Ενα ζεστό απόγευμα του περασμένου Αυγούστου, καθώς η κρίση του ευρώ
επέστρεφε από τις καλοκαιρινές της διακοπές, η καγκελάριος της
Γερμανίας, Αγκελα Μέρκελ, κατέφθασε στη φτωχή Μολδαβία, στο πλαίσιο των
προσπαθειών της να διευρύνει την ευρωπαϊκή οικογένεια. Τη Μέρκελ
υποδέχθηκαν τιμητική φρουρά, κάτοικοι με τοπικές ενδυμασίες, παιδιά που
της πρόσφεραν λουλούδια. Η υποδοχή θύμιζε περισσότερο τις πομπώδεις
υποδοχές της κομμουνιστικής περιόδου και λιγότερο τη δόξα των Αψβούργων.
Η Μολδαβία, όπως παραδέχτηκε η ίδια η Μέρκελ, «έχει υποφέρει από τη
δικτατορία των ναζί».
Το συγκεκριμένο απόγευμα, όμως, τη Μολδαβία
επισκεπτόταν η Γερμανία του 21ου αιώνα, η Γερμανία της Μέρκελ. Η υποδοχή
ήταν εμβληματική για το πώς η 58χρονη καγκελάριος, η οποία εισήλθε στην
πολιτική στη δεκαετία του 1990, έγινε η πιο ισχυρή γυναίκα στη Γερμανία
από την εποχή της Αικατερίνης της Μεγάλης, τσαρίνας της Ρωσίας.
Αν
τώρα η Μέρκελ, που συνήθως περιγράφεται ως βαρετή αλλά η οποία στην
πραγματικότητα επιδεικνύει χιούμορ, είδε με μια δόση ειρωνείας, όσα
συνάντησε στη Μολδαβία, τότε δεν το αποκάλυψε σε κανένα. Σίγουρα όμως
αναγνώρισε κάποια στοιχεία από τη δική της νεότητα, στην κομμουνιστική
πρώην ανατολική Γερμανία, όπου η κουλτούρα της μυστικοπάθειας και της
μετριότητας οδήγησαν αναπόδραστα στη διάλυση της εν λόγω χώρας.
Οι
επικριτές της ισχυρίζονται ότι η Μέρκελ είναι περισσότερο πραγματίστρια
και λιγότερο οραματίστρια και ότι δεν ξεχνάει ποτέ ότι πρέπει να έχει
τους ψηφοφόρους στο πλευρό της, καθώς εισέρχεται σε εκλογική χρονιά. Η
Μέρκελ μοιάζει κλειστή και αδιαπέραστη ακόμη και στους συμμάχους της.
Ωστόσο, η προσέγγισή της ως προς την οικονομική κρίση της Ευρώπης
διαφαίνεται ακόμη και από τον τρόπο που αντιμετωπίζει τις αξίες της
λιτότητας, τις οποίες εμφύσησε ο πατέρας της, ένας Λουθηρανός πάστορας,
αλλά και από τις σπουδές της ως φυσικού.
Διαθέτοντας μυαλό
επιστήμονα, η Αγκελα Μέρκελ έχει πλήρη επίγνωση ότι η Ευρώπη γερνά, και
δεν θα είναι ανταγωνιστική -και συνεπώς αξιόπιστη- παρά μόνον αν
ξεπεράσει τα οικονομικά της προβλήματα. Η λύση, για τη Μέρκελ, είναι
αυτό που αποκαλεί «περισσότερη Ευρώπη» - μια φράση που συγκαλύπτει τη
βαθιά διαφωνία μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών ως προς το κοινό τους μέλλον.
Το
ταξίδι της στη Μολδαβία, τον περασμένο Αύγουστο, αντανακλά απολύτως την
πολιτική προσέγγιση της Μέρκελ, η οποία μπορεί να παρερμηνευθεί, καθώς η
καγκελάριος δίνει ιδιαίτερη προσοχή σε ζητήματα που μοιάζουν
περιφερειακά, θέτοντας ωστόσο ψηλότερους στόχους.
Η Μέρκελ, που
στη Μολδαβία συνοδευόταν από αντιπροσωπεία επιχειρηματιών, γνωρίζει ότι η
Γερμανία, που είναι χώρα εξαγωγών, εξαρτάται από την ενίσχυση της
Ευρώπης, την ίδια στιγμή που το παραδοσιακό κύρος της Ευρώπης
περιορίζεται. Η Ευρωπαϊκή Ενωση, υπενθυμίζει συχνά η Μέρκελ,
αντιπροσωπεύει μόνο το 8-9% του παγκόσμιου πληθυσμού, που ανέρχεται σε
επτά δισεκατομμύρια ανθρώπους. Προς το παρόν, η Ευρώπη αντιπροσωπεύει το
25% του παγκόσμιου ΑΕΠ, ταυτόχρονα όμως αντιπροσωπεύει και το 50% των
κοινωνικών δαπανών. «Αν δεν προσέξουμε τι συμβαίνει», είπε μιλώντας σε
τραπεζίτες, δικηγόρους και αναλυτές που προσκάλεσε τον περασμένο μήνα η
Deutsche Bank για να συζητήσουν το μέλλον της Γερμανίας, «τότε δεν θα
είμαστε σε θέση να διατηρήσουμε το βιοτικό μας επίπεδο».
Η Μέρκελ επίσης
δεν φείδεται σχολίων που θα μπορούσαν να προκαλέσουν τρόμο σε άλλους
πολιτικούς. «Είστε βέβαιοι», αναρωτήθηκε κατά τη διάρκεια της ίδιας
εκδήλωσης, ότι «σε 20 χρόνια θα έχουμε ακόμη αυτοκινητοβιομηχανία;».
Σημειώνοντας
ότι η Γερμανία δεν έχει τον κύριο έλεγχο των χρηματαγορών όπου τα
ισχυρά μέσα ενημέρωσης και οι οίκοι αξιολόγησης είναι κυρίως
αγγλοσαξονικά, ζήτησε από τους συνομιλητές της να φανταστούν, σύντομα,
ένα μέλλον που οι Γερμανόπαιδες θα μιλούν άπταιστα αγγλικά και θα είναι
εξοικειωμένοι με τον κινεζικό πολιτισμό.
Στην
πολιτική της σταδιοδρομία, η θέλησή της να αμφισβητεί τις συμβάσεις
έχει βοηθήσει τη Μέρκελ, επικεφαλής των Γερμανών Χριστιανοδημοκρατών, να
σπάει τα ιδεολογικά καλούπια.
Ως επιστήμονας, «η Μέρκελ δεν θέτει όρια
στη σκέψη της», τονίζει ο Βόλφγκανγκ Νόβακ, πρώην σύμβουλος του
προκατόχου της καγκελαρίου, του Σοσιαλδημοκράτη Γκέρχαρντ Σρέντερ.
Η
Ιβλιν Ρολ, δημοσιογράφος που πριν από χρόνια διέγνωσε το πολιτικό
δυναμικό της Μέρκελ και πέρασε πολλές ώρες μαζί της, για να γράψει, το
2001, μια βιογραφία της, πιστώνει την επιτυχία της καγκελαρίου, στο
μυαλό της, το μυαλό ενός επιστήμονα. Σε μια συντηρητική χώρα, μια
διαζευγμένη Λουθηρανή χωρίς παιδιά, που μεγάλωσε στην Ανατολική
Γερμανία, κατόρθωσε να εκλεγεί η πρώτη γυναίκα καγκελάριος το 2005 ως
ηγέτις ενός κόμματος που ελέγχουν κυρίως παραδοσιακοί οικογενειάρχες από
πόλεις-προπύργια του καθολικισμού στη Δυτική Γερμανία.
Η Μέρκελ
θυμάται την Ανατολική Γερμανία ως μια χώρα όπου κανείς δεν πιεζόταν για
να διακριθεί. Υπήρξε λαμπρή φοιτήτρια, που αποφοίτησε από τη σχολή της
Φυσικής του Πανεπιστημίου της Λειψίας και κατόπιν συνέχισε με
διδακτορικό. Ποτέ όμως δεν έπαψε να θέλει να διακριθεί πέραν της
μετριότητας, όπως ακριβώς οι κάτοικοι του Ανατολικού Βερολίνου συνήθιζαν
να ανεβαίνουν σε ψηλά κτίρια για να δουν, για λίγο, πώς είναι η Δύση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου