"Κόμμα = Ομάς ανθρώπων, ειδότων ν' αναγιγνώσκωσι και ν' αρθογραφώσιν εχόντων χείρας και πόδας υγιείς, αλλά μισούντων πάσαν εργασίαν, οίτινες ενούμενοι υπο ένα οιονδήποτε αρχηγόν, ζητούσι ν' αναβιβάσωσιν αυτόν δια παντός μέσου εις την έδραν πρωθυπουργού, ίνα παρέχη αυτοίς τα μέσα να ζώσι χωρίς να σκάπτωσι"
Εμμανουήλ Ροΐδης , Έλληνας πεζογράφος και κριτικός (1836-1904)


TOYΡΚΙΑ: Το επικίνδυνο στοίχημα της Aγκυρας στη Συρία

Του Sinan Ulgen / Carnegie Europe
Με το Ισλαμικό Κράτος να βρίσκεται μόλις λίγα χιλιόμετρα από τα σύνορά της, η Τουρκία αντιμετωπίζει τώρα την πιο σοβαρή πρόκληση στην ασφάλειά της που έχει αντιμετωπίσει τις τελευταίες δεκαετίες.  

Σε απάντηση, η Τουρκική κυβέρνηση επιδιώκει να επιτύχει το ακατόρθωτο: η Άγκυρα επιθυμεί να καταπολεμήσει το Ισλαμικό Κράτος, να επιφέρει την αλλαγή του καθεστώτος στη Συρία και να πισωγυρίσει την Κουρδική αυτονομία ταυτοχρόνως.
Ο κίνδυνος αυτής της υπερβολικά φιλόδοξης προσέγγισης είναι ότι θα μπορούσε στο τέλος να μην πετύχει κανέναν από αυτούς τους στόχους, ενώ ταυτόχρονα να χαραμίσει την ευκαιρία για την Τουρκία να συμβάλει στη σταθεροποίηση της περιοχής

Πίσω από αυτή τη ριψοκίνδυνη στρατηγική βρίσκονται μια αμφισβητήσιμη εικασία και μια εξίσου αμφίβολη πολιτική απόφαση.
Η Τουρκία θεωρεί ότι με το να παραμείνει αδιάφορη για την τύχη του πολιορκούμενου Κουρδικού θύλακα του Kobani δεν θα θέσει σε κίνδυνο τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις με τους Κούρδους που κατοικούν εντός της χώρας. Η Άγκυρα έχει κάνει ελάχιστα για να βοηθήσει τον Κουρδικό θύλακα, ο οποίος κυβερνάται από ένα παρακλάδι του εκτός νόμου Κουρδικού Εργατικού Κόμματος, ή αλλιώς PKK. Στα μάτια της Άγκυρας, οι Κούρδοι της Συρίας που πολεμούν είναι ουσιαστικά σύμμαχοι της κυβέρνησης του Bashar al-Assad.

Επιπλέον, η Τουρκία αισθάνεται άβολα με το βαθμό αυτονομίας που απέκτησε η Κουρδική περιοχή στη Συρία, καθώς θα μπορούσε τελικά να γίνει ένα σκαλοπάτι για τη δημιουργία μιας μεγαλύτερης και ανεξάρτητης Κουρδικής οντότητας στη Μέση Ανατολή, η οποία θα μπορούσε με τη σειρά της να φουντώσει τις αποσχιστικές τάσεις μεταξύ των Κούρδων της ίδιας της Τουρκίας.

Τέλος, η Τουρκία φαίνεται να πιστεύει ότι, παρά την πολιτική της ενεργούς αδιαφορίας που έχει υιοθετήσει την ώρα που το Ισλαμικό Κράτος ρίχνει ρουκέτες στους Κούρδους στο Kobani, το PKK δεν θα τερματίσει την επικρατούσα κατάπαυση του πυρός και δε θα αποφασίσει να πολεμήσει ταυτόχρονα την Τουρκία και το Ισλαμικό Κράτος.
Η εικασία αυτή υποβάλλεται τώρα σε ένα τεστ αντοχής

Πολλοί Κούρδοι αποφάσισαν να εκφράσουν τη δυσαρέσκειά τους διεξάγοντας βίαιες διαμαρτυρίες στους δρόμους, αναγκάζοντας την κυβέρνηση να κηρύξει την απαγόρευση της κυκλοφορίας, για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια, σε πέντε πόλεις στα νοτιοανατολικά της Τουρκίας που έχουν κατά κύριο λόγο Κουρδικό πληθυσμό. Αυτοί κατηγορούν την Τουρκική κυβέρνηση ότι δεν κάνει αρκετά για να σώσει το Kobani και πως παρεμποδίζει τις προσπάθειες των Κούρδων να παράσχουν βοήθεια και μαχητές στο θύλακα από την άλλη πλευρά των Τουρκικών συνόρων. Η Κουρδική ηγεσία απείλησε ακόμη και να αποχωρήσει από τις συνομιλίες στην περίπτωση που το Kobani πέσει στο Ισλαμικό Κράτος. Πράγματι, οι ειρηνευτικές συνομιλίες με το PKK που μέχρι πρόσφατα φαινόταν να βρίσκονται σε καλό δρόμο, διατρέχουν τώρα τον κίνδυνο του εκτροχιασμού.
Ακόμα πιο επικίνδυνη είναι η απόφαση που έλαβαν οι ηγέτες της Τουρκίας σχετικά με την πολιτική της χώρας την περασμένη εβδομάδα. Το Κοινοβούλιο ενέκρινε ένα νομοσχέδιο που επιτρέπει στην κυβέρνηση να στείλει στρατεύματα στο Ιράκ και στη Συρία για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας. Αυτό έχει ορθώς ερμηνευτεί από τη Δύση ως μια καθυστερημένη δέσμευση της Τουρκίας να είναι μέρος του συνασπισμού που αντιτίθεται στο Ισλαμικό Κράτος. Ωστόσο, η Άγκυρα απαιτεί τη στήριξη της Ουάσινγκτον για την αλλαγή καθεστώτος στη Συρία προτού εμπλακεί πιο ουσιαστικά στον αγώνα κατά του Ισλαμικού Κράτους.

Η Τουρκία βλέπει το Ισλαμικό Κράτος ως ένα σύμπτωμα και όχι ως την αιτία των προβλημάτων που ταλανίζουν τη Μέση Ανατολή. Πιστεύει ότι μόνο μια ολοκληρωμένη και φιλόδοξη εκστρατεία που θα στοχοποιεί το καθεστώς Assad μπορεί να βοηθήσει στη σταθεροποίηση της περιοχής σε μακροπρόθεσμη βάση. Ως εκ τούτου, οι Τούρκοι ηγέτες απαιτούν τη δημιουργία ασφαλών καταφυγίων και ζωνών απαγόρευσης πτήσεων στο εσωτερικό της Συρίας. Αυτές οι προστατευόμενες περιοχές θα καλύψουν τις ανάγκες διαμονής των μελλοντικών κυμάτων προσφύγων, αλλά θα χρησιμεύσουν επίσης και ως μια ζώνη συγκέντρωσης και εκπαίδευσης για τους πιο μετριοπαθείς μαχητές της αντιπολίτευσης της Συρίας.

Αλλά η επίμονη έμφαση της Τουρκίας στην αλλαγή του καθεστώτος στη Συρία τυγχάνει ελάχιστης υποστήριξης στην Ουάσιγκτον. Για τις Ηνωμένες Πολιτείες και για ένα μεγάλο μέρος του Δυτικού κόσμου, η βασική απειλή εξακολουθεί να είναι το Ισλαμικό Κράτος. Ως εκ τούτου, η πολιτική της Τουρκίας να θέτει ως όρο για τη δέσμευσή της κατά του Ισλαμικού Κράτους την παροχή στήριξης για μια κατά τουAssad εκστρατεία θα είναι στην καλύτερη περίπτωση αναποτελεσματική και στη χειρότερη αντιπαραγωγική.

Θέτοντας ως προτεραιότητα την απομάκρυνση του Assad και ξοδεύοντας ένα τεράστιο ποσό πολιτικού κεφαλαίου για να πείσει τους εταίρους της για την αναγκαιότητα της αλλαγής του καθεστώτος, η Άγκυρα έχει επίσης να χάσει την ευκαιρία να συγκεντρώσει τη διεθνή υποστήριξη για την προσφυγική της κρίση που χειροτερεύει όλο και περισσότερο

Η Τουρκία φιλοξενεί σήμερα περισσότερους από 1,4 εκατομμύρια πρόσφυγες από τη Συρία, με τις κυβερνητικές δαπάνες να ανέρχονται σε 3,5 δισ. δολάρια. Μόλις πριν από μία εβδομάδα, 138.000 Κούρδοι της Συρίας κατέφυγαν στην Τουρκία, ένας αριθμός που ξεπερνά το συνολικό αριθμό των Σύριων προσφύγων που έχουν γίνει δεκτοί από τα 28 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης από την αρχή της σύγκρουσης το 2011 και μετά.
Ωστόσο, παρά το αυξανόμενο κοινωνικό και υλικό κόστος της φιλοξενίας των προσφύγων, η Τουρκία δεν μπόρεσε να συγκεντρώσει τη διεθνή υποστήριξη για μια πιο δίκαιη κατανομή του βάρους της κρίσης των προσφύγων.

Αντί να εγείρει μάταιες απαιτήσεις από τους συμμάχους της, η Τουρκία θα πρέπει αντ’ αυτού να αξιοποιήσει το ρόλο της ως βασικός εταίρος στην καταπολέμηση του τζιχαντισμού ως μοχλό για να συγκεντρώσει πιο ουσιαστική βοήθεια για να διαχειριστεί καλύτερα την πολυπλοκότητα της φροντίδας ενός τεράστιου πληθυσμού προσφύγων. Μπορεί να ξεκινήσει επιτρέποντας σε πολυμερείς οργανισμούς όπως τα Ηνωμένα Έθνη και την Παγκόσμια Τράπεζα να διαδραματίσουν έναν πολύ πιο σημαντικό ρόλο σε αυτή την μακροπρόθεσμη προσπάθεια. Τουλάχιστον, η Άγκυρα και η Ουάσιγκτον θα πρέπει να εργαστούν από κοινού σε ένα σχέδιο ανθρωπιστικής δράσης για να σώσουν τις χιλιάδες κατοίκων που παραμένουν στο Kobani από τη σφαγή. Ουδεμία εκ των δύο χωρών μπορεί να αντέξει το να παρακολουθήσει το σοκ άλλης μιας Σρεμπρένιτσα που θα διαπραχθεί από Μουσουλμάνους ενάντια σε άλλους μουσουλμάνους, λίγα χιλιόμετρα από τα σύνορα της Τουρκίας.

Η Τουρκία απλά δεν μπορεί να διατηρήσει την αλλαγή καθεστώτος στη Συρία στην κορυφή της ατζέντας της εξωτερικής πολιτικής της, σίγουρα όχι σε μια περίοδο που μια βίαιη τζιχαντιστική οντότητα εδραιώνει τη θέση της μόλις μερικά χιλιόμετρα από τα σύνορα της Τουρκίας και που οι ειρηνευτικές συνομιλίες που είναι ζωτικής σημασίας για την εθνική ασφάλεια της ίδιας της Τουρκίας κινδυνεύουν να καταρρεύσουν.

Η κυβέρνηση πρέπει να αλλάξει τη σειρά των προτεραιοτήτων της. Η υπερβολική έμφαση στο να εκθρονίσει τον Assad αποδυναμώνει την ικανότητα της Τουρκίας να αντιμετωπίσει την άμεση απειλή που θέτει το Ισλαμικό Κράτος, την επικείμενη απειλή της αναζωπύρωσης της βίας του ΡΚΚ και την πιο μόνιμη πρόκληση μιας ολοένα και πιο τραγικής κατάστασης των προσφύγων


Δεν υπάρχουν σχόλια: