ΠΑΣΧΑ: Ενα απόμακρο Πάσχα

ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ

Γράφει ο ΞΕΝΟΦΩΝ ΜΠΡΟΥΝΤΖΑΚΗΣ

Από μικρό παιδί δε μου άρεσαν οι γιορτές: τα γενέθλια, οι ονομαστικές, τα Χριστούγεννα και κυρίως το Πάσχα, καθώς η βαρβαρότητα της σταύρωσης και της σφαγής των αμνών με τάραζε.  

Γεννημένος σε νησί, με τις καμπάνες και τα ξωκλήσια να γιορτάζουν σχεδόν κάθε μέρα του χρόνου έναν άγιο -που σημαίνει κι ένα πανηγύρι με φαγοπότι, κρασί και φωνασκίες ανάμεσα σε σταυροκοπήματα και ευχές που από την πολύ χρήση έχει ξεθωριάσει το νόημά τους-, ένιωθα απόμακρος από αυτόν τον κόσμο.
Όλα έκρυβαν για μένα μια χαμένη σωτηρία, μια απώλεια που δύσκολα αντιμετωπίζεται δίχως πίστη, σταυροκοπήματα υποκρισία – να λογαριάζεις τον εαυτό σου σαν να είναι κάποιος άλλος. 

Το αίτημα της αθανασίας μού φαινόταν ως προσβολή, ως ύβρις, ως σκανδαλώδης απαίτηση.  

Πέρασαν χρόνια για να κατανοήσω το πιο απλό, ότι η αγωνία της ζωής απέναντι στο θάνατο είναι το αντικείμενο κάθε τέχνης, κάθε αίσθησης του υψηλού, κάθε αριστουργήματος του πνεύματος.

Αναρωτιέμαι αν η θρησκεία είναι μια τέχνη που μαζί με τους πιστούς της έχει τους απίστους της… 

Από μικρός επίσης δεν ήμουν της εκκλησίας αν και κάποιες φορές ντυνόμουν παπαδάκι, περισσότερο σαν παιχνίδι, μέσα στη γενικότερη βαρεμάρα που επικρατούσε… Γενικά, δεν πήγαινα κατηχητικό, ποτέ δεν γράφτηκα στα λυκόπουλα και στους προσκόπους. Όσο περνούσε από το χέρι μου, με την μπάλα και τα τρεχαλητά την έβγαλα κάπως καθαρή.  

Μεγάλος πια, είχα τις πολιτικές μου προτιμήσεις, ωστόσο, ποτέ δεν γράφτηκα σε καμιά οργάνωση, δεν εντάχθηκα σε κανένα κόμμα. Δεν μου άρεσε κανενός είδους ένταξη – ούτε αυτή του σχολείου στο οποίο όλα τα χρόνια της μαθητείας μου υπήρξαν δύσκολα.

Μεγαλώνοντας και αλλάζοντας ριζικά, ξανασκέφτομαι όλες αυτές τις παραδόσεις που δεν «έπιασαν τα μέσα μου». 

Τώρα πια, το Πάσχα είναι μια γιορτή αναμνήσεων που μου θυμίζει τις δικές μου σταυρώσεις κι αναστάσεις, μια λειτουργία χαρμολύπης που τα έχει όλα: κλαυθμούς, οδυρμούς, γιορτές και πανηγύρια.

Το Πάσχα το ζω πια σαν μια απεικόνιση της ζωής όπου οι άνθρωποι παλεύουν με το μίσος και την αγάπη νιώθοντας την βαθύτατη πολιτισμική ανάγκη να ξαναγεννηθούν, να ξαναϋπάρξουν με την ελπίδα να ξαναγιορτάσουν «και του χρόνου»! Είναι μια αναστάσιμη γιορτή της θνητότητας. 

Άνθρωπος χωρίς πίστη και στασίδι στις γιορτές να ξαποσταίνει, καταλαβαίνω πλέον την ανάγκη των άλλων να πιστέψουν, να υπερβούν την φύση τους μπροστά στο θάνατο.

Για αυτό κλαίνε και γελούν ταυτόχρονα, νηστεύουν και τρώνε, καλοπιάνοντας την αγωνία τους. 

Ότι μου φαινόταν ασήμαντο και βλακώδες, απέκτησε νόημα και ουσία. Όταν ακούω πια τους γνώριμους ύμνους της Μεγάλης Εβδομάδας, συγκινούμαι ασυγκράτητα καθώς όλα ανακαλούν την ταυτότητά μου, τον τόπο που γεννήθηκα, τις νησιώτικες εκκλησιές που δεν προσευχήθηκα ποτέ, τους χαμένους εδώ και χρόνια, γονείς μου που δεν χόρτασα, όλον αυτόν τον κόσμο των προσώπων που χάθηκε πια και στη θέση του φύτρωσαν οι άγνωστοι σε μένα, απόγονοί τους.

Έτσι, κατάλαβα...

 πόσο σημαντικοί για την ζωή μου ήταν όλοι αυτοί οι άνθρωποι που με βασάνιζαν με τις προκαταλήψεις τους και τις θρησκοληψίες τους.  

Αλλιώς, γιατί στην ανάμνησή τους χαρίζω την συγκίνησή μου, αφού τίποτα σημαντικό δεν με συνέδεσε ποτέ μαζί τους;