TOYΡΚΙΑ - ΚΥΠΡΙΑΚΟ - ΕΘΝΙΚΑΘΕΜΑΤΑ: Η Αγκυρα στήνει νέο Αττίλα στην Κυπριακή ΑΟΖ

Του ΝΙΚΟΥ ΜΕΛΕΤΗ

Αντιμέτωπη με την εφαρμογή συγκεκριμένου σχεδίου από την Τουρκία με στόχο την επιβολή τετελεσμένων στην Κύπρο για τον έλεγχο του φυσικού πλούτου του νησιού βρίσκεται η Κυπριακή Δημοκρατία, σε μια «αναμέτρηση» η οποία απειλεί την περιφερειακή σταθερότητα στην κρίσιμη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της Μ. Ανατολής.

Η απόφαση των Ερντογάν - Νταβούτογλου για την αποστολή του Barbaros στην κυπριακή ΑΟΖ, στο νότιο τμήμα του νησιού, προκάλεσε την πιο σημαντική κλιμάκωση στο Κυπριακό από την ανακήρυξη του ψευδοκράτους και ισοδυναμεί με νέα εισβολή που απειλεί όμως πλέον ολόκληρες τις ελεύθερες περιοχές της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Η θέση που προβάλλει η Τουρκία είναι καθαρός παραλογισμός:

Από τη μια δικαιολογεί την παρουσία του Barbaros στο νότιο τμήμα της Κυπριακής ΑΟΖ με την επίκληση των υποτιθέμενων παραχωρήσεων που είχε κάνει το κατοχικό καθεστώς ως «κρατική οντότητα» στην τουρκική κρατική εταιρεία ΤΡΑΟ και ταυτόχρονα επικαλείται τα δικαιώματα της... τουρκοκυπριακής κοινότητας στο πλαίσιο της ενιαίας Κυπριακής Δημοκρατίας.

Η Τουρκία με την πειρατική πολιτική που ακολουθεί έναντι της Κύπρου δεν κρύβει πια τις επιδιώξεις της. Αντιμετωπίζοντας ένα σημαντικό αδιέξοδο, μια και ενώ διεκδικεί ηγετικό περιφερειακό ρόλο είναι μια από τις λίγες χώρες της περιοχής που δεν διαθέτουν δικούς τους ενεργειακούς πόρους, επιδιώκει να «αρπάξει» τον φυσικό πλούτο της Κύπρου. Μόνο έτσι θεωρεί ότι δεν θα καταδικαστεί από τη γεωγραφία να μένει «κομπάρσος» σε μια ενεργειακή κοσμογονία που συντελείται στην Ανατολική Μεσόγειο. 

 

Εκεί, αυτή την περίοδο αναπτύσσονται νέες συμμαχίες και ενισχύονται περιφερειακοί παίκτες όπως το Ισραήλ και η Αίγυπτος, ενώ αντίστοιχα ενισχύεται ο ρόλος και της Κύπρου και της Ελλάδας σε μια νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας στην κρίσιμη αυτή περιοχή.

Η Τουρκία αποφάσισε να κινηθεί τώρα, καθώς διαπίστωσε ότι οι έρευνες στα Οικόπεδα της κυπριακής ΑΟΖ προχωρούν με γοργό ρυθμό - ήδη έχουν αρχίσει οι συνέργειες με υποψηφίους αγοραστές όπως η εταιρεία BG Egypt, έχουν υπογραφεί συμφωνίες συνεκμετάλλευσης για γειτονικά κοιτάσματα με το Ισραήλ και την Αίγυπτο, μνημόνιο συνεργασίας με την Ιορδανία. Συγχρόνως οι συνομιλίες για το Κυπριακό δεν προχωρούν στην κατεύθυνση που επιθυμούσε η Τουρκία.

Η τουρκική στρατηγική ήταν σαφής: να επιδιωχθεί και να επιβληθεί λύση δυο κρατών σε μια χαλαρή συνομοσπονδία, οπότε θα ελέγχει μέσω των Τουρκοκυπρίων το φυσικό αέριο και θα εξασφαλίσει «θεσμική» παρουσία στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο.

Τα προβλήματα όμως που αντιμετώπισε η διαδικασία των συνομιλιών, καθώς ακόμη και ο υπέρμαχος της λύσης Νίκος Αναστασιάδης αντέδρασε στην προσπάθεια επιβολής στοιχείων συνομοσπονδιακής λύσης, οδήγησαν την Αγκυρα στην ενεργοποίηση ενός άλλου σχεδίου, αυτού της «σκληρής ισχύος».

Στέλνοντας πραξικοπηματικά το Barbaros στην κυπριακή ΑΟΖ συνοδευόμενο και από τουρκική κορβέτα, η Αγκυρα επιχειρεί να επιβάλει τετελεσμένα και να στρατιωτικοποιήσει την κρίση, σε ένα πεδίο που η Κύπρος δεν μπορεί να την ακολουθήσει.

Οι παράνομες έρευνες που διενεργεί το Barbaros στην κυπριακή ΑΟΖ συνιστούν παραβίαση κυριαρχικών δικαιωμάτων. Ωστόσο, η επιβολή πραγματικών τετελεσμένων θα γίνει όταν η Τουρκία αποκτήσει τη δυνατότητα να προχωρήσει σε μόνιμες εγκαταστάσεις εντός της κυπριακής ΑΟΖ, με τη μορφή πλατφόρμας γεωτρήσεων και εξόρυξης, δυνατότητα την οποία τώρα δεν διαθέτει.

Το 2011 η Τουρκία σε μια πρώτη προσπάθεια αμφισβήτησης της κυπριακής ΑΟΖ έστειλε στην περιοχή το Piri Reis το όποιο πραγματοποίησε σεισμογραφικές έρευνες, περιορισμένης όμως διάρκειας και ποιότητας, καθώς το πλοίο είναι απαρχαιωμένο για να ενεργεί σε ανοιχτή θάλασσα.

Από εκείνη τη στιγμή η Τουρκία ανήγγειλε ότι θα αποκτήσει δικό της ερευνητικό σκάφος, όπως και έγινε αρκετούς μήνες αργότερα με την αγορά του υπερσύγχρονου πλοίου Polarcus που μετονομάστηκε σε Barbaros Hayrettin Pasa.

Το επόμενο βήμα για την Τουρκία είναι είτε να αγοράσει είτε να κατασκευάσει (στα εξειδικευμένα ναυπηγεία της Κορέας) δικό της πλωτό γεωτρύπανο και σύμφωνα με πληροφορίες έχει ήδη απευθυνθεί στη συγκεκριμένη αγορά (με τη διαμεσολάβηση και της αζέρικης πετρελαϊκής εταιρείας SOCAR), μια και το κόστος δεν είναι απαγορευτικό για την Τουρκία. Ενα σύγχρονο τέτοιου είδους γεωτρύπανο στοιχίζει σχεδόν 150 εκατ. δολάρια.

Τότε η Κύπρος θα είναι υποχρεωμένη να απαντήσει καθώς πρακτικά δεν θα αμφισβητούνται απλώς κυριαρχικά δικαιώματά της, αλλά θα ακυρώνεται η ίδια η υπόσταση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η επιλογή για την παρενόχληση ή παρεμπόδιση εγκαταστάσεων και πλωτών μέσων που ανήκουν σε μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες (των ΗΠΑ, της Ιταλίας ή της Κορέας), μάλλον, πρέπει να αποκλεισθεί, καθώς θα έφερνε την Τουρκία αντιμέτωπη με πολύ ισχυρά εθνικά και οικονομικά συμφέροντα.

Η Τουρκία όμως λειτουργεί βάσει καλά προγραμματισμένου σχεδίου, καθώς δεν αρκείται στη «συμφωνία» της ΤΡΑΟ με το ψευδοκράτος, αλλά έχει σχεδιάσει Οικόπεδα και στη δική της υφαλοκρηπίδα έτσι ώστε να υπερκαλύπτουν σημαντικό τμήμα της Κυπριακής ΑΟΖ και μάλιστα των οριοθετημένων Οικοπέδων 1, 4, 5, 6 και 7.

Πέραν αυτών, η Τουρκία ποτέ δεν ακύρωσε την παραχώρηση τριών Οικοπέδων στην ΤΡΑΟ, που βρίσκονται ανατολικά της Ρόδου και νότια του Καστελόριζου, απολύτως εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Αυτή η «παραχώρηση» παραμένει στο συρτάρι περιμένοντας να ενεργοποιηθεί σαν μέσο πίεσης προς την Ελλάδα εάν και όποτε χρειασθεί

Δεν είναι τυχαίο ότι, όπως αποκάλυψε η εφημερίδα «Zaman» στη διάρκεια του 4ου Συμποσίου για την Κύπρο που οργάνωσαν τουρκικά πανεπιστήμια και το ψευδοκράτος, παρουσιάστηκαν μελέτες, σύμφωνα με τις οποίες υπάρχει πολύ μεγαλύτερο ενδιαφέρον στις νότιες ακτές της Τουρκίας από ό,τι στη νότιο πλευρά της Κύπρου.

Οι Τούρκοι ειδήμονες μάλιστα έκαναν λόγο για τις ενδείξεις ύπαρξης μεγάλων κοιτασμάτων στη θαλάσσια περιοχή του Κας. Με μια σημαντική λεπτομέρεια: όλη σχεδόν η θαλάσσια περιοχή του Κας αποτελεί μέρος της υφαλοκρηπίδας του Καστελόριζου, σύμφωνα με το Δίκαιο της Θάλασσας, το όποιο φυσικά δεν έχει αποδεχθεί η Τουρκία.

Λευκωσία Κάιρο - Αθήνα και Τελ Αβίβ η γραμμή άμυνας...

Την πολιτική συμμαχιών που στηρίζονται στο κοινό συμφέρον αλλά και στην αξιοπιστία της επιστρατεύει η Κύπρος προκειμένου να κτίσει μια στοιχειώδη ομπρέλα ασφαλείας που σε συνδυασμό με την ιδιότητα του κράτους-μέλους της ΕΕ θα τη θωρακίσει απέναντι στην τουρκική επιθετικότητα.

Σε μια ιδιαίτερα σημαντική στιγμή, στις 7 Νοεμβρίου, ο πρόεδρος Ν. Αναστασιάδης και ο πρωθυπουργός Αντ. Σαμαράς θα συναντηθούν στη Λευκωσία και κατόπιν θα μεταβούν στο Κάιρο για την πραγματοποίηση μιας εξαιρετικής σημασίας τριμερούς συνάντησης με τον πρόεδρο Σισι. Μια συνάντηση η οποία έχει τις ευλογίες τόσο της Ουάσιγκτον όσο και της Μόσχας και προσφέρει νομιμοποίηση στο νέο αιγυπτιακό καθεστώς και συγχρόνως συμπληρώνει την άλλη περιφερειακή τριμερή συνεργασία Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ.

Η Κύπρος έχει ήδη προσφερθεί να συμβάλει και με τα δικά της κοιτάσματα φυσικού αερίου στην ενεργειακή επάρκεια της Αιγύπτου, κάτι το οποίο έχει ήδη δεσμευτεί ότι θα πράξει το Ισραήλ και είναι καθοριστικής σημασίας για την αιγυπτιακή οικονομία, συνεπώς και για την επιβίωση του καθεστώτος Σισι.

Κάθε είδηση για συνεργασία της Αιγύπτου με την Ελλάδα προκαλεί εκνευρισμό στην Αγκυρα καθώς ενδεχομένη συμφωνία για οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών Ελλάδας-Αιγύπτου δρομολογεί την αποδοχή της ελληνικής θέσης για πλήρη επήρεια του Καστελόριζου επί των θαλασσίων ζωνών.

Πριν από την επίσκεψη Σαμαρά, τη Λευκωσία θα επισκεφθεί ο Ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών Λίμπερμαν που κάθε άλλο παρά φιλικά διάκειται προς το καθεστώς Ερντογάν, ενώ καθοριστικής σημασίας για τις εξελίξεις προσλαμβάνει πλέον η επίσκεψη του πρωθυπουργού Νετανιάχου στην Κύπρο στις 29 Νοεμβρίου.