ΑΡΘΡΟ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ
Του Νικου Β. Καρατζα
Καρδιολόγου, υφηγητή των Πανεπιστημίων Αθήνας και Καλιφόρνιας.
Η αναμπουμπούλα της κρίσης δημιουργεί και ευκαιρίες. Ολόκληρο το σύστημα Υγείας της χώρας μας είναι χρεοκοπημένο, όχι μόνο τα νοσοκομεία του. Ξοδεύουμε σε ποσοστό ΑΕΠ περισσότερο από τον μέσο όρο των αναπτυγμένων χωρών (OECD 2010) και αναλογικά με τις δαπάνες βρισκόμαστε ποιοτικά στην 32η θέση μεταξύ 33 ευρωπαϊκών χωρών.
Τι θα μπορούσε να γίνει για να αλλάξει η κατάσταση; Τρία βασικά μέτρα είναι πρόδηλα: αναδιοργάνωση του δικτύου νοσοκομείων, δηλαδή νοσοκομειακός «Καλλικράτης», εισαγωγή συγχρόνου επαγγελματικού μάνατζμεντ στα νοσοκομεία και εγκατάσταση ενός ολοκληρωμένου συστήματος φροντίδας Υγείας.
Πρώτον: Το δίκτυο των 140 περίπου νοσοκομείων της χώρας είναι ένα ιστορικό κατάλοιπο απροσάρμοστο στις σημερινές ανάγκες. Στην Αθήνα, σε απόσταση 2 χιλιομέτρων λειτουργούν 12 ανεξάρτητα νοσοκομεία, μα κανένα αύταρκες. Εχουμε επίσης νοσοκομεία στην Τρίπολη, το Αργος, την Κόρινθο και το Ναύπλιο, σε αποστάσεις που ένα ασθενοφόρο καλύπτει σε 35 λεπτά. Ωστόσο, εάν ο ασθενής σε ένα από αυτά χρειαστεί μια ειδική φροντίδα, θα πρέπει να μεταφερθεί στην Αθήνα.
Σε όλο το κόσμο τα μικρά νοσοκομεία έχουν κλείσει ή έχουν μετατραπεί σε χρόνιας φροντίδας, ενώ τα μεγάλα έχουν συγχωνευθεί. Ενα νοσοκομείο για να είναι επαρκές, πρέπει να είναι μεγάλο και αύταρκες. Τέτοια στην Ελλάδα έχουμε ελάχιστα. Χρειάζεται μια μελέτη με βάση πληθυσμό, νοσηρότητα, αποστάσεις και γεωγραφία, για τον σχεδιασμό του νοσοκομειακού δικτύου, με τη βοήθεια ξένων ειδικών. Στο μεταξύ, γειτονικά νοσοκομεία θα πρέπει να συγχωνευθούν και μερικά να κλείσουν. Για την Αττική θα χρειαστεί να κτιστεί ένα μεγάλο νοσοκομείο στη Ανατολική Αθήνα.
Δεύτερον: Η διοίκηση των νοσοκομείων στην Ελλάδα είναι μια φαρσοκωμωδία διαρκείας 30 ετών. Κάθε φορά που αλλάζει υπουργός αλλάζουν και οι διοικήσεις των νοσοκομείων, όπου τοποθετούνται οι πλέον άσχετοι. Τα νοσοκομεία σήμερα αναγνωρίζονται ως οι πλέον περίπλοκοι οργανισμοί υψηλής τεχνολογίας και εξειδίκευσης, έχοντας ξεπεράσει κάθε άλλο συγκρότημα ανθρώπινης δραστηριότητας. Οφείλουν να διοικούνται από καλά σπουδασμένους, καλά πληρωμένους και αποτελεσματικούς επαγγελματίες μάνατζερ. Η αποτελεσματικότητά τους κρίνεται με τα ίδια κριτήρια, όπως στο επιχειρηματικό περιβάλλον και εάν δεν αποδίδουν απομακρύνονται. Τέτοιους μάνατζερ δεν έχουμε, ούτε μπορεί να παραχθούν από τη μια στιγμή στην άλλη. Για να διοικηθούν τα ελληνικά νοσοκομεία πρέπει να τα αναλάβουν ξένοι φορείς, κοντά στους οποίους θα μπορεί να εκπαιδευτούν οι δικοί μας επαγγελματίες.
Στο μεταξύ, ας επιστρέψουμε στη δεκαετία του ’60, όταν μερικά από τα νοσοκομεία μας ήταν ισάξια με της Ευρώπης και διοικούνταν από ισχυρές αυταρχικές, αλλά αποτελεσματικές, ιατρικές προσωπικότητες. Ικανοί, τίμιοι, ακομμάτιστοι γιατροί δεν πρόκειται βέβαια να καταθέσουν βιογραφικά. Θα πρέπει να αναζητηθούν και να πεισθούν να υπηρετήσουν.
Τρίτον: Τα νοσοκομεία είναι μεν κυρίαρχα, αλλά όχι τα μόνα συστατικά ενός συστήματος Υγείας. Στη χώρα μας μιλάμε για ΕΣΥ, αλλά ούτε Εθνικό ούτε Σύστημα είναι. Πρόκειται για ένα μοντέλο σοβιετικού τύπου. Σχεδιάστηκε από μια ομάδα νεαρών γιατρών του κόμματος για να εξασφαλίσουν για τους εαυτούς τους μονιμότητα και προαγωγές χωρίς αξιολόγηση και το πέτυχαν. Στήθηκε με ένα νομοσχέδιο που όριζε τις θέσεις των γιατρών ως μόνιμες και δήθεν πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης, ενώ μπόρεσε να ξεκινήσει χάρις στην υπόσχεση της παραβίασης της αρχής του: «Ελάτε να ενταχθείτε στο σύστημα και βρε αδελφέ δεν πρόκειται να σας κυνηγήσει κανείς εάν δεν κλείσετε τα ιατρεία σας» (προσωπική μαρτυρία).
Οι συνέπειες είναι γνωστές: γιγάντωση του ιδιωτικού τομέα, δαπάνες από την τσέπη των ασθενών πάνω από το 50% του συνόλου, το μεγαλύτερο ποσοστό στην Ευρώπη. Πειρατική, αφορολόγητη, ιδιωτική ιατρική, φακελάκια, μίζες προμηθευτών και ποσοστά από φάρμακα και παραπομπές, υπερβολικές δαπάνες, χαμηλή ποιότητα. Και αυτά παρά την αυτοθυσιαστική προσφορά μεγάλης μερίδας άριστων και έντιμων νοσοκομειακών γιατρών.
Πρέπει λοιπόν να βρεθεί τι σύστημα Υγείας θέλει και μπορεί να υποστηρίξει η κοινωνία μας.
Τα συστήματα Υγείας χονδρικά χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: εκείνα που χρηματοδοτούνται από τη γενική φορολογία (μοντέλο Beveridge, από τον εισηγητή του βρετανικού συστήματος) και εκείνα που χρηματοδοτούνται από την κοινωνική ασφάλιση (μοντέλο Bismarck από τον Γερμανό πολιτικό που εισήγαγε την κοινωνική ασφάλιση).
Εμείς έχουμε ένα υβριδιακό μπάχαλο. Τα συστήματα και των δύο μοντέλων βασίζουν τη λειτουργία τους στην ύπαρξη ενός δικτύου ιατρών πρώτης επαφής, τους λεγόμενους κλειδοκράτορες (gatekeepers). Είναι γιατροί γενικής ιατρικής, ή ιατρικές ομάδες, που λειτουργούν έχουν σύμβαση με τα εθνικά συστήματα, δεν τους ανήκουν. Πληρώνονται είτε κατά κεφαλήν είτε ανά πράξη, με δίκαιη και ορθολογική τιμολόγηση. Καλή ιατρική άλλωστε δεν γίνεται από δημόσιους υπαλλήλους.
Ο σχεδιασμός ενός αποτελεσματικού και εφικτού συστήματος Υγείας στην Ελλάδα δεν μπορεί να είναι κομματική, ούτε συντεχνιακή υπόθεση αλλά ούτε και να εξαρτάται από πολιτικές ιδεολογίες. Η μόνη ιδεολογία είναι η αρχή της προσφοράς προσβάσιμον, προσιτών, ποιοτικών και ολοκληρωμένων υπηρεσιών για όλους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου