Ακόμη και τις καλύτερες των ημερών, οι ηγέτες της Κίνας
απεχθάνονται κάθε έννοια κινδύνου: όταν στις 7 Ιανουαρίου ξεκίνησαν
διαδηλώσεις στη Κίνα εναντίον της λογοκρισίας, διαμαρτυρίες οι οποίες
μετά επεκτάθηκαν και στο διαδίκτυο, η κυβέρνηση πρόταξε το νόμο: «το
Κόμμα ασκεί απόλυτο έλεγχο στα ΜΜΕ και αυτό το αξίωμα είναι
αδιατάραχτο», έλεγε το «επείγον υπόμνημα» από το Κεντρικό Τμήμα
Προπαγάνδας.
Οι αξιωματούχοι του κινεζικού ΚΚ, προκειμένου να διατηρήσουν τον
μονοπωλιακό έλεγχο της εξουσίας σε μια χώρα με μια υπερδραστήρια
οικονομία, μια ολοένα κι αναπτυσσόμενη μεσαία τάξη και τις μεγάλες
προσδοκίες που αυτή δημιουργεί, θα κάνουν ό,τι περνάει από το χέρι τους
ώστε να παρακολουθούν και να ελέγχουν τη ροή της πληροφορίας εντός κι
εκτός των κινεζικών συνόρων.
Ωστόσο, με μισό δισεκατομμύριο Κινέζους δικτυωμένους στο ίντερνετ
και πάνω από 300 εκατομμύρια πολίτες να έχουν λογαριασμό στο Weibo (τη
κινεζική εκδοχή του Twitter), η προσπάθεια για ον απόλυτο έλεγχο των
ιδεών και των πληροφοριών αποτελεί ευσεβή πόθο.
Η μάχη της Κίνας για τον έλεγχο των πληροφοριών δεν θα πυροδοτήσει
διαδηλώσεις όπως εκείνη στην πλατεία Τιενανμέν το 1989, ούτε να
επηρεάσει την οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Όμως η απόπειρα της
κυβέρνησης να διατηρήσει τον έλεγχο των πληροφοριών θα έχει δυο
σημαντικές συνέπειες τόσο για τη Κίνα, όσο και για τον υπόλοιπο κόσμο:
Πρώτον, θα καθυστερήσει τις μεταρρυθμίσεις που χρειάζεται η χώρα -που
σύντομα θα γίνει η μεγαλύτερη οικονομία της υφηλίου- για να κατακτήσει
το επόμενο στάδιο της ανάπτυξής της.
Δεύτερον, θα ενθαρρύνει τους
ηγέτες της Κίνας να στρέψουν, να εκτρέψουν τη δημόσια αγανάκτηση ενάντια
στους ξένους, αναλαμβάνοντας μια πιο αποφασιστική -και συχνά επιθετική-
δράση στην Ανατολική και Νοτιοανατολική Ασία.
Ο φόβος της λαϊκής οργής ενδέχεται να οδηγήσει τους κινέζους ηγέτες
στην ανάληψη μιας πιο επιθετικής εξωτερικής πολιτικής. Μέσα στο 2012
είδαμε να υπάρχει ένταση ανάμεσα στη Κίνα, το Βιετνάμ και τις Φιλιππίνες
σχετικά με εδαφικές διαφορές στην, ενεργειακά πλούσια, Νότια Θάλασσα
της Κίνας. Το ίδιο συνέβη και με την Ιαπωνία, σχετικά με ένα σύμπλεγμα
νησιών στην Ανατολική Θάλασσα της Κίνας, με την εθνικιστική ρητορική να
αυξάνεται σε όλες τις προαναφερθείσες χώρες.
Πριν από τέσσερις μήνες το Πεκίνο επέτρεψε να ενταθούν πέραν του
αναμενομένου αντι-ιαπωνικές διαμαρτυρίες εντός της χώρας, με εταιρείες
ιαπωνικών συμφερόντων να υφίστανται βανδαλισμούς και μποϊκοτάζ. Οι
ηγέτες του ΚΚΚ πρέπει να αποφασίσουν μέσα στο 2013 πως αν δεν γίνεται να
κλείσουν τα νέα κανάλια της πληροφορίας, η λαϊκή οργή την οποία
πολλάκις μεταδίδουν πρέπει να κατευθυνθεί προς αυτό που η κινεζική
κυβέρνηση αποκαλεί «διεθνείς εχθρικές δυνάμεις».
Κάτι τέτοιο αποτελεί κακό νέο για την Ουάσινγκτον, αφού η στροφή που έχουν κάνει εσχάτως οι ΗΠΑ προς την Ασία, θα αναγκάσει τους αμερικανούς διπλωμάτες να λειτουργησουν σαν διαιτητές σε μερικές από τις διενέξεις αυτές, ειδικά σε μια περίοδο που οι ΗΠΑ επιθυμούν εμπορικές σχέσεις με την Κίνα και τις γειτονικές της χώρες.
Ο,τι και αν συμβεί, η - ακόμη εύθραυστη - παγκόσμια οικονομική
ανάκαμψη έχει ανάγκη την κινεζική οικονομία προκειμένου να επεκταθεί και
να ωριμάσει. Και οι εταιρείες ανα τον κόσμο πρέπει να έχουν πρόσβαση
στις αγορές της Κίνας. Η πιο εμπορικά δυναμική περιοχή στο πλανήτη
χρειάζεται μια σταθερή Κίνα προκειμένου να διατηρηθεί αυτό το ειρηνικό
στάτους κβο.
Γιαυτό ανησυχούμε πως η Κίνα ίσως αποδειχθεί η αναδυόμενη αγορά που
θα έχει τις λιγότερες πιθανότητες να αναπτυχθεί με προβλεπόμενο τρόπο.
Μέσα στο 2013 θα γίνει ακόμη πιο ξεκάθαρο πως η ελεύθερη διακίνηση ιδεών
και πληροφοριών εντός της Κίνας -καθώς και η ανησυχία που αυτό προκαλεί
στους ηγέτες της- αποτελεί μια από τις πιο σημαντικές διαδικασίες του
σύγχρονου κόσμου. Ο νέος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ υπεραμύνεται
του «κινεζικού ονείρου», αλλά ίσως σύντομα ανακαλύψει πως τα όρια του
ονείρου αυτού μέσα σε μια τάχιστα αναπτυσσόμενη κοινωνία βρίσκονται ήδη
μακριά από τον ελέγχο του κόμματος του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου