ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ και ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Η καινοτομία φέρνει ανάπτυξη αλλά δυστυχώς σύντροφοι δεν πέφτει από τον ουρανό

Toυ ΠΑΝΤΕΛΗ ΚΑΨΗ

Οταν διασχίζεις τον δρόμο καπνίζοντας δεν ανησυχείς για το αν θα πάθεις καρκίνο... Προσέχεις μη σε πατήσει κανένα αυτοκίνητο. Με αυτήν την έννοια είναι ίσως φυσιολογικό ότι δεν πολυεξετάζουμε ποιο κόμμα έχει σήμερα την πιο κοντινή σε μας πολιτική και ιδεολογική ταυτότητα, αλλά ποιο κόμμα ή ποιος συνδυασμός κομμάτων θα μας οδηγήσει με τον λιγότερο επώδυνο τρόπο στην έξοδο από την κρίση.

 

Τα κόμματα το γνωρίζουν κι έτσι, όπως επισήμανε πρόσφατα σε άρθρο του και ο καθηγητής Κ. Σοφούλης, οδηγούμαστε στις πιο απολίτικες εκλογές της Μεταπολίτευσης. 

Το χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο ΣΥΡΙΖΑ. Μετά την υπογραφή του τρίτου Μνημονίου βρίσκεται στην απόλυτη σύγχυση. Οι οργανωμένες δυνάμεις του αποδομούνται σε όλη την Ελλάδα με ταχύτατους ρυθμούς. Η μόνη του ελπίδα να αποφύγει μια καταστροφική ήττα είναι η δημοτικότητα του κ. Τσίπρα που, όπως φαίνεται, θα αποτελεί και το κύριο, αν όχι το μοναδικό του, προεκλογικό επιχείρημα. 

Στον αντίποδα η Νέα Δημοκρατία εμφανίζει ως πασπαρτού τη μείωση των φόρων. Αποφεύγει όμως όπως ο διάολος το λιβάνι να ανοίξει τα ζητήματα του κοινωνικού κράτους και των μεταρρυθμίσεων. Γιατί βέβαια η δεξιά λαϊκιστική της πτέρυγα έχει διαμετρικά αντίθετες απόψεις από τη φιλελεύθερη κεντρώα τάση της. Αν παραμείνει στην αντιπολίτευση, θα της είναι εξαιρετικά εύκολο να μετεξελιχθεί σε ένα κρυπτο-αντιμνημονιακό κόμμα.

 

Με αυτά τα δεδομένα και με την εξαίρεση των κόμματων που στηρίζονται σε ομολογίες πίστεως, το ΚΚΕ, τη ΧΑ και τελευταία τη ΛΑΕ, το ενδιαφέρον για ριζοσπαστικές προτάσεις έχει μετατεθεί στα κόμματα του Κέντρου και της Κεντροαριστεράς: 

το Ποτάμι και το ΠΑΣΟΚ - Δημοκρατική Παράταξη. Δυστυχώς και εδώ τα πράγματα παραμένουν εξαιρετικά ρευστά. 

Το Ποτάμι, θέλοντας να εμφανίσει ένα δήθεν σύγχρονο πρόσωπο, μοιάζει να έχει αναγάγει τη σύγχυση σε αρετή. Είναι ενδεικτικό ότι στο Ευρωκοινοβούλιο είναι και με τον αστυφύλαξ και με τον χωροφύλαξ - διατηρεί προνομιακές σχέσεις και με τους Φιλελεύθερους και με τους Σοσιαλιστές. Προσπαθεί να πείσει δε ότι στο επίκεντρο της πολιτικής του ιδεολογίας είναι η «κοινή λογική». Πρόκειται βέβαια για υπεκφυγή. Στην πολιτική, πλην αυτονόητων εξαιρέσεων, δεν υπάρχουν λογικές και παράλογες λύσεις, αλλά διακριτές επιλογές ανάμεσα σε καλώς εννοούμενα συμφέροντα και κοινωνικές ομάδες. Ακόμα χειρότερα αυτή η θέση της «κοινής λογικής» υποκρύπτει συνήθως την άκρως συντηρητική θέση ότι το κράτος αρκεί να μη βάζει εμπόδια στην ιδιωτική πρωτοβουλία κι αυτή θα φέρει την ανάπτυξη. Η Ελλάδα έχει φυσικό πλούτο, ανθρώπινο κεφάλαιο υψηλού επιπέδου, αν «απελευθερωθεί» θα κάνει θαύματα.

 

Δυστυχώς τα πράγματα δεν είναι έτσι απλά. Προφανώς υπάρχουν τομείς όπου με λίγη προσπάθεια μπορούμε πολύ καλύτερα. Τα υψηλής ποιότητας μεταποιημένα αγροτικά προϊόντα και ο τουρισμός ξεχωρίζουν. Δεν αρκούν:  

Στη διάρκεια των ευρωεκλογών, για να έχουμε ένα μέτρο των μεγεθών, είχα την τύχη να επισκεφτώ μια από τις λίγες ελληνικές εταιρείες υψηλής τεχνολογίας, τη «Raycap», στην Ξάνθη. Κατασκευάζει συστήματα προστασίας ηλεκτρονικού εξοπλισμού από κεραυνούς. Αυτή η σχετικά μικρή εταιρεία λοιπόν κάνει εξαγωγές σχεδόν όσο και το σύνολο των εξαγωγών λαδιού της χώρας!  

Εκεί βρίσκεται το μέλλον, αν δεν θέλουμε να γίνουμε μια οικονομία που θα στηρίζει την ανταγωνιστικότητά της στους χαμηλούς μισθούς.  

Η υψηλή τεχνολογία όμως δεν πέφτει από τον ουρανό.

 

Πριν από λίγες ημέρες στους «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» δημοσιεύτηκε μια συναρπαστική συνέντευξη της Ιταλοαμερικανίδας οικονομολόγου Marianna Mazzucato, η οποία επισήμανε το προφανές: 

Oτι σε όλο τον κόσμο οι εταιρείες υψηλής τεχνολογίας στηρίζονται σε βασική έρευνα που χρηματοδοτήθηκε από το κράτος. Το smartphone είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα με το GPS ή τη φωνητική αναγνώριση και την οθόνη αφής όπως βέβαια και το Ιντερνετ που προήλθε από την αμυντική βιομηχανία. Αυτό το έχουν κατανοήσει όλες οι χώρες του κόσμου που προωθούν παρεμβατικές πολιτικές προώθησης της καινοτομίας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το Ισραήλ όπου μιλούν για «σταρτ απ» κράτος! Δεν πρόκειται για κάποιο είδος κρατισμού αλλά για την αναγνώριση μιας πραγματικότητας. Οτι δηλαδή η ανάπτυξη και ιστορικά στηρίχθηκε στη συνεργασία του κράτους με τον ιδιωτικό τομέα. Σε όλο τον κόσμο πλην της Ελλάδας.

 

Πρόκειται για μια κατεξοχήν σοσιαλδημοκρατική θέση η οποία στη χώρα μας, εξαιτίας της γραφειοκρατίας και της εκτεταμένης διαφθοράς, έχει συκοφαντηθεί ή έχει χρησιμοποιηθεί προσχηματικά για τη δημιουργία πελατειακών δικτύων.  


Αυτή όμως είναι η μεγάλη πρόκληση για το ΠΑΣΟΚ και την Κεντροαριστερά. Να μπορέσουν με αξιόπιστο τρόπο να διατυπώσουν ένα ολοκληρωμένο σχέδιο ανάπτυξης. Να μην ηττηθούν ιδεολογικά και να μην ενσωματωθούν σε ένα νεοφιλελεύθερο πρότυπο χωρίς καν να δώσουν τη μάχη. 

Ο κ. Τσίπρας βέβαια φρόντισε με τις εκλογές-εξπρές να διασφαλίσει ότι αυτά τα θέματα δεν θα συζητηθούν. Ακριβώς γιατί επτά ολόκληρους μήνες στην πραγματικότητα δεν έδωσε καμία μάχη. Πρώτη φορά Αριστερά ήταν μόνο στα λόγια.