Ολλανδικές ενοχές

Tου Σταυρου Τζιμα

Κάθε φορά που το θέμα της ένταξης της Σερβίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση έρχεται προς συζήτηση, υπάρχει μια χώρα που λέει Stop. Ετσι και στις αρχές της εβδομάδας, το ολλανδικό υπουργείο Εξωτερικών εξέδωσε ανακοίνωση με την οποία προειδοποιεί πως η Ολλανδία θα καθυστερήσει την έναρξη διαπραγματεύσεων, εκτός εάν το Βελιγράδι επιδείξει καλύτερη συνεργασία με το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης για τα Εγκλήματα Πολέμου στην πρώην Γιουγκοσλαβία. 

Τι θεωρεί η ολλανδική πλευρά «καλύτερη συνεργασία»; Τη σύλληψη και παραπομπή στο Δικαστήριο του Σερβοβόσνιου στρατηγού, Ράτκο Μλάντιτς, υπεύθυνου για την εξόντωση 8.000 μουσουλμάνων αμάχων στη Σρεμπρένιτσα, το 1995.

Ολη η πολιτισμένη ανθρωπότητα αξιώνει την παραδειγματική τιμωρία του σφαγέα και το Βελιγράδι, με τη σύλληψη και παράδοση στη Χάγη του άλλου μεγάλου συνενόχου στο φρικτό έγκλημα, Ράντοβαν Κάρατζιτς, του Μιλόσεβιτς, αλλά και σχεδόν όλων των άλλων καταζητούμενων Σέρβων, έχει δώσει δείγματα ότι, στην πορεία προς την Ε.Ε., είναι αποφασισμένο να πάει κόντρα και στο λαϊκό αίσθημα, που θέλει τον Μλάντιτς περίπου εθνικό ήρωα. 

Δεν στυλώνουν όμως τα πόδια, ούτε, π.χ, η Δανία ούτε η Σουηδία, χώρες υπερευαίσθητες σε ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η μόνη που επιμένει έτσι είναι η ολλανδική πλευρά, ανάγοντας σε υπέρτατο κριτήριο για την ένταξη μιας χώρας δημοκρατικής, νευραλγικής σημασίας για την ειρήνη και τη σταθερότητα στα Βαλκάνια, η οποία εκπληρώνει σε ικανοποιητικό βαθμό τις προϋποθέσεις που θέτουν οι Βρυξέλλες, τη σύλληψη ενός φυγόδικου και ξοφλημένου εγκληματία πολέμου. 

Προς τι το πείσμα των Ολλανδών; Τους κυνηγάει και τους ίδιους το φάντασμα της Σρεμπρένιτσα. Κατατρύχονται από ενοχές για το αιματοκύλισμα, καθώς απέτυχαν αμαχητί να αποτρέψουν -με το ένοπλο τάγμα τους, που φρουρούσε την είσοδο του θυλάκου- την πλέον αιματοβαμμένη σελίδα του εμφυλίου πολέμου στη Γιουγκοσλαβία και θεωρούν ότι η σύλληψη του Μλάντις θα εξαλείψει και τις δικές τους ευθύνες τους, όπως και γενικότερα της Δύσης. 

«Οταν η Σρεμπρένιτσα δέχτηκε επίθεση, οι Ολλανδοί στρατιώτες δεν ανταπέδωσαν τα πυρά και όταν ο Μλάντις απαίτησε να πάρει τους άντρες και τα αγόρια και να τα οδηγήσει έξω από την πόλη, η διοίκηση της δύναμης δεν αντιστάθηκε» αναφέρει, μεταξύ άλλων, η έκθεση-κόλαφος του Ολλανδικού Ινστιτούτου Πολεμικής Τεκμηρίωσης για τα γεγονότα της Σρεμπρένιτσα και προσθέτει: «Ο υποδιοικητής Φράνκεν έμεινε σιωπηλός να παρακολουθεί την εκκένωση, έχοντας πλήρη επίγνωση ότι η τύχη τους ήταν αβέβαιη». 

Μετά την κατακραυγή που προκάλεσε η έκθεση, τον Απρίλιο του 2002, η ολλανδική κυβέρνηση παραιτήθηκε, αλλά οι Ερινύες φαίνεται ότι κυνηγούν ακόμη τους Ολλανδούς. Ο στρατηγός Μλάντιτς ασφαλώς και πρέπει να συλληφθεί για να λογοδοτήσει, αλλά μέχρις ότου γίνει αυτό, είναι μάλλον υπερβολή να πληρώνει ένας ολόκληρος λαός τις ενοχές των Ολλανδών.