Ποιος θα διαδεχθεί τον πρόεδρο Χου Ζιντάο το 2012; Η απάντηση στο ερώτημα προσλαμβάνει κρίσιμες διαστάσεις. Οχι επειδή πρόκειται για τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, τη δεύτερη σε μέγεθος στρατιωτική δύναμη, τον μεγαλύτερο εξαγωγέα της υφηλίου και με τα μεγαλύτερα συναλλαγματικά διαθέσιμα ύψους 2,6 τρισ. δολαρίων. Ολα αυτά τα μεγαλειώδη επισκιάζονται από το μείζον γεγονός ότι η επιλογή θα γίνει από την πέμπτη γενιά ηγετών του Κ. Κ. Κίνας μετά την επανάσταση του 1949.
Οι σημερινοί ηγέτες δεν έχουν το κύρος του επαναστάτη και δεν εμπνέονται από το ίδιο αίσθημα κομμουνιστικού καθήκοντος. Είναι μάνατζερ και διαχειριστές που τους ενδιαφέρει να λειτουργεί το σύστημα. Στη Σοβιετική Ενωση, η διάθεση του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ να αμφισβητήσει τον κομμουνισμό βρήκε ανταπόκριση στα υπόλοιπα στελέχη της πέμπτης γενιάς ηγετών. Δεν προώθησε την περεστρόικα και την γκλάσνοστ μόνος του· σημαντικός αριθμός της νομενκλατούρας είχε ήδη αποφασίσει ότι το σοβιετικό οικονομικό και κοινωνικό μοντέλο ήταν δυσλειτουργικό, διεφθαρμένο και ανεπαρκές και έπρεπε να αλλάξει.
Αραγε, ποιος από τους πιθανότερους διαδόχους του Χου Ζιντάο θα αποδειχθεί ο Γκορμπατσόφ της Κίνας; Οι δύο Λι, όπως είναι γνωστοί στον λαό οι κύριοι Λι Κετσιάνγκ και Λι Γουαντσάο, που είναι οι επικρατέστεροι, το αισθάνονται αυτό;
Ο Μινξίν Πέι, διευθυντής του κινεζικού προγράμματος στο Ινστιτούτο Κάρνεγκι της Ουάσιγκτον, υπολογίζει ότι το 10% της αξίας όλων των επενδυτικών συμφωνιών και των αγοραπωλησιών γης καταλήγει στα χέρια των αξιωματούχων του Κόμματος. Το ποσό είναι 86 δισ. δολάρια κάθε χρόνο και αυξάνεται συνεχώς. Ο Πέι ισχυρίζεται ότι η διαφθορά αποτελεί θανάσιμη απειλή για το σύστημα και η κινεζική ηγεσία έχει την ίδια άποψη. Η κινεζική νομενκλατούρα γνωρίζει ότι η διαφθορά προκαλεί αντιδράσεις και ότι το σύστημα, παρ’ όλες τις επιτυχίες, δεν έχει πολύ μέλλον μπροστά του.
Ο κ. Χου και το πολίτμπιρο τα γνωρίζουν πολύ καλά αυτά και ξέρουν ότι η μόνη πραγματική διέξοδος είναι μεγαλύτερη διαφάνεια, περισσότερος και ουσιαστικότερος έλεγχος και απόδοση ευθυνών. Το πολιτικό πρόβλημα είναι πώς θα επιτύχουν την προώθηση της «σοσιαλιστικής δημοκρατίας» και ταυτόχρονα θα ελέγξουν τη λαϊκή απαίτηση για πολυκομματικές εκλογές.
Οι πολιτικές διαδικασίες στο εσωτερικό του Κ. Κ. Κίνας γίνονται στο ημίφως, αλλά οι συνέπειες δεν περιορίζονται πλέον στο εσωτερικό της χώρας. Το αν η Κίνα θα καταφέρει να περάσει στην επόμενη φάση της ανάπτυξής της χωρίς να σημειωθεί μείζων πολιτική και κοινωνική αναταραχή μάς επηρεάζει όλους.
Το κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα μπορεί να είναι το πρώτο «λενινιστικό δαρβινικό κόμμα», όπως το χαρακτήρισε ο Νικολά Μπεκελέν, ερευνητής του Ηuman Rights Watch, δηλαδή ικανό να εξελίσσεται, αλλά δεν παύει να είναι ένα κόμμα με ολοκληρωτικό πνεύμα, που γεννάει αστυνομικά ένστικτα στους επικεφαλής του. Κατ’ αναλογίαν με την ΕΣΣΔ, η Κίνα διεκδικεί πλέον το μερίδιο στη διακυβέρνηση του κόσμου, που αντιστοιχεί στην οικονομική επιτυχία της.
Ομως, η σημερινή «σινομανία» έχει ξεπεράσει κατά πολύ την εποχή δόξας της ΕΣΣΔ: αξιοσημείωτη οικονομική ανάπτυξη· μια κάποια γοητεία των Δυτικών για έναν πολιτισμό που φαντάζει εξωτικός στα μάτια τους· η άνοδος μιας δύναμης στην παγκόσμια σκηνή την οποία ευνοούν ή και επιθυμούν οι άλλοι μεγάλοι στο όνομα της πολυμέρειας.
Είναι λοιπόν λογικό να αναρωτιόμαστε αν η Κίνα, όσο θαυμαστή κι αν μας φαίνεται, διατρέχει τον κίνδυνο να γίνει θύμα του σοβιετικού συνδρόμου, όπως υποστηρίζει ο ιστορικός Τhierry Wolton (ειδικός στα κομμουνιστικά συστήματα). Ο συνδυασμός του θαυμασμού μας με μια εξουσία που δεν μοιράζεται, που παραμένει αδιάφορη στον πόνο του λαού της, που έχει μονομανία με τα συμφέροντα και την ισχύ της, που ενισχύεται από τις αμφιβολίες των δυτικών χωρών, είναι ανάμεσα στους παράγοντες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ένα δύσκολο αύριο, επισημαίνει.
Ηδη, αρκετοί διανοούμενοι συμμερίζονται την άποψη του Wolton ότι πριν από μισό αιώνα ξεκινούσε μια εξίσου θριαμβευτική περίοδος για τη Σοβιετική Ενωση και σχεδόν οι πάντες πίστευαν ότι θα γινόταν η μεγάλη δύναμη του τέλους του 20ού αιώνα. Οι δεκαετίες του 1960 και του 1970 σημαδεύτηκαν από τη σημαντική άνοδο της ΕΣΣΔ και του σοσιαλιστικού στρατοπέδου γενικώς, στην παγκόσμια σκηνή ώς την εισβολή στο Αφγανιστάν, το 1979. Η άνοδος αυτή φαινόταν ακόμη πιο εντυπωσιακή επειδή η Δύση βρισκόταν σε οικονομικό και ηθικό μαρασμό, λόγω της πετρελαϊκής κρίσης του 1973 και της αμερικανικής ήττας στον πόλεμο του Βιετνάμ, το 1975.
Οντως, έχει γίνει πλέον μπανάλ να προβλέπουμε ότι η Κίνα θα είναι ο ηγέτης του πλανήτη πριν από τα μισά του αιώνα. Πεποίθηση που ενισχύεται επειδή η Δύση είναι πάλι σε κρίση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου