«Θα ήθελα η µαρτυρία µου να έµπαινε σαν σφήνα κάτω από τη ρόδα της Ιστορίας»

Κλεισµένοι στο γκέτο της Βαρσοβίας, ήξεραν ότι τους περίµενε ο θάνατος. Η δική τους αντίσταση ήταν να καταγράψουν το χρονικό της φρίκης. Και λίγο πριν από το τέλος έθαψαν το αρχείο µε την ελπίδα ότι θα το βρουν οι επόµενες γενιές. 

Οι χρονικογράφοι του γκέτο ήταν περίπου 50 άνδρες και γυναίκες. Ενας από αυτούς, ο Νταβίντ Γκράµπερ ήταν µόλις 19 χρονών όταν σκάρωσε βια στικά το αποχαιρετιστήριο γράµμα του. «Θα ήµουν πανευτυχής εάν ζούσα τη στιγµή που θα αποκαλυπτόταν αυτός ο µεγάλος θησαυρός και ο κόσµος θα µάθαινε την αλήθεια», έγραψε. Την ώρα που οι γερµανοί στρατιώτες «χτένιζαν» τους δρόµους, ο Γκράµπερ και ο φίλος του Ναχούµ Γκρζίβατς έθαβαν δέ κα µεταλλικά κουτιά στην αυλή ενός δηµοτικού σχολείου. Το ηµερολόγιο έγραφε 2 Αυγούστου 1942. Τα µεταλλικά κουτιά βρέθηκαν περί που τέσσερα χρόνια αργότερα. Οι δύο φίλοι είχαν αφήσει την τελευ ταία τους πνοή αρκετό καιρό πριν, δολοφονηµένοι από τους ναζί. Από τους υπόλοιπους χρονικογράφους του γκέτο γλίτωσαν µόλις τρεις, οι οποίοι και έδωσαν τις πληροφορί ες για το σηµείο που βρίσκονταν τα κουτιά.

Ο θαµµένος θησαυρός αποτελείται από περίπου 35.000 έγρραφα.

Σε αυτό το υλικό καταγράφονται οι ναζιστικές θηριωδίες στο γκέτο, ο τρόπος που οι γερµανοί κατακτη τές στέρησαν από τους Εβραίους της Βαρσοβίας τα δικαιώµατά τους, οι βασανισµοί και το τέλος τους στα στρατόπεδα του θανάτου. Το υλικό αυτό, σχεδόν ξεχασµένο σήµερα, αποτέλεσε τη βάση για το βιβλίο το αµερικανού ιστορικού Σάµιουελ Κάσοου «Ποιος θα ξαναγράψει την Ιστορία µας;», το οποίο κυκλοφό ρησε πριν από µερικές ηµέρες στη Γερµανία. Οπως επισηµαίνει το περιοδικό «Σπίγκελ», οι πολλοί Εβραίοι σε ολόκληρη την Ευρώπη του Β Παγκοσµίου Πολέµου κράτησαν ηµερολόγια και συγκέντρωσαν ντοκουµέντα για το Ολοκαύτωµα. Η δουλειά των χρονικογράφων του γκέτο, όµως, ήταν η πιο συστηµατική και η πιο αναλυτική. Ενδεχοµένως και η πιο δραµατική: «Θα ήθελα η µαρτυρία µου να έµπαινε σαν σφήνα κάτω από τη ρόδα της Ιστορίας», έγραψε µια γυναίκα που συµµετείχε στην οµάδα των χρονικογράφων.

Οι χρονικογράφοι έδωσαν στην οµάδα τους το όνοµα «Σαββατιάτικη Χαρά» επειδή από τον Νοέµβριο του 1940 συγκεντρώνονταν συνήθως τα απογεύµατα του Σαββάτου. Ατυπος επικεφαλής της οµάδας, στην οποία συµµετείχαν συγγραφείς, διανοούµενοι και δάσκαλοι, ήταν ο Εµάνουελ Ρίνγκελµπλουµ, ένας ιστορικός που είχε γεννηθεί στη Γαλικία το 1900.

Οι χρονικογράφοι κατέγραψαν τις τιµές στη µαύρη αγορά και, ως εθνολόγοι, έφτιαξαν ερωτηµατολόγια παίρνοντας συνεντεύξεις από εκατοντάδες ανθρώπους. Υπολόγισαν ότι ανάµεσα στο 1940 και το 1942 περίπου 100.000 άνθρωποι πέθαναν από την πείνα και το κρύο. «Το χειρότερο πράγµα είναι να βλέπεις τα παγωµένα παιδιά», έγραψε ο Ρίνγκελµπλουµ. «Σήµερα το απόγευµα άκουγα το εξασθενηµένο κλάµα ενός µικρού παιδιού. Πιθανότατα αύριο θα βρουν το νεκρό σώµα του».

πηγη ΤΑ ΝΕΑ