Tου (εξερευνητή και φιλόσοφου) Erling Kagge / The New York Times
Οταν άρχισα το ταξίδι μου με σκι προς την Ανταρκτική, τον Νοέμβριο του 1992, όλα ήταν λευκά ώς την άκρη του ορίζοντα. Καθώς περνούσαν οι εβδομάδες, άρχισα να βλέπω περισσότερα χρώματα: παραλλαγές του λευκού, λίγο γαλάζιο, πράσινο και κίτρινο. Οταν εμφανίστηκαν τα παράξενα κτίρια της βάσης Αμούδσεν–Σκοτ, 50 μέρες αργότερα, ένιωσα ανακούφιση αλλά και απογοήτευση. Σκέφτηκα να τα προσπεράσω και να βυθιστώ πάλι στο λευκό τίποτα.
Ο Νότιος Πόλος εθεωρείτο το τελευταίο ανεξερεύνητο μέρος της Γης όταν ένας συμπατριώτης μου Νορβηγός, ο Ρόαλντ Αμούδσεν, έφτασε εκεί με πέντε συντρόφους του, λίγες δεκάδες σκύλους και τέσσερα έλκηθρα, πριν από εκατό χρόνια, στις 14 Δεκεμβρίου. Νίκησε τον διάσημο ανταγωνιστή του, τον Ρόμπερτ Φάλκον Σκοτ, με διαφορά λίγο μεγαλύτερη από έναν μήνα. Ο Σκοτ έφτασε κι εκείνος στον Νότιο Πόλο, αλλά ποτέ δεν επέστρεψε.
Ολος ο κόσμος παρακολουθούσε τον αγώνα. Η Νορβηγία είχε μόλις κερδίσει την ανεξαρτησία της. Η Βρετανία ήταν ακόμη υπερδύναμη, αλλά η αυτοκρατορία της έφθινε. Η αποστολή του Αμούδσεν άλλαξε τον τρόπο που βλέπαμε τον κόσμο.
Πρέπει, ίσως, να χρησιμοποιήσουμε αυτήν την επέτειο για να σκεφτούμε το μέλλον της Ανταρκτικής, που είναι το ψυχρότερο, ξηρότερο και πιο ανεμοδαρμένο μέρος της Γης, με πάγο που το πάχος του φτάνει ενίοτε τα δύο μίλια. Αυτό που ο Σκοτ είδε σαν ζοφερό τοπίο –«Θεέ μου! Τι φοβερός τόπος!», έγραψε στο ημερολόγιό του–, ο Αμούδσεν το βρήκε συναρπαστικό. «Η περιοχή απλώνεται μπροστά μας λουσμένη στο φως», έγραψε στις 11 Νοεμβρίου. «Εκτυφλωτικό άσπρο, φωτεινό γαλάζιο, απόλυτο μαύρο. Μοιάζει να βγήκε από παραμύθι. Τόσο απόκρημνη και άγρια, απάτητη και παρθενική».
Το τοπίο που είδε ο Αμούδσεν ήταν εντελώς διαφορετικό από οποιονδήποτε άλλο: μια ολόκληρη ήπειρος καλυμμένη με πάγο και χιόνι. Δεν μπορούσε να κάνει καμιά σύγκριση. Στο ημερολόγιό του, άρχισε παρομοιάζοντας την περιοχή με τη Χαντανγκεβίντα, τη γυμνή, άδεντρη οροσειρά στη βόρεια Νορβηγία, όπου είχε εκπαιδευτεί πριν από την αποστολή του. Διαπίστωσε όμως ότι η απεραντοσύνη της Ανταρκτικής μοιάζει μόνο με τον εαυτό της.
Επιχείρησα να διασχίσω αυτή την απεραντοσύνη 81 χρόνια μετά τον Αμούδσεν, κάνοντας σκι για περίπου 840 μίλια από τον πάγο του ωκεανού μέχρι τον Νότιο Πόλο. Ημουν μόνος, χωρίς ούτε καν ασύρματο. Για μένα, όπως και για τον Αμούδσεν, η Ανταρκτική είναι μια γη των ονείρων, ένας τόπος που τον φαντάζονταν οι άνθρωποι πολύ πριν τον δουν.
Από την εποχή του Διαφωτισμού, η φύση εκτιμάται κυρίως ως δυνατότητα εκμετάλλευσης. Ομως, την Ανταρκτική πρέπει να την αφήσουμε όπως είναι. Η αξία των πολικών περιοχών θα εξακολουθήσει να είναι πολύ σημαντική αν μείνουν ανεκμετάλλευτες. Με όλες τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο κόσμος, δεν υπάρχει λόγος να «εκπολιτίσουμε» άλλη μια ήπειρο. Καθώς ζούμε όλο και πιο στριμωγμένοι και αγχωμένοι, έχουμε ανάγκη μια λευκή απεραντοσύνη.
Η γη που εξερεύνησε ο Αμούδσεν παραμένει ακόμη παγωμένη στον χρόνο. Η αξία της δεν μπορεί να μετρηθεί μόνο με το χρήμα και τη δύναμη, αλλά και με το συναίσθημα. Πρέπει να υπάρχει στον κόσμο ένα μέρος που θα μείνει σχεδόν ανέγγιχτο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου