Του ΑΝΔΡΕΑ ΑΝΔΡΙΑΝΟΠΟΥΛΟΥ
Τα περισσότερα σύγχρονα κράτη κυριαρχούν σε εδάφη που κάποτε απέκτησαν με κατάκτηση. Ελάχιστοι είναι οι λαοί που κυριαρχούν στα τωρινά τους εδάφη για παραπάνω από χίλια χρόνια. Και για πολλά χρονιά, ίσως και αιώνες, ζούσαν κάτω από την ανασφάλεια πως κάποιος άλλος θα τους ανέτρεπε και θα τους έδιωχνε απο την πατρογονική τους γή. Βλέπουμε έτσι και κραταιές αυτοκρατορίες να χτίζονται πάνω στα ερείπια προηγούμενων ηγεμονιών. Ενώ κι αυτές αργότερα χάνονται κάτω από την ορμή, το πάθος και τα προηγμένα οπλικά συστήματα καινούργιων κατακτητών.
Ετσι χάθηκαν οι Μακεδόνες, οι Ρωμαίοι, οι Βυζαντινοί, οι Πέρσες αλλά και οι Αραβικές Μωαμεθανικές δυναστείες.
Τα περισσότερα σύγχρονα κράτη κυριαρχούν σε εδάφη που κάποτε απέκτησαν με κατάκτηση. Ελάχιστοι είναι οι λαοί που κυριαρχούν στα τωρινά τους εδάφη για παραπάνω από χίλια χρόνια. Και για πολλά χρονιά, ίσως και αιώνες, ζούσαν κάτω από την ανασφάλεια πως κάποιος άλλος θα τους ανέτρεπε και θα τους έδιωχνε απο την πατρογονική τους γή. Βλέπουμε έτσι και κραταιές αυτοκρατορίες να χτίζονται πάνω στα ερείπια προηγούμενων ηγεμονιών. Ενώ κι αυτές αργότερα χάνονται κάτω από την ορμή, το πάθος και τα προηγμένα οπλικά συστήματα καινούργιων κατακτητών.
Ετσι χάθηκαν οι Μακεδόνες, οι Ρωμαίοι, οι Βυζαντινοί, οι Πέρσες αλλά και οι Αραβικές Μωαμεθανικές δυναστείες.
Έτσι διαμορφώθηκαν οι νεώτερες αυτοκρατορίες, όπως η Βρετανική, η Οθωμανική, η οιονεί Αμερικανική και η Τσαρική.
Με παρόμοιο τρόπο έδυσαν οι Αψβούργοι, οι Χοενζόλερν και τόσες άλλες δυναστείες στην Ισπανία, στη Γαλλία, στην Κίνα, στην Ιταλία, στο Μεξικό παλαιότερα και στην Βόρεια Αφρική και την Νοτιανατολική Ασία.
Σχεδόν όλοι εμπέδωσαν την κυριαρχία και την επέκταση τους στη δύναμη των όπλων η στον τρόμο που προκαλούσαν. Πολλοί σήμερα αγωνιούν για την διατήρηση της ισχύος τους και κατηγορούν άλλους για επιθετικότητα. Λησμονούν όμως πως η δική τους εξουσία στηρίχθηκε στην επεκτατική βία και στην καθυπόταξη λαών με διαφορετική ιστορία, θρησκεία και πολιτισμό. Οι μουσουλμανικές χώρες επεκτάθηκαν σε τρεις ηπείρους με εργαλείο το ξίφος και την πολεμική τους δεινότητα. Απο τον ίδιο τον Μωάμεθ μέχρι και τους μεγαλύτερους χαλίφηδες που τον διαδέχθηκαν (Μπάκρ, Ούτμαν, Αλί) και τις δυναστείες που ακολούθησαν (Ουμαγιάροι στην Δαμασκό και Αμπασίδες στην Βαγδάτη) αλλά και τους άλλους ηγέτες του Ισλάμ που ακολούθησαν (Οθωμανοί, Σελτζούκοι, Φατιμηδες) η επέκταση της ισχύος τους αναχαιτίσθηκε μόνο από εξαιρετικά γεγονότα που οδήγησε κάποιους να σώσουν την Ευρώπη (μάχη του Πουατιέ, δύο μάχες της Βιέννης, η ‘ρεκονκουίστα’ «ανακατάκτηση» στην Ισπανία).
Η κρατική εξασφάλιση αποκαταστάθηκε στην Ευρώπη μονο μέσω της περίφημης Ειρήνης της Βεστφαλίας (1648) που έδωσε οντότητα στα τότε εύθραστα κρατίδια κι ασφάλεια στην δυναμική της επιβίωσής τους ανεξάρτητα θρησκευτικών προσεγγίσεων και συσχετισμών. Εκτοτε τα κράτη σταθεροποιήθηκαν και τα έθνη άρχισαν να συσπειρώνονται γύρω τους.
Σχεδόν όλοι εμπέδωσαν την κυριαρχία και την επέκταση τους στη δύναμη των όπλων η στον τρόμο που προκαλούσαν. Πολλοί σήμερα αγωνιούν για την διατήρηση της ισχύος τους και κατηγορούν άλλους για επιθετικότητα. Λησμονούν όμως πως η δική τους εξουσία στηρίχθηκε στην επεκτατική βία και στην καθυπόταξη λαών με διαφορετική ιστορία, θρησκεία και πολιτισμό. Οι μουσουλμανικές χώρες επεκτάθηκαν σε τρεις ηπείρους με εργαλείο το ξίφος και την πολεμική τους δεινότητα. Απο τον ίδιο τον Μωάμεθ μέχρι και τους μεγαλύτερους χαλίφηδες που τον διαδέχθηκαν (Μπάκρ, Ούτμαν, Αλί) και τις δυναστείες που ακολούθησαν (Ουμαγιάροι στην Δαμασκό και Αμπασίδες στην Βαγδάτη) αλλά και τους άλλους ηγέτες του Ισλάμ που ακολούθησαν (Οθωμανοί, Σελτζούκοι, Φατιμηδες) η επέκταση της ισχύος τους αναχαιτίσθηκε μόνο από εξαιρετικά γεγονότα που οδήγησε κάποιους να σώσουν την Ευρώπη (μάχη του Πουατιέ, δύο μάχες της Βιέννης, η ‘ρεκονκουίστα’ «ανακατάκτηση» στην Ισπανία).
Η κρατική εξασφάλιση αποκαταστάθηκε στην Ευρώπη μονο μέσω της περίφημης Ειρήνης της Βεστφαλίας (1648) που έδωσε οντότητα στα τότε εύθραστα κρατίδια κι ασφάλεια στην δυναμική της επιβίωσής τους ανεξάρτητα θρησκευτικών προσεγγίσεων και συσχετισμών. Εκτοτε τα κράτη σταθεροποιήθηκαν και τα έθνη άρχισαν να συσπειρώνονται γύρω τους.
Αυτό δεν σημαίνει πως τίποτε δεν μπορεί να αλλάξει. Κάποιες χώρες, λχ η σύγχρονη Τουρκία, αντιδρούν στην σημερινή ευρωπαϊκή πολιτική αρχιτεκτονική κι αμφισβητούν ευθέως τους κανόνες της.
Παραβλέποντας το κατακτητικό της παρελθόν και το γεγονός πως η όποια εθνική της ομοιογένεια προέρχεται από άγριες εκκαθαρίσεις αλλοεθνών στο έδαφός της, αμφισβητεί την ισχύ ευρωπαϊκών συνθηκών και υιοθετεί συμπεριφορές επιτιθέμενου νταή. Το ανησυχητικό είναι πως...
Παραβλέποντας το κατακτητικό της παρελθόν και το γεγονός πως η όποια εθνική της ομοιογένεια προέρχεται από άγριες εκκαθαρίσεις αλλοεθνών στο έδαφός της, αμφισβητεί την ισχύ ευρωπαϊκών συνθηκών και υιοθετεί συμπεριφορές επιτιθέμενου νταή. Το ανησυχητικό είναι πως...
ακολουθεί σχεδόν κατά γράμμα τα ιστορικά προηγούμενα των κατακτήσεων των επεκτατικών δυνάμεων. Την δημιουργία δηλ. αρχικά κάποιου νομικού ερείσματος (δικαίωμα σε ύδατα και υφαλοκρηπίδα), την χρήση χαρτών (αυτούς που καταθέτει στον ΟΗΕ και σε άλλα φόρα), την απόδοση νέας ονομασίας (γαλάζια πατρίδα), την καθυπόταξη των γηγενών πληθυσμών (επιβολή μέσω δίκαιου ισχυροτέρου), την άσκηση δικαιώματος κατακτητή (χαρακτηριστική η συμπεριφορά στο Κυπριακό) και την υπεράσπιση των κατακτημένων εδαφών (στόλος στο Αιγαίο και στρατός στην Κύπρο). Αυτα περιγράφονται με κάθε λεπτομέρεια στο διαφωτιστικό βιβλίο του David Day, «Conquest: How Societies Overwhelm Others» (Oxford U P, 2008).
Καλό είναι να τα γνωρίζουμε αυτά και να προετοιμαζόμαστε…
Καλό είναι να τα γνωρίζουμε αυτά και να προετοιμαζόμαστε…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου