ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Αλήθειες και ψέματα για τις μονάδες εντατικής θεραπείας

ΠΡΟΣΕΞΤΕ ΤΟ...

Γράφει ο Νικόλαος Παναγιωτόπουλος 

Ειδικός καρδιολόγος με εξειδίκευση και πολύχρονη θητεία στην Διοίκηση  Μονάδας Εντατικής Θεραπείας

www.cardiodoctor.gr


 
Συνεχίζοντας τη συζήτηση που ξεκινήσαμε στο προηγούμενο άρθρο σχετικά με τις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) θα προσπαθήσουμε σήμερα να απαντήσουμε σε κάποιες ερωτήσεις, που εύλογα τίθενται όταν προσεγγίζει κάποιος το θέμα και επανέρχονται συχνά στην επικαιρότητα.

Πρόσφατα η κυβέρνηση ανακοίνωσε τη συμφωνία με κάποιες ιδιωτικές κλινικές για τη διαχείριση από το ΕΚΑΒ κάποιων πρόσθετων κρεβατιών των ΜΕΘ τους. Και το ερώτημα που προκύπτει από αυτή την είδηση είναι αν τα κρεβάτια των ΜΕΘ είναι ισότιμα.  

Η απάντηση είναι κατηγορηματικά όχι. Το κρεβάτι μιας Εντατικής δεν είναι φυσικά το έπιπλο, ούτε ο αναπνευστήρας του, ούτε το μόνιτορ που καταγράφει τον σφυγμό του ασθενούς. Η ποιότητα της νοσηλείας που συνδέεται άμεσα με την τελική έκβαση του προβλήματος του ασθενή εξαρτάται από τη στελέχωση, την οργάνωση, τα μέσα και την εμπειρία που διαθέτει ολόκληρο το νοσηλευτήριο. Οι ΜΕΘ δεν είναι νησιά αποκομμένα από το υπόλοιπο νοσοκομείο. Ένας βαριά ασθενής που νοσηλεύεται σε αυτές, χρειάζεται την ύπαρξη έμπειρων ιατρών ειδικοτήτων, πλήρη εργαστηριακό εξοπλισμό, τεχνογνωσία στην αντιμετώπιση σοβαρών προβλημάτων. Αν π.χ. ο ασθενής χρειαστεί επειγόντως στεφανιογραφία και η κλινική δεν διαθέτει την απαραίτητη υποδομή ή έμπειρους ιατρούς στη διαχείριση βαριών καταστάσεων, η παρουσία της ΜΕΘ δεν προσφέρει τίποτε. Αν χρειαστεί π.χ. κάποια ειδική διάχυτη αγγειογραφία για τον έλεγχο μιας άγνωστης προέλευσης αιμορραγίας από την κοιλιά, γεγονός που απαιτεί την ύπαρξη πολύ ικανών και έμπειρων ιατρών και εξειδικευμένου εξοπλισμού η ΜΕΘ απλώς γίνεται μια παγίδα που ενώ προσέφερε τον χώρο φιλοξενίας στον ασθενή, αδυνατεί να του παράσχει την απαιτούμενη βοήθεια. Υπάρχουν λοιπόν πολλές κλινικές που σύμφωνα με τον κανονισμό λειτουργίας τους απαιτείται η ύπαρξη κλινών ΜΕΘ όμως δεν έχουν υποδομές για να  υποδεχτούν τον βαριά πάσχοντα. Γι’ αυτό και τα κρεβάτια αυτά είναι μονίμως άδεια. Το να κάνουν μια σύμβαση με το Υπουργείο για να νοσηλεύσουν ασθενείς του δημοσίου είναι μια χρυσή ευκαιρία γι’ αυτές να αξιοποιήσουν τα κρεβάτια τους. Είναι προς δικό τους όφελος και όχι μια επιτυχία του Υπουργείου και το κυριότερο, όχι μια επιτυχία για τη δημόσια υγεία.

Η επόμενη ερώτηση που προκύπτει αβίαστα από όσα ήδη συζητήσαμε αφορά τον ρόλο των ιατρών της ΜΕΘ. Είναι όσοι κινούνται στις Μονάδες οι υπεριατροί που φανταζόμαστε όταν τους βλέπουμε να κάνουν Καρδιαγγειακή Αναζωογόνηση και να επαναφέρουν στη ζωή κάποιον που έκανε ανακοπή;  

Μετά από πάνω από 20 χρόνια σε ΜΕΘ απαντώ αβίαστα, όχι.  

Οι ιατροί της Εντατικής έχουν μια ιδιαίτερη αίγλη γιατί ασχολούνται με τον βαριά πάσχοντα, πίσω από κλειστές πόρτες. Στην πραγματικότητα  όμως λειτουργούν ως συντονιστές των υπολοίπων ιατρών του νοσοκομείου. Καλούν συνεχώς ιατρούς διαφόρων ειδικοτήτων για να πάρουν τη γνώμη και την ειδική υποστήριξή τους. Είναι αλήθεια ότι κάνοντας κάποιες επεμβατικές πράξεις (διασωληνώσεις, τοποθετήσεις κεντρικών φλεβών, ρυθμίσεις των μηχανημάτων απινιδώσεις) όπως ο κάθε τεχνίτης, χαίρουν κάποιου θαυμασμού από συγγενείς και συναδέλφους. Πρέπει να επισημάνουμε όμως κάποιες αλήθειες.

 Η εξειδίκευση στην Εντατική Θεραπεία είναι όχι μια ξεχωριστή ειδικότητα αλλά μια συμπλήρωση μιας άλλης ειδικότητας.  

Οι παλαιότεροι από τους ιατρούς που τώρα είναι διευθυντές στις ΜΕΘ δεν έχουν εξειδικευτεί αλλά είναι εμπειρικοί μια που η εξειδίκευση καθιερώθηκε τις τελευταίες δύο δεκαετίες στη χώρα μας. Απέκτησαν τον τίτλο γιατί ασχολήθηκαν χρόνια με τις Μονάδες χωρίς όμως πιστοποίηση.  

Οι νεότεροι που έκαναν εξειδίκευση τις περισσότερες φορές αναγκάστηκαν να ασχοληθούν με την Εντατική γιατί δε μπορούσαν να ασκήσουν την κύρια ειδικότητά τους λόγω υπερσυγκέντρωσης ειδικών ιατρών σε κάποιες ειδικότητες. Ήταν λοιπόν μια λύση η διετής έμμισθη εξειδίκευση και στη συνέχεια η αναζήτηση μιας μισθωτής θέσης σε ΜΕΘ. Γι’ αυτό ειδικότητες όπως η Καρδιολογία δεν απαντώνται συχνά μεταξύ των Εντατικολόγων, ενώ άλλες όπως οι Πνευμονολογία καθίστανται οι κύριες ειδικότητες των ιατρών ΜΕΘ. Απόδειξη γι’ αυτό η προσθήκη στης ειδικότητες που μπορούν να εξειδικευτούν στις ΜΕΘ και αυτής της νεφρολογίας, μιας ειδικότητας που σε καμία περίπτωση δεν έχει σχέση με την επεμβατική λογική μιας Μονάδας Εντατικής.   

Σε πολλές ιδιωτικές κλινικές, ακόμη και μεγάλες, οι ιατροί που εφημερεύουν σε Μονάδες και έχουν την ευθύνη αντιμετώπισης  των ασθενών δεν έχουν υποχρεωτικά εξειδίκευση στην Εντατικολογία. Πηγαίνουν νέοι ιατροί, πολλές φορές χωρίς εμπειρία, ενώ μερικά χρόνια πριν εφημέρευαν και ιατροί χωρίς ειδικότητα. Κι αυτό γιατί τα χρήματα είναι λίγα, ο χρόνος και ο κόπος πολύς και η εφημερία ασύμφορη. Αν κάποιος αγαπά το αντικείμενο  και είναι αυτό η κύρια επιλογή του είναι αξιέπαινος και αξίζει πολλά συγχαρητήρια, αν το κάνει όμως από δημοσιοϋπαλληλική διάθεση και ανάγκη βιοπορισμού μπορεί να αποτελεί δημόσιο κίνδυνο. Είναι πολύ εύκολο κάποιος πίσω από τις κλειστές πόρτες της Εντατικής να λειτουργεί χαλαρά και αδιάφορα επικαλούμενος τη σοβαρή κατάσταση της υγείας των ασθενών ως άλλοθι για τη δική του ανεπάρκεια.
 
Μια άλλη ερώτηση θα μπορούσε να είναι...

 αν υπάρχουν άδεια κρεβάτια στις ΜΕΘ ενώ υπάρχουν ασθενείς που τα έχουν ανάγκη. 

Ασφαλώς και υπάρχουν. Είναι τα "ιδιωτικά" κρεβάτια. Τα ιδιωτικά Θεραπευτήρια και ιδιαίτερα τα μεγάλα, έχουν έναν μεγάλο αριθμό κρεβατιών που διατίθενται μόνο με ιδιωτικό νοσήλιο που απέχει σημαντικά από το κρατικό τιμολόγιο. Αυτά τα κρεβάτια είναι για όσους έχουν να πληρώσουν και για όσους έχουν ιδιωτική ασφάλεια. Έτσι πολλές φορές συγγενείς ανθρώπων που πεθαίνουν διασωληνωμένοι σε έναν κοινό θάλαμο παίρνουν τηλέφωνο ένα ιδιωτικό νοσοκομείο αναζητώντας κρεβάτι ΜΕΘ για να εισπράξουν την άρνηση του λογιστηρίου γιατί δε μπορούν να δώσουν μια υπέρογκη προκαταβολή-εγγύηση για τη μεταφορά του ασθενούς τους. Είναι γεγονός ότι τα ιδιωτικά νοσοκομεία δεν ανήκουν στο ΕΣΥ (θυμηθείτε το όταν θα συζητήσουμε προσεχώς την πανηγυρική παρουσία υπουργών σε αυτά) και θέλουν να κερδίσουν. Όμως τα κρεβάτια της ΜΕΘ δεν προσφέρονται για υπέρμετρα κέρδη από τη μία πλευρά αλλά και από την άλλη το κράτος δε μπορεί να κοστολογεί με τραγικά ανεπαρκή τρόπο τις υπηρεσίες που προσφέρονται σε αυτά. Πρέπει επιτέλους να καθίσουν σοβαρά κλινικάρχες και υπουργείο να δουν τις απαιτούμενες προδιαγραφές αλλά και το κόστος των κλινών ΜΕΘ, μήπως μπορέσουν τα άδεια κρεβάτια του ιδιωτικού τομέα να υποδεχθούν ανθρώπους που τα χρειάζονται και σωθούν κάποιες ζωές.

Υπάρχουν πολλές ακόμη ερωτήσεις που θα μπορούσαν να συζητηθούν και θα γίνει σε κάποια επόμενη ευκαιρία. Πάντως η οργάνωση, αξιοποίηση και διάθεση στους βαριά πάσχοντες των κρεβατιών των ΜΕΘ απαιτούν σοβαρότητα, γνώση, υπευθυνότητα ειλικρίνεια και θέληση για ουσιαστική και όχι επιφανειακή αντιμετώπιση των προβλημάτων που δυστυχώς είναι εν ανεπαρκεία στη χώρα μας. Αυτό είναι το πρόβλημα.