Οσοι έζησαν την εφηβεία τους στη δεκαετία του ’70 θα θυμούνται ότι,
τότε, έκαναν θραύση τα «λευκώματα». Ερωτήσεις όπως «τι εστί έρως» αλλά
και «φιλία», «αγάπη», «το πρώτο σας φιλί», «ο ηθοποιός που αγαπάτε»
κ.ο.κ., αναπαράγονταν σταθερά και σε όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του
’80. Στα τετράδια αυτά, που κυκλοφορούσαν χέρι χέρι, φυλάσσονταν μυστικά
και δεν ξέφευγαν από την ομάδα (της σχολικής τάξης ή των φίλων),
ανθολογείται μια εποχή. Και τότε υπέβοσκαν πάθη και αντιζηλίες, σχόλια
δηκτικά ή χιουμοριστικά ανάλογα με τον ψυχολογικό και ιδεολογικό κορσέ
του καθενός, την αγωγή, την παιδεία του, τις εμμονές, τις προτιμήσεις
του.
Η μετεξέλιξη των λευκωμάτων σε blogs, οι συγγένειες με το Facebook έχουν ποικιλοτρόπως σχολιαστεί. Δημοσιεύτηκε στην «Κ» ένα θέμα (της Λίνας Γιάνναρου) για το νεανικό δίκτυο ask.fm. Το σάιτ, καινούργια μόδα μεταξύ των μαθητών (από 13 ετών και άνω), που απειλεί ακόμη και την παντοδυναμία του Facebook. Οι χρήστες δημιουργούν προφίλ, όχι απαραίτητα με το πραγματικό τους όνομα, και μπορούν να απευθύνουν ερωτήσεις σε άλλους και να απαντούν αυτές που τους υποβάλλουν. Το ask.fm, με έδρα τη Λεττονία, μετρά πάνω από 70 εκατ. χρήστες και τα τρία χρόνια της λειτουργίας του έχουν σημειωθεί εννέα αυτοκτονίες παιδιών 12 - 17 ετών, σε Ευρώπη και ΗΠΑ, οι οποίες συνδέονται με λεκτική κακοποίηση –bullying– μέσω του σάιτ.
Στη διαδικτυακή ανταλλαγή των εφήβων, το «ψόφα, ρε μπάζο» συγκαταλέγεται μάλλον στις ήπιες παροτρύνσεις. Το πώς διαμορφώνεται το λεξιλόγιο κάθε γενιάς είναι σύνθετο θέμα και άπτεται πολλών επιρροών: κοινωνικών, οικογενειακών, ψυχολογικών, εκπαιδευτικών – όχι υποχρεωτικά με αυτήν τη σειρά. Οποιαδήποτε σύγκριση των λευκωμάτων με το ask.fm θα ήταν τουλάχιστον αφελής, εμπίπτοντας στον παρωχημένο και αδιέξοδο (έως καθαρά νοσταλγικό) παραλληλισμό του «τότε» με το «τώρα». Παρακάμπτοντας λοιπόν ηθικοπλαστικές κοσμιότητες –απομένει εξάλλου να αποδειχθεί πόσο καλύτεροι γονείς είμαστε εμείς, του ’70 οι ρομαντικοί των λευκωμάτων, απ’ ό,τι θα είναι τα παιδιά μας– ας σταθούμε στην ουσία: τι οδηγεί στο διαδικτυακό bullying, πώς μπορούν οι σημερινοί έφηβοι να οχυρωθούν στην παρενόχληση, να την αντιμετωπίσουν χωρίς να θυματοποιούνται μέχρι θανάτου.
Από τους «περί έρωτος» προβληματισμούς του ’70 στο «καυτό» ερώτημα «στρινγκ ή μπραζίλ», που καλεί για συμμετοχή στην οθόνη του υπολογιστή, έχουν μεσολαβήσει τέσσερις δεκαετίες και κοσμογονικές αλλαγές, με πρώτη και καθοριστικότερη το Διαδίκτυο.
Επίσης, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι δεν
μιλάμε απλώς για παιδιά αλλά για μαθητές, που υπόκεινται σε πρωτοβάθμια ή
δευτεροβάθμια εκπαίδευση, και περνούν κάποιες ώρες καθημερινά μέσα στη
σχολική κοινότητα. Υστερα παίρνουν θέση μπροστά στον υπολογιστή για να
συνομιλήσουν, να εκτονωθούν, να δοκιμάσουν τα όριά τους μέσα από τα όρια
των άλλων, να μετατρέψουν τον ακατέργαστο θυμό και την επιθετικότητά
τους σε λεκτική κακοποίηση, να αναμετρηθούν, να γίνουν αποδεκτοί για να
ενσωματωθούν και να μη βρεθούν στο περιθώριο.
Καθώς τα social media είναι ένα σύμπαν μη ελεγχόμενο, χρειάζεται να
αξιοποιήσει κανείς τη δική τους λογική και σημειολογία για να
αντεπιτεθεί. Δεν αρκεί η οχύρωση του άμεσου περιβάλλοντος (οικογενειακού
ή εκπαιδευτικού), αφού οι έφηβοι είναι εκτεθειμένοι σε κόσμους όπου η
διασκέδαση, η ψυχαγωγία, η διαστροφή και ο εκφοβισμός αποτελούν κλαδιά
του ίδιου δέντρου. Οταν η απειλή παραφυλάει σε κάθε εφηβικό σερφάρισμα,
τα αντισώματα οφείλουν να πολλαπλασιαστούν μέσα στον ίδιο αυτόν κόσμο·
και να είναι εξίσου ελκυστικά και μεταδοτικά
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου