ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ: Αποτέλεσμα μυστικής διπλωματίας η ιστορική πυρηνική συμφωνία με το Ιραν

Των Julian Borger και Saeed Kamali Dehghan / The Guardian

Χάρη σε μήνες μυστικών επαφών μεταξύ ΗΠΑ και Ιράν, κατέστη δυνατή η ιστορική συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης, όπως αποκάλυψε η δημοσιογραφική έρευνα.

Οι συναντήσεις αυτές πραγματοποιούνταν παράλληλα με εκείνες της ομάδας Ρ5+1 κρατών, ενώ η κυβέρνηση Ομπάμα απηύθυνε έκκληση σε δημοσιογράφους, που είχαν επιβεβαιώσει τις επαφές, ώστε να μην αποκαλύψουν τις πληροφορίες τους έως την ολοκλήρωση των συνομιλιών στη Γενεύη. Το ειδησεογραφικό πρακτορείο Associated Press και η ιστοσελίδα al-Monitor δημοσιοποίησαν έτσι τα στοιχεία τους την Κυριακή.

Τις μυστικές διπλωματικές επαφές φιλοξένησε αρχικά το Ομάν, ενώ αργότερα οι διαπραγματευτές συναντήθηκαν και σε άλλα κράτη του Περσικού Κόλπου. 

Οι Αμερικανοί απεσταλμένοι ήταν ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Ουίλιαμ Μπερνς και ο Τζέικ Σάλιβαν, σύμβουλος εξωτερικών υποθέσεων του αντιπροέδρου Τζο Μπάιντεν.

Σύμφωνα με την al-Monitor, ο Πουνίτ Ταλουάρ, ανώτατο στέλεχος του αμερικανικού Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας, συμμετείχε και αυτός στις μυστικές συνομιλίες.

Το ειδησεογραφικό πρακτορείο αποκάλυψε ότι οι διαπραγματευτές συναντήθηκαν πέντε φορές από τον Μάρτιο μέχρι και την περασμένη εβδομάδα, γεγονός που σημαίνει ότι οι πρώτες επαφές πραγματοποιήθηκαν τρεις μήνες πριν από την εκλογή του μεταρρυθμιστή Χασάν Ροχανί στην προεδρία του Ιράν. Η ταυτότητα των Ιρανών διαπραγματευτών δεν έχει πιστοποιηθεί.

Η μυστική διπλωματία προσφέρει πειστική εξήγηση για τη σχετική ευκολία με την οποία επετεύχθη η συμφωνία, σε χρόνο ρεκόρ μετά την εκλογή Ροχανί. Η αποκάλυψη των μυστικών επαφών εξηγεί επίσης την οργή του Γάλλου υπουργού Λοράν Φαμπιούς πριν από δύο εβδομάδες, ευρισκόμενου ενώπιον τετελεσμένου γεγονότος, αποτέλεσμα της αμερικανοϊρανικής πρωτοβουλίας.

Η συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν, που πρέπει να θεωρηθεί η σημαντικότερη επιτυχία της εξωτερικής πολιτικής του προέδρου Ομπάμα, επιτρέπει την εκταμίευση 4 δισ. δολαρίων σε δεσμευμένα ιρανικά πετρελαϊκά κεφάλαια, εξασφαλίζοντας σε αντάλλαγμα τη δέσμευση του ισλαμικού καθεστώτος να περιορίσει σημαντικά τις πυρηνικές του δραστηριότητες.

Η συμφωνία της Κυριακής -παρότι αποτέλεσμα μυστικής διπλωματίας- προέκυψε ύστερα από τρεις μαραθώνιες συσκέψεις που κορυφώθηκαν στην ολονυχτία του Σαββάτου προς Κυριακή στην αίθουσα συνεδριάσεων πολυτελούς ξενοδοχείου της Γενεύης. Της σύσκεψης αυτής προήδρευσαν η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας βαρόνη Κάθριν Αστον και πρώην μέλος της βρετανικής Βουλής των Λόρδων από το Εργατικό Κόμμα, σημερινό στέλεχος της οργάνωσης Εκστρατεία για τον Πυρηνικό Αφοπλισμό (CND). Στην κρίσιμη ολονύχτια συνεδρίαση, εκτός του προεδρείου, συμμετείχαν μόνο ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Τζον Κέρι και ο Ιρανός ομόλογός του, Μοχάμαντ Τζαβάντ Ζαρίφ.

 

«Αν και η σημερινή συμφωνία δεν είναι παρά το πρώτο βήμα, πετυχαίνει πάρα πολλά. Για πρώτη φορά, εδώ και μία δεκαετία, εξασφαλίσαμε την ανάσχεση του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος», είπε ο Αμερικανός πρόεδρος