ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ - ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ: Ψυχρός πόλεμος ΗΠΑ - Ρωσίας στο μέτωπο της Συρίας

Της ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΤΖΑΒΑΡΑ

Συνθήκες Ψυχρού Πολέμου, που δεν αποτελούν ίσως μόνο σχήμα λόγου, διαμορφώνονται με την εμπλοκή της Ρωσίας στη συριακή κρίση, από τη στιγμή μάλιστα που πραγματοποιήθηκαν οι πρώτες ρωσικές αεροπορικές επιδρομές και έπληξαν στόχους εκτός εκείνων του ΙSIS, σε συριακό έδαφος.

Την ώρα που στην πολιτική ατζέντα της Δύσης επανερχόταν το ερώτημα του τι μπορεί να γίνει για να σταματήσει η φρίκη στη Συρία, η οποία βρίσκεται πίσω από την τεράστια έκρηξη προσφυγικών ροών και την οποία καλείται στη συνέχεια να αντιμετωπίσει κυρίως η Ευρώπη, η κατάσταση περιπλέκεται ακόμη περισσότερο.

Κι αυτό γιατί οι Σύροι που εγκαταλείπουν κατά χιλιάδες τη χώρα τους δεν τρέχουν να γλιτώσουν μόνο από τις βόμβες του Ασαντ αλλά και από τις επιθέσεις του Ισλαμικού Κράτους και πλέον από... τον ουρανό που πέφτει στο κεφάλι τους, λόγω των πολλών διαφορετικών επιχειρήσεων στον εναέριο χώρο της Συρίας.

ΗΠΑ και μαζί δυτικές χώρες από τη μια και Ρωσία με Ιράν κι άλλους εξίσου επικίνδυνους συμμάχους από την άλλη μετρούν το ύψος τους καταφέροντας πλήγματα και προβάλλοντας την άποψη ότι χτυπούν την «τρομοκρατία», την οποία σαφώς προσδιορίζουν διαφορετικά, με το χάσμα μεταξύ τους να βαθαίνει σε σχέση με τον ρόλο του Σύρου προέδρου Ασαντ σε μια διάδοχη, έστω και μεταβατική κατάσταση.

Στον εναέριο χώρο της Συρίας ήδη οι πτήσεις πολεμικών αεροσκαφών είναι αναρίθμητες: επιχειρούν μαχητικά της διεθνούς συμμαχίας, η συριακή Πολεμική Αεροπορία εξαπολύει επιδρομές και πλέον οι Ρώσοι ανέπτυξαν σε μια πρώτη φάση πάνω από 50 μαχητικά και ελικόπτερα.

Σε ανακοίνωσή του το υπουργείο Αμυνας της Ρωσίας ανέφερε ότι τις πρώτες μέρες των αεροπορικών επιδρομών στη Συρία επλήγησαν θέσεις του ΙSIS, στη Χομς, στη Χάμα και στην Ιντλίμπ.

Ομως οι ΗΠΑ, οργανώσεις των ανταρτών που πολεμούν εναντίον του Ασαντ και μια ΜΚΟ που καταγράφει τις εξελίξεις στον συριακό πόλεμο ανέφεραν πως οι ρωσικές επιχειρήσεις στην πραγματικότητα στρέφονται και εναντίον οργανώσεων ανταρτών που απειλούν το καθεστώς. Στη συνέχεια, το Κρεμλίνο ήρθε να επιβεβαιώσει ανοιχτά ότι οι επιδρομές δεν πλήττουν μόνο το Ισλαμικό Κράτος αλλά και «λίστα γνωστών οργανώσεων» και η επιλογή των στόχων γίνεται κατόπιν συντονισμού με τις ένοπλες δυνάμεις της Συρίας.

 Σύμφωνα με αναλυτές, η Μόσχα επιδιώκει κυρίως να μειώσει την πίεση που ασκούν οι αντάρτες σε περιοχές που ελέγχει το καθεστώς στο δυτικό και το κεντρικό τμήμα της χώρας. Οι Δυτικοί διατυπώνουν την υποψία ότι η Ρωσία έσπευσε να διασώσει το καθεστώς του Ασαντ με προκάλυμμα την καταπολέμηση της «τρομοκρατίας».

Εν τω μεταξύ, εκατοντάδες Ιρανοί στρατιώτες έφθασαν στη Συρία πριν από δέκα ημέρες με όπλα, προκειμένου να λάβουν μέρος σε χερσαίες επιχειρήσεις σε περιοχές υπό τον έλεγχο των ανταρτών στη βόρεια Συρία και η λιβανική οργάνωση Χεζμπολάχ ετοιμάζεται να ενταχθεί στην επιχείρηση, όπως δήλωσαν στο πρακτορείο Reuters πηγές του Λιβάνου.

Μοιάζει λοιπόν σαν μια συμφωνημένη «ισοπαλία» μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ρωσίας να βρίσκεται σε εξέλιξη πάνω από την πολύπαθη Συρία, καθώς οι δύο χώρες, σε μια αντιγραφή του Ψυχρού Πολέμου, από τη μια διεξάγουν παράλληλες εκστρατείες αεροπορικών πληγμάτων κι από την άλλη συνομιλούν σε ασφαλείς συνδέσεις βίντεο, προκειμένου να μην υπάρξει εμπλοκή των αεροσκαφών τους από λάθος, ώστε ανενόχλητα να συνεχίσουν τις επιχειρήσεις.

Η συγκυρία φαίνεται ιδανική για τον Βλαντιμίρ Πούτιν. Ο εμφύλιος της Ουκρανίας έχει κάπως διευθετηθεί, η συμφωνία για τον έλεγχο των πυρηνικών του Ιράν είχε επίσης θετική κατάληξη, κι έτσι τώρα οι δυο παραδοσιακοί πόλοι του Ψυχρού Πολέμου αναμετρώνται στη σκακιέρα της Συρίας.

Ωστόσο, η ρωσική εμπλοκή στη Συρία προκάλεσε -όπως ήταν αναμενόμενο- την έντονη αντίδραση της Τουρκίας, πρώτον διότι στο αιματηρό σκάκι της περιοχής εισέρχεται ένας νέος, ισχυρός παίκτης, και δεύτερον διότι εξ αντικειμένου η ρωσική βοήθεια ενισχύει τον κλονισμένο Μπασάρ αλ Ασαντ, του οποίου ορκισμένος εχθρός είναι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Αρκετοί παράγοντες της διεθνούς σκηνής πιέζουν για «ελεγχόμενη» αντιπαράθεση ΗΠΑ - Ρωσίας. Αναγνωρίζουν ότι οι περιφερειακές διαφορές των δύο χωρών είναι σημαντικές, υπογραμμίζουν όμως ότι η εναλλακτική λύση είναι μια ανεξέλεγκτη σύγκρουση, που μπορεί να έχει ανυπολόγιστες συνέπειες στη διεθνή ειρήνη.

Για να αποφευχθεί ένα τέτοιο ενδεχόμενο, προτείνεται από διαμεσολαβητές μεταξύ Ουάσιγκτον και Μόσχας μια σειρά κοινών πολιτικών επιδιώξεων σε περιοχές εκτός Ευρώπης, όπως η Συρία, το Ιράν, η αντιμετώπιση των τζιχαντιστών κ.λπ.

Κόκκινη γραμμή:

Οι ΗΠΑ, το Παρίσι και το Λονδίνο αποκλείουν κάθε συνεργασία με το καθεστώς του Ασαντ, αλλά δεν διαθέτουν και μια αποτελεσματική στρατηγική για τη διευθέτηση της σύρραξης, η οποία έχει στοιχίσει τη ζωή 240.000 και πλέον ανθρώπων, έχει καταστρέψει τη Συρία και έχει προκαλέσει τη χειρότερη μεταναστευτική κρίση των τελευταίων πενήντα ετών και πλέον. Ούτε, όπως αποδεικνύεται στην πράξη, και για την εξάλειψη του ΙΚ.

Ρωσία και Ιράν επιθυμούν να κρατήσουν στην εξουσία τον Ασαντ, ενώ η Δύση είναι μάλλον απρόθυμη να τον ανατρέψει χτυπώντας το ρωσικό βέτο στο Συμβούλιο Ασφαλείας και διακινδυνεύοντας τη συμφωνία με την Τεχεράνη για τα πυρηνικά.

Δυτικές χώρες εξέφρασαν αμφιβολίες για την επιλογή των στόχων της ρωσικής αεροπορίας. Ο υπουργός Αμυνας των ΗΠΑ, Αστον Κάρτερ, εμφανίστηκε πιο επιθετικός, ενώ ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, πιο προσεκτικός δήλωσε ενώπιον του Συμβουλίου Ασφαλείας ότι η Ουάσιγκτον είναι διατεθειμένη να υποδεχθεί θετικά τη ρωσική αεροπορική δραστηριοποίηση, υπό τον όρο ότι στοχεύει πραγματικά το Ισλαμικό Κράτος και την Αλ Κάιντα.

Επιφυλακτικός εμφανίστηκε και ο υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας, Λοράν Φαμπιούς, δηλώνοντας πως πρέπει να επιβεβαιωθεί ποιοι είναι οι στόχοι των ρωσικών αεροσκαφών.

Την ανησυχία του για την επίθεση των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων στη Συρία διατύπωσε ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών, Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγερ, εκφράζοντας την ελπίδα να μην κλείσουν οι πόρτες που άνοιξαν με τόσο κόπο το τελευταίο διάστημα για να επιτευχθεί λύση στη συριακή διένεξη, ο οποίος τάχθηκε υπέρ της εισαγωγής σε μια πολιτική διαδικασία.