ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ και ΚΟΙΝΩΝΙΑ: Τι συνέβη τα τελευταία τριάντα χρόνια

Του ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΝΝΑΚΙΔΗ

Έχω βάλει ένα ουίσκι και τα πόδια πάνω στο τραπέζι του καθιστικού. Στην τηλεόραση παίζει BBC που μετράει αντίστροφα τον χρόνο για το Brexit. Περίπου όπως αλλάζει ο χρόνος. Μόνο που τώρα αλλάζει μία εποχή. Μετά ο Φάρατζ είπε ένα τραγούδι και όλα τελείωσαν ή, καλύτερα, μόλις ξεκίνησαν. Πίνοντας το ουίσκι αντιλαμβάνομαι ότι παρακολουθώ Ιστορία με τον τρόπο που βλέπω ένα ματς. 

Σήμερα τα πάντα είναι, κατά κάποιον τρόπο, Ιστορία. Και αυτό που τη μία νύχτα θεωρείται ιστορικό, μόλις βγει ο ήλιος γίνεται καθημερινό, μεταβολίζεται στα μυαλά μας. Λίγο μετά δεν κουνάμε ούτε βλέφαρο στη θέα του. Τα έχουμε δει όλα.

Πριν από δέκα εβδομάδες σταθήκαμε μπροστά στα απομεινάρια του τείχους, στο Βερολίνο, τριάντα χρόνια μετά την πτώση του.  

Είναι, άραγε, πολλά τριάντα χρόνια;  

Εξαρτάται πόσα έχεις εσύ στην πλάτη σου. Αλλά να, για όλους εμάς που είμαστε λίγο πάνω ή λίγο κάτω από τα 50, τριάντα χρόνια είναι ο κορμός της ζωής μας. Η νιότη μας ήταν το τρέιλερ και οι τελευταίες τρεις δεκαετίες κομμάτι από το κυρίως έργο.  

Ανατρέχω, λοιπόν, σε όλα τα μεγάλα και τα σπουδαία που έγιναν στον κόσμο τα τελευταία τριάντα χρόνια. Και επιβεβαιώνω ότι ο ιστορικός χρόνος έχει πλέον αποκτήσει κινηματογραφική ταχύτητα. Λογικό. Όσο πιο γρήγορα μετακινούνται οι άνθρωποι, τόσο αυξάνεται και η ροή των γεγονότων. Και όσο βελτιώνεται η επικοινωνία και διευρύνεται η δικτύωσή τους, τόσο τα γρανάζια της Ιστορίας ανεβάζουν στροφές. 

Παλαιότερα μια ιδέα έπρεπε να ζυμωθεί με χρόνο και γράμματα. 

Σήμερα αρκεί να ρίξεις το σωστό σύνθημα στο δίκτυο. 

Κάποτε το θέμα ήταν να σε ακούσουν. 

Σήμερα ακούγεσαι, αλλά το ζήτημα είναι να σε προσέξουν.  

Αν εξαιρέσεις, λοιπόν, το διάστημα 1910-1940, που περιέχει δύο παγκόσμιους πολέμους, θα πρέπει να ψάξεις πολύ, να καταδυθείς στα νερά του ιστορικού χρόνου για να βρεις τριακονταετίες με πυκνότητα συναρπαστικών γεγονότων, αντίστοιχων αυτών που παρακολουθήσαμε από τη δύση των 80s μέχρι σήμερα.

Για σκεφτείτε τι έχουμε δει, αρχίζοντας από την πτώση του Τείχους, τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και την κατάρρευση του παλιού κόσμου. 

Πετάξαμε τους σχολικούς μας χάρτες, έγιναν άχρηστοι μετά τις αλλαγές στην πολιτική Γεωγραφία της Ευρώπης. 

Η Ευρωπαϊκή Ένωση διευρύνθηκε, εγκατέλειψε τα εθνικά νομίσματα, πήραμε ευρώ στα χέρια μας.  

Ζήσαμε την 11η Σεπτεμβρίου και συμβιβαστήκαμε με το νέο δόγμα ασφάλειας – αν γυρίζατε πίσω στον χρόνο, δεν θα μπαίνατε με τίποτα σε αεροπλάνο, φοβούμενοι από την έλλειψη μέτρων με τις σημερινές προδιαγραφές ασφαλείας.  

Είδαμε το δίκτυο να σκεπάζει τον πλανήτη και να συνδέει ανθρώπους και επιχειρήσεις, καταργώντας γεωγραφικούς περιορισμούς. 

Καταλάβαμε τι ακριβώς σημαίνει η παγκοσμιοποίηση. Πήραμε στο χέρι κινητά τηλέφωνα. Και μετά smart phones. 

Μέσα σε μία δεκαετία άλλαξε ριζικά η κοινωνική και πολιτική συμπεριφορά μας, λόγω των social media, επηρεάζοντας συνήθειες και νοοτροπίες που, επί δεκαετίες, προσδιόριζαν τα κοινωνικά ήθη.  

Εξελίχθηκε ως και η φύση του δημοκρατικού πολιτεύματος. Παρακολουθήσαμε την εκλογή του πρώτου Αφροαμερικανού προέδρου, αλλά και τη διαδοχή του από ένα cartoon, το απεχθέστερο και το πιο επικίνδυνο που εμφανίστηκε ποτέ. Χαζέψαμε εκ του ασφαλούς την Αραβική Άνοιξη, είδαμε και ζήσαμε οικονομικές κρίσεις, αμφιλεγόμενες ή κωμικές προσωπικότητες να παίρνουν στα χέρια τους δύναμη και εξουσία. Ταξιδεύουμε πιο συχνά και πιο φθηνά. 

Γίναμε η πρώτη γενιά του Airbnb, του ηλεκτρονικού εμπορίου και των κρυπτονομισμάτων. 

Και πριν από λίγες μέρες, σε ζωντανή σύνδεση, παρακολουθήσαμε την υποστολή της βρετανικής σημαίας στις Βρυξέλλες και την έξοδο της χώρας από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Δεν γίνεται να μη συμφωνήσετε. Όσοι είμαστε στον πλανήτη τα τελευταία τριάντα χρόνια, έχουμε...

 ζήσει γεγονότα με ένταση και φόρτιση που παλαιότερα θα αντιστοιχούσε σε αιώνες. 

Και αν, πράγματι, ο ιστορικός χρόνος επιταχύνεται με γεωμετρική πρόοδο, το σκηνικό πάνω στο οποίο παίζουμε τους ρόλους των ζωών μας, μετατρέπεται σε ένα ψηφιακό περιβάλλον όπου το εικονικό στέκεται δίπλα στο πραγματικό. 

Η ζωή, λένε, γίνεται όλο και πιο σκληρή. Όμως δεν πλήττεις. Περνάει πιο γρήγορα.