευρωπαϊκή Ενωση, κάποιες ευρωπαϊκές χώρες όπως η Γερμανία, το κάπως αδιευκρίνιστο «λόμπι του επιτοκίου» και το Ισραήλ. Το κυβερνών κόμμα και ο ίδιος ο Ερντογάν χωρίς ενδοιασμούς βάλλουν εναντίον της Ε.Ε., πράγμα το οποίο όμως δεν κάνει τόσο άμεσα εναντίον των ΗΠΑ. Αν και από τα συμφραζόμενα προκύπτει το επιχείρημα περί αμερικανικής «ανάμειξης» στο σχέδιο εναντίον του Ερντογάν.

 

Μόνος εναντίον όλων...

Εξάλλου, η πολιτική ιστορία της Τουρκίας είναι συνυφασμένη με την άμεση και έμμεση ανάμειξη του υπερατλαντικού παράγοντα. Ενα από τα σημαντικά αδιέξοδα της ερντογανικής θεωρίας συνωμοσίας, όμως, έχει να κάνει με το εξής ερώτημα: Εάν υπάρχει μια διεθνής συνωμοσία, που συνίσταται σε αμερικανικούς, ισραηλινούς, χρηματοπιστωτικούς κύκλους κ.λπ. και έχει τη δυνατότητα να θέτει σε εφαρμογή σχέδια για να ανεβάζει και να κατεβάζει κυβερνήσεις σε χώρες όπως η Τουρκία, τότε πώς προέκυψε το 2002 ο Ερντογάν;

Αλλη μια διάσταση αδιεξόδου φαίνεται και στο ερώτημα, μήπως μιλάμε για την ίδια συνωμοσία που εδώ και καιρό θέλει και επιχειρεί να απομακρύνει τον Ασαντ στη Συρία;  

Μήπως τέτοια διάσταση μπορεί να βρει κανείς και σε θέματα όπως η Λιβύη και το Ιράκ;

 

Εάν ο Ερντογάν συνεχίσει να ακολουθεί τη γραμμή εναντίων των πάντων, στηριζόμενος στο 50% του 2011, είναι βέβαιο ότι θα επηρεασθεί αρνητικά από την απομόνωση στην οποία θα περιέλθει στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. Εάν σε όλα αυτά προστεθούν και κάποια όχι και τόσο θετικά, παρά την περί του αντιθέτου προπαγάνδα, οικονομικά δεδομένα, τα πράγματα μπορεί να χειροτερέψουν. Είναι σαφώς θετικό το ότι η Τουρκία ξεμπέρδεψε με το ΔΝΤ. Ωστόσο, το δημόσιο χρέος της χώρας παραμένει 103 δισ. δολάρια και αν σε αυτό προστεθεί το χρέος του ιδιωτικού τομέα στο εξωτερικό, προκύπτει το ποσό των 336 δισ. δολαρίων.