ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ
Του ΚΩΣΤΑ ΡΟΥΜΑΝΙΑ
Στη διαχείριση της κρίσης συγκρούονται δύο μοντέλα διακυβέρνησης:
Το πρώτο, προστατευτικό, συναισθητικό, το μοντέλο του flattening the epidemic curve προσπαθεί με άγνωστο κόστος στην οικονομία και με ό,τι μέτρα χρειαστεί να πάρει στην πορεία, να προστατεύσει τώρα ζωές, να προσφέρει περίθαλψη χωρίς να κρασάρει το σύστημα σε όσους γίνεται, να κερδίσει χρόνο για θεραπείες και για το καλοκαίρι που πιθανώς θα χαλαρώσει την πίεση, ώστε να μειώσει τον πόνο και τον θάνατο με την βάσιμη ελπίδα ότι σιγά σιγά θα αρχίσει να αποδίδει η επένδυση που έχει γίνει στην ιατρική αντιμετώπιση της μάστιγας.
Θα αντέξει η οικονομία;
Δύσκολο να πει κανείς. Εάν αντιμετωπιστεί πραγματικά ως κρίση που συμβαίνει κάθε 70 χρόνια, με ατομική υποταγή στο κοινωνικό σύνολο, πιθανώς με επιτάξεις αν χρειαστούν και βοήθεια στους οικονομικά αδύναμους και ό,τι άλλο χρειαστεί, λογικά θα αντέξει.
Θα επανέλθει η οικονομία;
Η ιστορία λέει ότι επανέρχεται και μετά από παγκόσμιες καταστροφές.
Αυτό το μοντέλο επέλεξε, και ορθώς πιστεύω, η κυβέρνησή μας και προσωπικά ο πρωθυπουργός.
Το δεύτερο σενάριο, ριψοκίνδυνο, κυνικότατο και με ψυχοπαθητικά χαρακτηριστικά (χωρίς αυτό να είναι πάντοτε και σε κάθε κρίση κακό), στερείται ενσυναίσθησης και ποντάρει όλα τα λεφτά σε μια θεωρία ανοσίας αγέλης: Αν αρρωστήσουν πολλοί γρήγορα, μετά η μετάδοση θα μπορεί να περιοριστεί πιο εύκολα. Μακροχρόνια θα πεθάνουν/νοσήσουν λιγότεροι.
Αυτό πρεσβεύει ο Μπόρις Τζόνσον και πιθανώς αρκετές κυβερνήσεις Βορείων χωρών, αν και πιστεύω ότι σιγά σιγά αναθεωρούν (Σουηδία, Ελβετία, Γερμανία).
Χωρίς να είμαστε σίγουροι ότι η καταστροφή θα αποφευχθεί με τη δική μας επιλογή, φοβάμαι ότι το 2ο μοντέλο θα αποδειχθεί στο τέλος "ανοησία αγέλης". Και την ανοησία αυτή θα την πληρώσουν με βαθύ θρήνο και συλλογικό τραύμα ολόκληροι πληθυσμοί.
Χωρίς να είμαστε σίγουροι ότι η καταστροφή θα αποφευχθεί με τη δική μας επιλογή, φοβάμαι ότι το 2ο μοντέλο θα αποδειχθεί στο τέλος "ανοησία αγέλης". Και την ανοησία αυτή θα την πληρώσουν με βαθύ θρήνο και συλλογικό τραύμα ολόκληροι πληθυσμοί.
Γιατί;
1ον γιατί είναι μη αντιστρέψιμη πολιτική: το να περάσεις σε γρήγορη διάδοση από μικρότερη διάδοση είναι πανεύκολο όταν έχεις εκθετική συνάρτηση μετάδοσης: άνοιξε τα καφενεία. Το αντίστροφο, όπως έχουμε δει είναι εξαιρετικά δύσκολο και φρικαλέο.
2ον όταν μιλάμε για πιθανή έξοδο από αυτήν την κρίση, δεν μιλάμε για μακροχρόνιες περιόδους 3 ή 4 ή 5 χρόνων. Σύντομα θα αρχίσουν να αποδίδουν οι επενδύσεις σε φαρμακευτική έρευνα. Θέλει ενάμιση χρόνο για εμβόλιο, αλλά κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει στο μεταξύ να δούμε φάρμακα που βοηθούν στη νοσηλεία. Γινεται κάθε προσπάθεια τουλάχιστον γραφειοκρατικής επίσπευσης παντού.
3ον. Γιατί κερδίζουμε χρόνο ώστε να ενισχυθεί η παραγωγή βοηθημάτων περιορισμού (μάσκες, γάντια κλπ) και τεχνολογίας περιορισμού της μετάδοσης που θα κερδίσει ακόμα περισσότερο χρόνο και ίσως επιτρέψει κάποιες ομάδες να επιστρέψουν στην εργασία τους.
4ον Γιατί το οικονομικό αποτέλεσμα του να κολλήσουν αυτήν την γρίπη 60% του πληθυσμού δεν το γνωρίζουμε. Δεν γνωρίζουμε πόσοι οικονομικά ενεργοί θα καταρρεύσουν, πόσο παραγωγικοί θα είναι άνθρωποι με 2-3 θανάτους στην ευρύτερη οικογένεια, ποιες θα είναι οι ψυχολογικές επιπτώσεις μας γενικευμένης νόσησης. Τί σημαίνει για την παραγωγή να ζεις σε κοινωνίες στις οποίες θα λαμβάνει χώρα μια ατέρμονη κηδεία αγαπημένων στην οποία μάλιστα κηδεία θα κολλάς κι εσύ από τον συνωστισμό.
5ον γιατί οι χώρες που, συνειδητά ή εν ανγοία τους, άφησαν την επιδημία να ξεφύγει, αποτελούν εφιαλτικά παραδείγματα σχεδόν κατάρρευσης συστημάτων υγείας και θανάτου.
6ον γιατί ακόμα δεν γνωρίζουμε...
1ον γιατί είναι μη αντιστρέψιμη πολιτική: το να περάσεις σε γρήγορη διάδοση από μικρότερη διάδοση είναι πανεύκολο όταν έχεις εκθετική συνάρτηση μετάδοσης: άνοιξε τα καφενεία. Το αντίστροφο, όπως έχουμε δει είναι εξαιρετικά δύσκολο και φρικαλέο.
2ον όταν μιλάμε για πιθανή έξοδο από αυτήν την κρίση, δεν μιλάμε για μακροχρόνιες περιόδους 3 ή 4 ή 5 χρόνων. Σύντομα θα αρχίσουν να αποδίδουν οι επενδύσεις σε φαρμακευτική έρευνα. Θέλει ενάμιση χρόνο για εμβόλιο, αλλά κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει στο μεταξύ να δούμε φάρμακα που βοηθούν στη νοσηλεία. Γινεται κάθε προσπάθεια τουλάχιστον γραφειοκρατικής επίσπευσης παντού.
3ον. Γιατί κερδίζουμε χρόνο ώστε να ενισχυθεί η παραγωγή βοηθημάτων περιορισμού (μάσκες, γάντια κλπ) και τεχνολογίας περιορισμού της μετάδοσης που θα κερδίσει ακόμα περισσότερο χρόνο και ίσως επιτρέψει κάποιες ομάδες να επιστρέψουν στην εργασία τους.
4ον Γιατί το οικονομικό αποτέλεσμα του να κολλήσουν αυτήν την γρίπη 60% του πληθυσμού δεν το γνωρίζουμε. Δεν γνωρίζουμε πόσοι οικονομικά ενεργοί θα καταρρεύσουν, πόσο παραγωγικοί θα είναι άνθρωποι με 2-3 θανάτους στην ευρύτερη οικογένεια, ποιες θα είναι οι ψυχολογικές επιπτώσεις μας γενικευμένης νόσησης. Τί σημαίνει για την παραγωγή να ζεις σε κοινωνίες στις οποίες θα λαμβάνει χώρα μια ατέρμονη κηδεία αγαπημένων στην οποία μάλιστα κηδεία θα κολλάς κι εσύ από τον συνωστισμό.
5ον γιατί οι χώρες που, συνειδητά ή εν ανγοία τους, άφησαν την επιδημία να ξεφύγει, αποτελούν εφιαλτικά παραδείγματα σχεδόν κατάρρευσης συστημάτων υγείας και θανάτου.
6ον γιατί ακόμα δεν γνωρίζουμε...
αν υπάρχουν μακροχρόνιες επιβαρύνσεις στην υγεία αυτών που νόσησαν έστω και ήπια. Γιατί να μην προσπαθήσουμε να καλύψουμε με εμβόλιο όσο μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού γίνεται;
7ον γιατί οι χώρες που ακολουθούν το 2ο σενάριο δεν δείχνουν να έχουν κανένα απολύτως πλάνο και στρατηγική. Απλά δεν παίρνουν μέτρα.
Ναι επιλογή υπό αβεβαιότητα σημαίνει ότι δεν μπορούμε να γνωρίζουμε ποιο σενάριο θα είναι τελικά μακροχρόνια αποτελεσματικότερο (αν και πιστεύω μπορούμε να έχουμε μια αρκετά καλή ιδέα. Και πιστεύω ότι όλοι αυτοί θα διαψευστούν πολύ σύντομα). Όταν ποντάρεις όλα σε ένα νούμερο στη ρουλέτα, ίσως στο τέλος βγεις νικητής. Αλλά το ποντάρισμά σου ήταν λάθος. Ιδιαίτερα αν στην περίπτωση ήττας οδηγήσεις κυνικά στον τάφο τους πιο αδύναμους. Είσαι λάθος, ακόμα κι αν κερδίσεις.
Όπου κι αν οδηγήσει αυτός ο πρωτόγνωρος για τη ζωή μας κίνδυνος, χαίρομαι ότι αυτήν τη φορά η Ελλάδα στάθηκε στην σωστή πλευρά κι ελπίζω με όλη μου την ψυχή αυτό να αποδειχθεί και από το αποτέλεσμα. Είναι και στο χέρι μας να δράσουμε με σύνεση και αυτοσυγκράτηση για να βοηθήσουμε.
Όταν τελειώσει όλο αυτό θα βγουν πολλά πολύτιμα συμπεράσματα, και ίσως για μια δυο γενιές πάρουμε και πολύτιμα μαθήματα επιλογής ηγετών. Κυνικοί και ψυχοπαθείς ηγέτες έχουν κόστος. Ή μάλλον έχουν ρίσκο.
Και το κυριότερ ίσως θυμηθούμε ξανά την αξία του κράτους πρόνοιας που λόγω της παρατεταμένης ευημερίας που έζησε η γενιά μας, είχαμε αρχίσει να ξεχνάμε. Γυρίσουμε λίγο πίσω στις πραγματικές αξίες της Ευρώπης.
7ον γιατί οι χώρες που ακολουθούν το 2ο σενάριο δεν δείχνουν να έχουν κανένα απολύτως πλάνο και στρατηγική. Απλά δεν παίρνουν μέτρα.
Ναι επιλογή υπό αβεβαιότητα σημαίνει ότι δεν μπορούμε να γνωρίζουμε ποιο σενάριο θα είναι τελικά μακροχρόνια αποτελεσματικότερο (αν και πιστεύω μπορούμε να έχουμε μια αρκετά καλή ιδέα. Και πιστεύω ότι όλοι αυτοί θα διαψευστούν πολύ σύντομα). Όταν ποντάρεις όλα σε ένα νούμερο στη ρουλέτα, ίσως στο τέλος βγεις νικητής. Αλλά το ποντάρισμά σου ήταν λάθος. Ιδιαίτερα αν στην περίπτωση ήττας οδηγήσεις κυνικά στον τάφο τους πιο αδύναμους. Είσαι λάθος, ακόμα κι αν κερδίσεις.
Όπου κι αν οδηγήσει αυτός ο πρωτόγνωρος για τη ζωή μας κίνδυνος, χαίρομαι ότι αυτήν τη φορά η Ελλάδα στάθηκε στην σωστή πλευρά κι ελπίζω με όλη μου την ψυχή αυτό να αποδειχθεί και από το αποτέλεσμα. Είναι και στο χέρι μας να δράσουμε με σύνεση και αυτοσυγκράτηση για να βοηθήσουμε.
Όταν τελειώσει όλο αυτό θα βγουν πολλά πολύτιμα συμπεράσματα, και ίσως για μια δυο γενιές πάρουμε και πολύτιμα μαθήματα επιλογής ηγετών. Κυνικοί και ψυχοπαθείς ηγέτες έχουν κόστος. Ή μάλλον έχουν ρίσκο.
Και το κυριότερ ίσως θυμηθούμε ξανά την αξία του κράτους πρόνοιας που λόγω της παρατεταμένης ευημερίας που έζησε η γενιά μας, είχαμε αρχίσει να ξεχνάμε. Γυρίσουμε λίγο πίσω στις πραγματικές αξίες της Ευρώπης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου