ΤΟΥΡΚΙΑ: Τα τέσσερα «λάθη» που οι ΗΠΑ δεν συγχωρούν

Του ΘΑΝΑΣΗ ΤΣΙΤΣΑ

Στην αμοιβαία καχυποψία μεταξύ των ΗΠΑ και της Τουρκίας, που γίνεται πλέον δημόσια, με αφορμή την τουρκική κρίση και τις κατηγορίες του Τούρκου πρωθυπουργού, Ταγίπ Ερντογάν, κατά ξένου «δακτύλου», αναφέρονται τα αμερικανικά ΜΜΕ υπογραμμίζοντας τη ματαίωση της συνάντησης μεταξύ Τούρκων και Αμερικανών διπλωματών.

Σύμφωνα με Αμερικανούς και Τούρκους αξιωματούχους, ο Τούρκος ΥΠΕΞ, Αμπντουλάχ Γκιούλ, αμέσως μετά το ξέσπασμα της κρίσης με την έρευνα κατά της διαφθοράς στην Τουρκία, ζήτησε μέσω ενός μεσολαβητή συνάντηση με τον Αμερικανό πρέσβη, Φράνσις Ρικιαρντόνε.

Για αρκετές ημέρες οι Αμερικανοί διπλωμάτες ζητούσαν ατύπως από τους Τούρκους να αποφεύγουν την παραπλάνηση της κοινής γνώμης αποδίδοντας την έρευνα για τη διαφθορά σε ξένη συνωμοσία.

Την περασμένη Κυριακή ωστόσο, μία ημέρα πριν από τη συνάντηση, η κατάσταση επιδεινώθηκε. Οι φιλοκυβερνητικές εφημερίδες επιτέθηκαν κατά του Αμερικανού πρέσβη, ενώ τα τουρκικά ΜΜΕ διέδιδαν, αργότερα, την ίδια ημέρα, ότι ο Αμχέτ Νταβούτογλου θα τηλεφωνούσε στον Αμερικανό ΥΠΕΞ, Τζον Κέρι, για να ζητήσει την εκδίωξη του Ρικιαρντόνε, λόγω της -απροσδιόριστης- ανάμειξής του στην έρευνα κατά της διαφθοράς. Η αμοιβαία καχυποψία οδήγησε και στη ματαίωση της συνάντησης.

Η εφημερίδα «New York Times» ανέφερε ότι τα τελευταία γεγονότα υποδηλώνουν τη σταδιακή επιδείνωση των αμερικανο-τουρκικών σχέσεων, καθώς ανήκει πλέον στο παρελθόν η συντονισμένη συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών κατά τη διάρκεια της Αραβικής Ανοιξης, όπου είχε καλλιεργηθεί και μια τακτική προσωπική συνεργασία μεταξύ Ομπάμα - Ερντογάν.

Οι αναλυτές παρατηρούν μια ουσιαστική διαφοροποίηση στην εξωτερική πολιτική των δύο χωρών, ενώ η τουρκική κρίση αποτελεί την τελευταία ένδειξη μιας κλιμακούμενης έλλειψης εμπιστοσύνης. 

Οι διαφορές ήταν έντονες σχετικά με την Αίγυπτο, όπου η Τουρκία υπήρξε ισχυρός υποστηρικτής τού πρώην προέδρου Μοχάμεντ Μόρσι, ενώ οι ΗΠΑ επιχείρησαν τη συνεργασία με τη νέα στρατιωτική κυβέρνηση. 

Σε σχέση με τη Συρία, η Τουρκία στήριξε και εξόπλισε τους αντάρτες μαχητές, ενώ αισθάνθηκε προδομένη όταν οι ΗΠΑ απέρριψαν τη στρατιωτική δράση κατά της συριακής κυβέρνησης, τον Σεπτέμβριο.

Επιπλέον, στο Ιράκ, οι Αμερικανοί αντιτίθενται στην υπογραφή συμβολαίων μεταξύ των Τούρκων και του Ιρακινού Κουρδιστάν για τη μεταφορά πετρελαίου, καθώς θεωρούν ότι με αυτόν τον τρόπο αποδυναμώνεται η κεντρική κυβέρνηση της Βαγδάτης και προωθείται ο διαμελισμός της χώρας. 

Πιο πρόσφατα η Τουρκία προκάλεσε την οργή των συμμάχων της στο ΝΑΤΟ με την υπογραφή συμφωνίας για την αγορά ενός πυραυλικού αμυντικού συστήματος από την Κίνα. 

Σημειωτέον, το αμερικανικό Κογκρέσο πρόσφατα απείλησε να διακόψει τις επιδοτήσεις προς την Τουρκία, ενώ το ΝΑΤΟ δήλωσε ότι δεν πρόκειται να εντάξει ποτέ την κινεζική τεχνολογία στα αντιπυραυλικά αμυντικά του συστήματα.