ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ και ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: 3 λόγοι για τους οποίους η Μέρκελ δεν υποχωρεί στους τσαμπουκάδες των χρεοκοπημένων γραφικών...

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΜΕ ΠΡΟΣΟΧΗ

Του Mark Gilbert / Bloomberg

Είναι ένα λεπτό πριν τα μεσάνυχτα για το ευρώ. Η αντιπαράθεση ανάμεσα στην Ελλάδα και τους πιστωτές της, με «μπροστάρη» τη Γερμανία, μοιάζει ολοένα περισσότερο ικανή να οδηγήσει στην πρώτη έξοδο χώρας από το κοινό νόμισμα. Το «πάγωμα» των ιδιωτικοποιήσεων και τα σχέδια της ελληνικής κυβέρνησης να επαναπροσλάβει τους δημόσιους υπαλλήλους και να αυξήσει τους μισθούς δεν έχουν βοηθήσει ιδιαίτερα στις διαπραγματεύσεις. Αλλά είναι η γερμανική αδιαλλαξία που ωθεί την Ελλάδα στο οικονομικό περιθώριο, από το οποίο δεν αποκλείεται η μόνη διέξοδος είναι το Grexit. 

Γιατί όμως η Γερμανίδα Καγκελάριος Angela Merkel προβάλλει τόσο σθεναρή αντίσταση σε έναν συμβιβασμό. 

Ακολουθούν τρεις πιθανές εξηγήσεις.

 

1) Το Grexit για τη Γερμανία δεν είναι απλά διαχειρίσιμο, αλλά στην πραγματικότητα επιθυμητό

 

Στις αρχές του έτους, το γερμανικό περιοδικό Spiegel δημοσίευσε ένα εμπρηστικό άρθρο που έλεγε ότι η κυβέρνηση Merkel είχε αποφασίσει πως η αποχώρηση της Ελλάδας από την Ευρωζώνη θα μπορούσε να συμβεί χωρίς να βλάψει το ευρύτερο ευρω-project. «Μουρμούρα για Grexit: η Γερμανία είναι ανοιχτή σε πιθανή ελληνική έξοδο από το ευρώ», ήταν ο τίτλος. Ξαναδιαβάζοντάς το, με το προνόμιο της ύστερης γνώσης, το άρθρο έφτανε στην πραγματικότητα πιο μακριά. Το βασικό σημείο ήταν το εξής:

 

Αξιωματούχοι στο Βερολίνο και τις Βρυξέλλες δεν συμφωνούν πλέον με τη λεγόμενη θεωρία του ντόμινο, που θέλει άλλες χώρες να ακολουθούν την Ελλάδα στην κατάρρευση. Έχει αντικατασταθεί από τη «θεωρία της αλυσίδας», σύμφωνα με την οποία, ολόκληρη η αλυσίδα θα γινόταν πιο ισχυρή εάν έφευγε ο πιο αδύναμος κρίκος της.

Ακόμη και τώρα που οι συζητήσεις ανάμεσα στην Ελλάδα και τους πιστωτές βρίσκονται σε αδιέξοδο, δεν υπάρχει σχεδόν καμία ένδειξη μετάδοσης. Η Πορτογαλία, που τυπικά θεωρείται ως το δεύτερο πιο αδύναμο μέλος της Ευρωζώνης, απολαμβάνει ένα σχεδόν ιστορικό χαμηλό κόστος δανεισμού στα δεκαετή. 

 

Ιδού ένα πείραμα σκέψης: το επόμενο πρωί μετά την επαναφορά της δραχμής, το ευρώ θα είναι ισχυρότερο ή ασθενέστερο με βάση τα επίπεδα που συναλλάσσεται στην αγορά συναλλάγματος; 

 

Λίγους μήνες πριν, θα υποστήριζα ότι ένα Grexit θα ήταν καταστροφικό για την υγεία της Ευρωζώνης. Τώρα, δεν είμαι και τόσο σίγουρη.

 

Το ευρώ βρέθηκε να σημειώνει άνοδο 0,5% την Τρίτη, μία ημέρα μετά την κατάρρευση των διαπραγματεύσεων στο Eurogroup. Αυτό μπορεί να συνέβη επειδή οι επενδυτές αναμένουν έναν συμβιβασμό. Αλλά επίσης μπορεί να σημαίνει ότι σταμάτησαν να νοιάζονται για το αν η Ελλάδα θα είναι εντός ή εκτός. 

 

2) Η Γερμανία θα θυσίαζε την Ελλάδα για να βάλει σε τάξη όλους τους υπόλοιπους

 

Η Γερμανία ήταν σταθερή στις απαιτήσεις της για δημοσιονομική πειθαρχία από τους γείτονές της και την επιμονή της στην οικονομική λιτότητα.

 

Άλλοι δεν δείχνουν τόσο ζήλο. Η Γαλλία ψιθυρίζει όλο και πιο δυνατά την ανάγκη να τονωθεί η ανάπτυξη, ενώ στην Ισπανία, το κόμμα Podemos που τάσσεται ενάντια στη λιτότητα προηγείται στις δημοσκοπήσεις, ενώ ακολουθούν εκλογές στα τέλη του έτους. Αν παραχωρηθεί «έδαφος» στην Ελλάδα για την παραμονή της στο ευρώ, αυτό ενδέχεται να παροτρύνει άλλες χώρες να ζητήσουν πιο έντονα την αύξηση των δαπανών και τη μείωση των περικοπών στους προϋπολογισμούς. Για ακόμη μία φορά, το άρθρο της 5ης Ιανουαρίου από το Spiegel δείχνει προφητικό:

 
Αξιωματούχοι του Βερολίνου φοβούνται πως αν ενδώσουν στις απαιτήσεις της νέας, αριστερής κυβέρνησης στην Αθήνα θα θέσουν υπό αμφισβήτηση τις αμφιλεγόμενες πολιτικές λιτότητας και μεταρρυθμίσεις –μια έκβαση που θα ήταν ευπρόσδεκτη στη Γαλλία και την Ιταλία, όπου ο κόσμος δεν υποδέχτηκε με ανοιχτές αγκάλες τις μεταρρυθμίσεις.

 

Στο άμεσο απόηχο των ελληνικών εκλογών της 25ης Ιανουαρίου, η Γαλλία φάνηκε να μιλά με συμφιλιωτικό τόνο ως προς την επίτευξη ενός συμβιβασμού που θα διατηρήσει τη ζωτικής σημασίας χρηματοδότηση. Τη Δευτέρα, ωστόσο, ο υπουργός Οικονομικών Michel Sapin υπερασπίστηκε την επίσημη θέση της Ευρώπης για επέκταση του προγράμματος διάσωσης μιλώντας για το μόνο δρόμο προς τα εμπρός. Διατηρώντας την πειθαρχία στο ζήτημα της λιτότητας, η Γερμανία φαίνεται να υποχρεώνει τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης να μένουν στο μονοπάτι της τευτονικής οικονομικής αρετής.

3) Η Γερμανία δεν ενδιαφέρεται για τη Θεωρία Παιγνίων

 

Πολλά έχουν ειπωθεί για τις γνώσεις Θεωρίας Παιγνίων του Έλληνα υπουργού Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη και για το πώς αυτή θα μπορούσε να βοηθήσει την Αθήνα να πετύχει συμβιβασμό. Αλλά στην πραγματική ζωή ο κόσμος είναι λιγότερο ορθολογικός και λογικός στις διαπραγματεύσεις από ό,τι στη θεωρία. Όπως ο συνάδελφός μου, Justin Fox το έθεσε νωρίτερα αυτό το μήνα:

Οι μέχρι στιγμής διαπραγματεύσεις της Ελλάδας με την ΕΕ, έχουν οδηγήσει επανειλημμένα σε αποτελέσματα που έχουν επιδεινώσει τις θέσεις και των δύο πλευρών. ‘Εχουν κολλήσει σε ένα δίλημμα του φυλακισμένου –που δείχνει όλο και περισσότερο ως λόγος να προσπαθήσουν να αναστατώσουν τις διαπραγματεύσεις.

 

Στις ελληνικές διαπραγματεύσεις, έρχονται αντιμέτωπες δύο αδιάλλακτες, αντίθετες ιδεολογίες: η φαινομενικά ασταμάτητη δύναμη της δημοκρατικής εντολής της Ελλάδας οδεύει προς μία μετωπική με το αμετακίνητο αντικείμενο της γερμανικής οικονομικής φιλοσοφίας. 

 

Στο μυθιστόρημά του «Walking on Glass», ο Iain Banks λέει ότι το μόνο αποτέλεσμα από μια τέτοια σύγκρουση είναι πως «η ασταμάτητη δύναμη σταματά, το αμετακίνητο αντικείμενο κινείται».

 

Αυτή τη στιγμή, αυτό δεν συμβαίνει. Η Commerzbank εκτίμησε πως η πιθανότητα ενός Grexit είναι 50%, διπλάσια από αυτή που προέβλεψε την περασμένη εβδομάδα. Ένα στοίχημα ύψους 1 ευρώ στο σενάριο Grexit στην εταιρεία στοιχηματισμού Paddy Power αποφέρει καθαρό κέρδος κάτω των 38 σεντς. Μπορεί να είμαστε στα πρόθυρα να διαπιστώσουμε εάν μια αν μια ελληνική έξοδος από το ευρώ είναι μια ελεγχόμενη έκρηξη, ή μια υπαρξιακή απειλή για το ενιαίο νόμισμα. Ευελπιστούμε οι αισιόδοξοι να έχουν δίκιο.