Του JAN BANCROFT / The Guardian
Το Διεθνές Δικαστήριο έκρινε πρόσφατα ότι «το διεθνές δίκαιο δεν απαγορεύει την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας» και έθεσε για μια ακόμα φορά το καθεστώς του Κοσόβου στο επίκεντρο της πολιτικής, έπειτα από δύο χρόνια.
Η Ε.Ε. παραμένει διχασμένη, η Ρωσία και η Κίνα αντιτίθενται πλήρως στην ανεξαρτησία του Κοσόβου, ενώ η Σερβία θα παρουσιάσει τις θέσεις της στη ολομέλεια του ΟΗΕ. Τίποτα, λοιπόν, δεν υποδεικνύει ότι η αντιπαράθεση έχει επιλυθεί. Η διεθνής κοινότητα θα εξακολουθήσει να διαδραματίζει κομβικό ρόλο στη διατήρηση της ειρήνης και της σταθερότητας σε ολόκληρο το Κόσοβο.
Τα πέντε κράτη-μέλη της Ε.Ε. που αντιτάσσονται στην κήρυξη ανεξαρτησίας του Κοσόβου δεν πρόκειται να μεταβάλουν τη θέση τους, τουλάχιστον στο εγγύς μέλλον, λόγω της απόφασης του Διεθνούς Δικαστηρίου.
Η Σερβία, από την άλλη, έχει ήδη στείλει εκπροσώπους της σε 55 κράτη προσπαθώντας να αποτρέψει ένα νέο κύμα αναγνωρίσεων του Κοσόβου, ενώ ταυτόχρονα κατέθεσε το σχέδιο απόφασης στην ολομέλεια του ΟΗΕ με την οποία ζητείται η πραγματοποίηση «ειρηνικού διαλόγου» και η εξεύρεση «κοινώς αποδεκτής λύσης».
Η κυβέρνηση του Κοσόβου μάλλον βιάστηκε να μιλήσει για τον τερματισμό της διεθνούς εποπτείας.
Αν και η Ε.Ε. προσφέρθηκε να διαμεσολαβήσει ώστε να πραγματοποιηθεί διάλογος ανάμεσα σε Σερβία και Κόσοβο, αδυνατεί να λάβει σαφέστερη θέση παρά τις αμερικανικές εκκλήσεις για μεγαλύτερη ευρωπαϊκή συνοχή στην αντιμετώπιση του ζητήματος του Κοσόβου. Η αλήθεια, όμως, είναι ότι οι πολιτικές προκλήσεις που σχετίζονται με το αμφισβητούμενο καθεστώς του Κοσόβου παραμένουν ακόμα και τώρα δύσκολες όσο ποτέ.
Στις 2 Ιουλίου, ένας Σέρβος του Κοσόβου σκοτώθηκε και άλλοι δέκα τραυματίστηκαν από ρίψη χειροβομβίδας εναντίον διαδηλωτών στη βόρεια Μιτροβίτσα. Η πράξη χαρακτηρίστηκε από τους Σέρβους πολιτικούς ηγέτες «προκλητική» και «τρομοκρατική επίθεση».
Το αιματηρό συμβάν έγινε κατά τη διάρκεια διαμαρτυρίας για την εγκατάσταση διοικητικής υπηρεσίας της κυβέρνησης της Πρίστινας στη βόρεια Μιτροβίτσα.
Μερικές ημέρες αργότερα, στην ίδια πόλη, ο Σέρβος βουλευτής της Βουλής του Κοσόβου, Πέταρ Μίλετιτς, τραυματίστηκε στο πόδι από σφαίρα, έξω από το διαμέρισμά του. Παραμένει άγνωστο ποιος είναι ο δράστης της επίθεσης.
Μετά τις αιματηρές επιθέσεις, ο υπουργός Εσωτερικών του Κοσόβου, Μπαϊράμ Ρετζέπι ζήτησε την ανάπτυξη των ειδικών σωμάτων της αστυνομίας στο βόρειο Κόσοβο, κίνηση που χαρακτηρίστηκε από τον πρόεδρο της Σερβίας, Μπόρις Τάντιτς ως «ανοιχτή πολεμική απειλή».
Ο κ. Ρετζέπι επιμένει ότι η κυβέρνηση του Κοσόβου θα εφαρμόσει τα σχέδιά της στον Βορρά. Είναι, λοιπόν, σαφές ότι η διεθνής κοινότητα οφείλει να προωθήσει τον διάλογο ως μοναδικό μέσο γεφύρωσης των διαφορών σχετικά με το καθεστώς του Κοσόβου. Αυτό απαιτεί να συμμετάσχουν οι τοπικοί και οι διεθνείς φορείς, όπως το Διεθνές Γραφείο Πολιτικών Θεμάτων, και να απόσχουν όλοι της χρήσης ρητορικής και εφαρμογή πολιτικών που δεν λαμβάνει υπόψη τις ανησυχίες των Σέρβων του Κοσόβου, ούτε το σχέδιο των έξι σημείων του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ, κ. Μπαν Κι Μουν.
Πιο αποκαρδιωτική, ωστόσο, είναι η αποτυχία της διεθνούς κοινότητας να συνειδητοποιήσει τους κινδύνους που εγκυμονεί η στήριξη της μίας μόνο πλευράς, ιδιαίτερα όταν η κατάσταση είναι τεταμένη και ευαίσθητη, όπως στο βόρειο Κόσοβο. Πρόσφατα ο Αμερικανός πρέσβης στο Κόσοβο, κ. Κρίστοφερ Ντελ, ισχυρίστηκε ότι η σοβαρότερη τρομοκρατική απειλή προέρχεται από τον βορρά της χώρας όπου κατοικούν Σέρβοι.
Αυτές οι διχαστικές και μονόπλευρες δηλώσεις δεν προάγουν κατά τίποτα ένα κλίμα που θα αποτρέψει τις βίαιες αντιπαραθέσεις. Αντιθέτως, το μοναδικό που κάνουν είναι να νομιμοποιούν μόνο τις πράξεις της μιας πλευράς .
Η αδυναμία εγγύησης της ασφάλειας των Σέρβων στο Κόσοβο θα πυροδοτήσει νέες εκκλήσεις της σερβικής κυβέρνησης για την τήρηση σκληρότερης στάσης έναντι της νομικής αποστολής της Ε.Ε. στο Κόσοβο (Eulex). Οι Σέρβοι επανειλημμένως διατύπωσαν πρόθεση συνεργασίας με τη Eulex εφόσον βέβαια διατηρήσει ουδέτερη θέση όσον αφορά το καθεστώς του Κοσόβου.
Το Κόσοβο είναι ευάλωτο σε σποραδικές εντάσεις και μικρής κλίμακας επεισόδια, που μόνο η παρουσία διεθνούς δύναμης είναι ικανή να αποτρέψει.
Πέρα από την απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου και τις μικροεντάσεις στον Βορρά, η επίσημη ενθρόνιση του Πατριάρχου Ειρηναίου της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στο Πετς στις αρχές του Οκτωβρίου είναι ένα ακόμα γεγονός που θα μπορούσε να πυροδοτήσει επεισόδια εφόσον δεν υπάρξει αυτοσυγκράτηση από τους θρησκευτικούς και πολιτικούς ηγέτες.
Συχνά, οι υπεύθυνοι για την πολιτική βία μένουν ατιμώρητοι. Οπως αναφέρεται στην έκθεση του Παρατηρητηρίου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα «οι δράστες των επιθέσεων κατά των μειονοτήτων του Κοσόβου, μετά το 1999, όπως, εξάλλου, και αυτών εναντίον Αλβανών του Κοσόβου και των πολιτικών τους προσωπικοτήτων, παραμένουν ατιμώρητοι. Οι ταραχές του Μαρτίου του 2004 κατά των Σέρβων, Ρομά, και μελών άλλων μειονοτήτων -που ξεκίνησαν στη Μιτροβίτσα- δεν έχουν ερευνηθεί ενδελεχώς, ούτε έχουν βρεθεί οι ένοχοι».
Τα τελευταία επεισόδια στη βόρεια Μιτροβίτσα αποδεικνύουν για άλλη μια φορά τους κινδύνους της λήψης μονομερών μέτρων -όποια και να είναι αυτά- όταν αφορούν τόπους όπου επικρατούν εντάσεις μεταξύ εθνοτήτων.
Αυτή η πραγματικότητα σημαίνει ότι το ΝΑΤΟ οφείλει να είναι εξαιρετικά προσεκτικό όσον αφορά το χρονοδιάγραμμα της απόσυρσης των δυνάμεών του από το Κόσοβο. Ταυτόχρονα θα πρέπει να αναδειχθεί και πάλι πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος της μεταβατικής διοίκησης του ΟΗΕ για τη διατήρηση της ουδέτερης προσέγγισης στο βόρειο Κόσοβο. Η νομική υπηρεσία της Ε.Ε. ίσως βρεθεί μεταξύ σφύρας και άκμονος, με την Πρίστινα, ενισχυμένη από τη δικαστική απόφαση να της ζητεί να λάβει σαφέστερη θέση όσον αφορά τον Βορρά και το Βελιγράδι να απαιτεί πιο δίκαια προσέγγιση των Σέρβων του Κοσόβου.
Η διεθνής κοινότητα, κυρίως όσον αφορά τη νομική υπηρεσία της Ε.Ε., πρέπει να επιμείνει στη θέση της ουδετερότητας, διασώζοντας τον μελλοντικό διάλογο και τη σταθερότητα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου