Είναι πολύ εύκολο να είναι κανείς απαισιόδοξος
για την Ελλάδα. Τα χρέη που λήγουν αυτό το καλοκαίρι είναι αρκετά για
να την οδηγήσουν στη χρεοκοπία. Περίπου 1,5 δισ. ευρώ πρέπει να
αποπληρωθεί προς το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο τον επόμενο μήνα, με τα
πρώτα 300 εκατ. ευρώ στις 5 Ιουνίου.
Το ποσό αυτό
είναι ένα απλό ορεκτικό σε σύγκριση με τα 3,4 δισ. ευρώ και τα 3,6 δισ.
που πρέπει να καταβληθούν στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα τους
επόμενους μήνες.
Η Αθήνα χρειάστηκε να καταφύγει σε έκτακτα μέτρα
για να τα καταφέρει τις προηγούμενες εβδομάδες, όπως να βάλει χέρι στα
αποθεματικά της τοπικής αυτοδιοίκησης και να χρησιμοποιήσει τον
εγγυητικό της λογαριασμό στο ΔΝΤ για να πληρώσει το Ταμείο.
Για να τη βγάλει ως το φθινόπωρο, η Ελλάδα χρειάζεται ανανέωση των δανείων της. Αλλά τα αποθέματα καλής θέλησης που απαιτούνται για αυτό είναι ακόμα μικρότερα από αυτά στο οικονομικό μέτωπο.
Υπάρχουν μόνο δύο λόγοι για αισιοδοξία:
Πρώτον, όσο θεόρατα και αν φαίνονται τα χρέη της Ελλάδας στην Αθήνα,
είναι υπερβολικά μικρά σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Το ΑΕΠ της χώρας είναι
μόλις το 2% της ευρωζώνης. Ακόμα και αν υπάρξει χρεοκοπία ή καθυστέρηση
αποπληρωμής, το ελληνικό χρέος δεν απειλεί την ευρύτερη οικονομία. Οι
ισχυρισμοί ότι η Ευρώπη είναι αντιμέτωπη με «μια στιγμή Lehman» είναι
εντελώς άστοχοι. Οι υποχρεώσεις της αμερικάνικης επενδυτικής τράπεζας
διαχέονταν σε ολόκληρο το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Τα
προηγούμενα προγράμματα διάσωσης μετέφεραν τα ελληνικά χρέη στους πιο
ισχυρούς κρατικούς ισολογισμούς, που μπορούν εύκολα να προσφέρουν
περισσότερη οικονομική ανακούφιση.
Ο δεύτερος λόγος για να ελπίζει
κανείς είναι ότι τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ελλάδα
δεν είναι τόσο πολύπλοκα, όπως και η λύση τους. Η Ελλάδα θυμίζει την
αρχετυπική επιχείρηση που παλεύει να επιβιώσει. Οι πιστωτές της, όπως
μια τυπική τράπεζα, είδαν ότι τα συμφέροντά τους ευθυγραμμίζονται με
αυτά της χώρας της οποίας αναδιοργάνωσαν τα χρέη, με την προϋπόθεση ότι η
Αθήνα θα χρησιμοποιούσε το περιθώριο για να διορθώσει την οικονομία της
και να κόψει τις σπατάλες. Το σχέδιο ήταν η Ελλάδα να δημιουργήσει επαρκή πλεονάσματα
για να είναι σε θέση να αποπληρώσει τα χρέη της σε μεγαλύτερο χρονικό
διάστημα και οι ιδιώτες επενδυτές να αναλάβουν μεγαλύτερο βάρος.
Την
περασμένη χρονιά το σχέδιο αυτό αποδείχτηκε αρκετά αποδοτικό για να
εκδώσει η ελληνική κυβέρνηση τριετές και πενταετές χρέος με ανεκτά
επιτόκια. Αλλά από τότε όλα τα στοιχεία του σχεδίου έχουν τιναχτεί στον
αέρα:
Η Ελλάδα έχει σταματήσει να αναπτύσσεται. Η
αγορά είναι κλειστή για το χρέος της, με τις αποδόσεις να έχουν
εκτιναχτεί. Οι πιστωτές δεν συμφωνούν πλέον ότι η διατήρηση της Αθήνας
στη γραμμή ζωής είναι προς το συμφέρον τους. Το ΔΝΤ, που έπαιξε τον τίμιο σερίφη στην αρχική συμφωνία, παραδέχεται σιωπηρά ότι οι υπολογισμοί του ήταν λάθος.
Το
κυριότερο, στην Αθήνα ένας απρόθυμος μεταρρυθμιστής αντικαταστάθηκε από
το ριζοσπαστικό αριστερό κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ. Η σημερινή ελληνική
κυβέρνηση δεν δεσμεύεται ούτε στις οικονομικές μεταρρυθμίσεις ούτε στην
απάρνηση της σπατάλης και ακόμα και το ΔΝΤ στις πιο καλές του στιγμές
δεν φαίνεται διατεθειμένο να εκταμιεύσει πόρους διάσωσης.
Ενδεχομένως η αδιαλλαξία του ΣΥΡΙΖΑ
και ο εκνευρισμός των εταίρων του στην ευρωζώνη να καθιστούν αδύνατη
μια τελική συμφωνία. Αλλά δεδομένης της βλάβης που θα προέκυπτε από μια
έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη, όλες οι πλευρές πρέπει να συνεχίζουν
να πιέζουν για την επίτευξή της.
Η έξοδος από το ενιαίο νόμισμα
δεν θα έφερνε το τέλος στα ευρωπαϊκά προβλήματα της Ελλάδας, απλώς θα
άλλαζε τη μορφή τους. Αν και ορισμένοι στο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να τείνουν
ακόμα προς ένα Grexit, η ηγεσία του κόμματος πρέπει να καταλάβει πως αυτό θα καταδίκαζε τα σχέδιά του.
Αλλά
και ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να επιβιώσει στην κυβέρνηση χωρίς το κουράγιο
να μιλήσει ειλικρινά στους ψηφοφόρους:
Πέρασαν πέντε καυτά χρόνια
στα οποία επενδύθηκαν δισεκατομμύρια ευρώ για να παραμείνει η Ελλάδα
στην ευρωζώνη και το ευρωπαϊκό σχέδιο σε τροχιά. Η τρομακτική κατάρρευση
του επιπέδου ζωής στην Ελλάδα είναι ήδη μια μεγάλη τραγωδία. Θα ήταν ακόμα πιο τραγικό αν οι θυσίες της έγιναν τελικά για το τίποτα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου