Οι Ελληνες φίλοι του κ. Σταρμπάτι

Του Γιωργου Παγουλατου

Καθηγητή Ευρωπαϊκής Πολιτικής και Οικονομίας στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Ο κ. Σταρμπάτι, Γερμανός συντηρητικός καθηγητής Οικονομικών, έχει πεισθεί ότι το ευρώ βλάπτει τη Γερμανία. Μαζί με ομοϊδεάτες του, ο κ. Σταρμπάτι έχει προσφύγει στο γερμανικό συνταγματικό δικαστήριο για την ακύρωση του δανείου της Ε.Ε. προς την Ελλάδα. Ο κ. Σταρμπάτι συμβουλεύει την Ελλάδα να γυρίσει στη δραχμή και να λύσει μόνη της τα προβλήματά της. Θεωρεί ότι η ευρωπαϊκή ανάληψη ελληνικού χρέους με ευρωομόλογο θα ήταν τεράστιο λάθος. Ονειρεύεται ένα ευρώ ισχυρών οικονομιών, που δεν θα χρειάζεται να φροντίζουν τα καθυστερημένα μέλη. Ο κ. Σταρμπάτι διατείνεται ότι θέλει να προστατεύσει την Ελλάδα και την εθνική της κυριαρχία: «Αγωνιζόμαστε για μια Ευρώπη όπου κάθε χώρα θα είναι ένα σεβαστό μέλος της Ε.Ε. και δεν θα υπόκειται σε αποφάσεις ξένων ειδικών».

Ο κ. Σταρμπάτι δεν ξέρει ότι έχει ισχυρούς συμμάχους στην Ελλάδα. Δεν περνάει μέρα που τα εγχώρια ΜΜΕ να μη θρηνήσουν την απώλεια εθνικής κυριαρχίας από την παρουσία των «ξένων ειδικών», τη μετατροπή της χώρας σε «προτεκτοράτο», και των Ευρωπαίων εταίρων σε μοχθηρούς εκμεταλλευτές που αντλούν σαδιστική απόλαυση από τα ταπεινωτικά μαρτύρια του ελληνικού λαού. Στα κανάλια και στις πλατείες παρελαύνουν καθημερινά αυτόκλητοι λαϊκοί εισαγγελείς, επαγγελματίες επαναστάτες, τηλεπερσόνες, πολιτευόμενοι καλλιτέχνες και πρυτανεύοντες θεατρίνοι, που κραυγάζουν υστερικά ότι ζούμε γερμανική κατοχή, απειλούν με «Γουδί», σείουν κρεμάλες επί εσχάτη προδοσία. Η άθλια εθνικιστική Μπιλντ έχει δεκάδες ελληνικές απομιμήσεις. Είπε ο κ. Γιουνκέρ ότι θα περιοριστεί η εθνική μας κυριαρχία, το αναπαρήγαγαν μετά βδελυγμίας τα ΜΜΕ. Ο κ. Γιουνκέρ έχει βοηθήσει την Ελλάδα όσο κανείς από τους πατριωταράδες που περιφέρουν την (ατυχή) δήλωσή του.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το Μεσοπρόθεσμο είναι πολύ σκληρό - θα πρόσθετα και ελάχιστα ρεαλιστικό. Ακραίος όμως ήταν και ο πλήρης εκτροχιασμός της οικονομίας και οι επιπτώσεις του στην Ευρωζώνη. Οι όροι του προγράμματος προσβάλλουν την εθνική μας υπερηφάνεια (που βέβαια είχε ξεχάσει να προσβληθεί όταν μας κυβερνούσαν ο κ. Τσοχατζόπουλος και ο κ. Βουλγαράκης). Ομως και το θηριώδες δάνειο διάσωσης που πήραμε, και το νέο που ετοιμάζεται, προσέβαλαν την κουλτούρα σταθερότητας του ευρώ, κατέλυσαν τους συμφωνημένους κανόνες. Ακραία η δοκιμασία του ελληνικού λαού, στα όριά της όμως και η πολιτική ανοχή των βορειοευρωπαίων πολιτών, που τις δύο τελευταίες δεκαετίες πέρασαν σκληρές υφέσεις, ανεργίες και προσαρμογές.

Μπορεί ο καθένας να σηκώσει ψηλά την προσβολή του και να συνεχίσει μόνος του. Αυτό άλλωστε προτείνει και ο κ. Σταρμπάτι. Οι ισχυρότεροι θα επιβιώσουν - κι εμείς δεν θα είμαστε μεταξύ αυτών. Μπορούμε όμως και να αξιοποιήσουμε αυτή την κρίση για να χτίσουμε μια στενότερη οικονομική ένωση. Αυτό προϋποθέτει μετακύλιση (από όλους) περισσότερης εθνικής κυριαρχίας. Θα ήταν πιο έξυπνο και εθνικά επωφελές. Τότε, ναι, περισσότερα θα αποφασίζονται στις Βρυξέλλες, αλλά κι η ασπίδα προστασίας γύρω μας θα είναι αδιαπέραστη.

Η κρίση χρέους στην Ευρωζώνη είναι κρίση βαθιάς αλλά ατελούς αλληλεξάρτησης. Η Ελλάδα, μαζί με την Ευρώπη, έχει δυο κύριες επιλογές. Ή να φύγει προς τα πίσω, να σπάσει τα σχοινιά - και να παραδέρνει μόνη στις θύελλες των παγκόσμιων αγορών. Ή να φύγει προς τα μπρος, να κυβερνήσει την αλληλεξάρτηση, να φτιάξει μια ένωση στενότερη, ισχυρότερη, στεγανότερη. Το εισιτήριο για τη στενότερη ενοποίηση είναι να μείνουμε στο δρόμο των υποχρεώσεών μας. Μόνο τηρώντας σαν συνεπείς Ευρωπαίοι τους κανόνες, μπορούμε να επιδιώξουμε τα νέα άλματα, χωρίς τα οποία η έξοδός μας από την κρίση είναι σχεδόν αδύνατη. Να διεκδικήσουμε δηλαδή (α) μια ευρωπαϊκή πολιτική διαχείριση του χρέους, μια σεισάχθεια, και (β) ένα πρόγραμμα αναπτυξιακής τόνωσης, «Σχεδίου Μάρσαλ», προς τη χειμαζόμενη από την ύφεση ευρω-περιφέρεια. Πιθανές παραλλαγές ευρωομολόγου και τα δύο, συνεπάγονται απώλεια εθνικής κυριαρχίας, που, όμως, προάγει όσο τίποτα το εθνικό μας συμφέρον.

Με την υπερψήφιση του Μεσοπρόθεσμου μείναμε στο τραπέζι. Οι εταίροι μας παρείχαν ενέσεις ρευστότητας για να προλάβουν να θωρακίσουν τις τράπεζες. Μια τραπεζική κρίση στην Ευρώπη θα έπληττε πρώτα το πιο ευάλωτο τμήμα, τις ελληνικές τράπεζες, ασφαλιστικά ταμεία και αποταμιεύσεις. Σταδιακά το ελληνικό χρέος περνά σε δημόσια χέρια, σε ευρωπαϊκό και διακυβερνητικό έλεγχο. Ετσι είναι πιο εφικτή η πολιτική διαχείρισή του, μακριά από τα επιθετικά cds και τους θρασείς οίκους, που απειλούν να τα τινάξουν όλα στον αέρα.Και πιστεύει κανείς ότι αυτά θα μπορούσαν να διεκδικηθούν αν η Ελλάδα είχε ακολουθήσει τους ποικιλώνυμους τυχοδιώκτες στις συμβουλές τους να «μπλοφάρουμε», να καταψηφίσουμε, να κάνουμε ότι χρεοκοπούμε για να υποχρεωθούν να μας διασώσουν; Πιστεύει κανείς ότι δεν θα υπάρξει σημαντική ελάφρυνση του χρέους μας στα επόμενα χρόνια; Πιστεύει κανείς ότι η Ελλάδα θα αφεθεί να βυθίζεται στην ύφεση χωρίς καμία κοινοτική παρέμβαση και μέτρα στήριξης;

Οπως και στο παρελθόν (με τις πολιτικές συνοχής), η Ελλάδα μπορεί να γίνει σήμερα καταλύτης για να αποκτήσει το ευρώ ομοσπονδιακότερα χαρακτηριστικά. Η ύφεση στην περιφέρεια κι η γενναία παραμονή μας στο πλαίσιο των κανόνων, κερδίζουν νέους υποστηρικτές μέρα με τη μέρα, για ευρωομόλογο κι ένα σχέδιο στενότερης οικονομικής συνοχής.

Υπάρχει βέβαια πάντα τρόπος να μεγιστοποιήσουμε την εθνική μας κυριαρχία. Μπορούμε να αρνηθούμε πλήρως τις υποχρεώσεις μας, να φύγουμε από το ευρώ. Για ακόμα περισσότερη κυριαρχία, να φύγουμε κι από την Ε.Ε. Τότε θα χάσουμε ίσως τον κ. Γιουνκέρ, θα κάνουμε όμως νέους φίλους στον Τρίτο Κόσμο. Ο κ. Σταρμπάτι θα ήταν έτοιμος να βοηθήσει.