ΕΛΛΑΔΑ, ΑΟΖ, Αρκτική, Η.Π.Α και Ε.Ε

Του ΝΙΚΟΥ ΛΥΓΕΡΟΥ

Όπως το υπενθυμίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση το ιστορικό πλαίσιο της Αρκτικής είναι το εξής. Η περίοδος 2005-2010 υπήρξε η θερμότερη που έχει καταγραφεί ποτέ στην Αρκτική, και η περιοχή προβλέπεται ότι δεν θα έχει πάγους κατά το θέρος εντός των επομένων 30 έως 40 ετών. Οι ραγδαίες αυτές αλλαγές θα μπορούσαν δυνητικά να ελευθερώσουν την πρόσβαση σε τεράστιους φυσικούς πόρους, όπως πετρέλαιο και φυσικό αέριο, και να επιτρέψουν την πραγματοποίηση θαλασσίων διαδρόμων οι οποίες θα μπορούσαν ενδεχομένως να καταστήσουν συντομότερες και λιγότερο δαπανηρές σημαντικές εμπορικές οδούς μεταξύ Ευρώπης και Ασίας. 

Το Αρκτικό Συμβούλιο αποτελεί το κατεξοχήν διεθνές φόρουμ που έχει ως αποστολή τη βιώσιμη ανάπτυξη και την προστασία του περιβάλλοντος στην Αρκτική. Απαρτίζεται από τα κράτη της Αρκτικής (τον Καναδά, τη Δανία, η οποία εκπροσωπεί επίσης τη Γροιλανδία και τις Φερόες Νήσους, τη Φιλανδία, τη Νορβηγία, την Ισλανδία, τη Ρωσική Ομοσπονδία, τη Σουηδία, τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής). Οι οργανώσεις των αυτόχθονων πληθυσμών είναι μόνιμα μέλη του Αρκτικού Συμβουλίου. 

Τον Δεκέμβριο του 2008, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε αίτηση εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να αποκτήσει καθεστώς παρατηρητή. Η αίτηση αυτή επιβεβαιώθηκε τα τέλη του 2011. Απόφαση για την αίτηση αυτή αναμένεται να ληφθεί κατά την υπουργική σύνοδο του Αρκτικού Συμβουλίου, η οποία θα πραγματοποιηθεί στην Κίρουνα τον Μάιο του 2013.  

Σε αυτό το πλαίσιο αναφερόμαστε λοιπόν για να κατανοήσουμε την αλλαγή των ΗΠΑ σε σχέση με τη Σύμβαση του Δίκαιου της Θάλασσας. Διότι οι ΗΠΑ είναι η μόνη χώρα από το Αρκτικό Συμβούλιο που δεν την υπέγραψε. 


Παλαιότερα η αμερικανική ιδέα ήταν γιατί να υπογράψει ένα κείμενο που την περιορίζει de jure στα 200 ΝΜ ενώ στον Ειρηνικό και στον Ατλαντικό δεν υπάρχει κανένα κράτος κοντινό και κατά συνέπεια θα μπορούσε να επεκτείνει τη ζώνη της στα 350 ΝΜ. Η αλλαγή φάσης έρχεται λοιπόν από τις δυνατότητες που θα προσφέρει η Αρκτική και το αμερικανικό Κογκρέσο έκανε άμεση αναφορά στην περιοχή. Κι αν οι αμερικανικές εκλογές καθυστερούν την διαδικασία, διότι θεωρείται ότι δεν πρέπει να υπάρξει μια κομματική αξιοποίηση του θέματος και η ψηφοφορία θα γίνει μετά, είναι αναμενόμενο ότι οι ΗΠΑ θα αλλάξουν δόγμα πάνω σε αυτό το θέμα. Έτσι με αυτόν τον τρόπο, θα έχουμε ένα επιπλέον κράτος και βέβαια επιχείρημα που θα υποστηρίξει την ελληνική ΑΟΖ, η οποία θα έχει θεσπισθεί εκείνη την περίοδο και θα είμαστε σε διαπραγματεύσεις με τα άλλα κράτη σε σχέση με την οριοθέτηση και τη μέση γραμμή. 

Πρέπει λοιπόν να το υπολογίσουμε από τώρα, στη μελλοντική μας φαρέτρα, ειδικά αυτήν την περίοδο όπου η Κύπρος έχει την Προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το θέμα της ΑΟΖ δεν είναι διπολικό και αυτό αποδεικνύεται έμπρακτα με την περιοχή της Αρκτικής.