ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: Πότε και πώς θα βγει από αυτό το χάος η Ευρώπη;

Του Tyler Cowen / The New York Times

Καθηγητή Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο George Mason της Βιρτζίνια.

Πότε και πώς θα βγει από αυτό το χάος η Ευρώπη; Η απάντηση, εν συντομία, είναι η εξής: όχι σύντομα και όχι προτού η κατάσταση γίνει ακόμη πιο χαώδης. Oσο παρατείνονται τα προβλήματα της Ευρώπης, τόσο χειρότερα και πιο ύπουλα γίνονται. Αφερέγγυες κυβερνήσεις, προβληματικές τράπεζες, διχαστικές πολιτικές, επαχθής λιτότητα - η λίστα των προβλημάτων είναι ήδη τρομερή.

Το καλύτερο σενάριο είναι να καταφέρει η Ευρωζώνη να βγει από την κρίση με ανάπτυξη. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα επεκτείνει τώρα την απεριόριστη δανειοδότηση στις τράπεζες των 17 χωρών της Ευρωπαϊκής Eνωσης που χρησιμοποιούν το ευρώ, με την προϋπόθεση ότι οι τράπεζες αυτές θα δώσουν εγγυήσεις. Τα δάνεια δεν θα χρειαστεί να αποπληρωθούν πριν από την πάροδο τριετίας, με την ελπίδα ότι έως τότε θα έχει επανέλθει η σταθερή ανάπτυξη. Θεωρητικά, τα δάνεια θα εξασφαλίσουν τη ρευστότητα των ευρωπαϊκών τραπεζών. Κάποιες τράπεζες, με τη σειρά τους, ήδη δανείζουν στις εθνικές κυβερνήσεις τους, ενώ άλλες ίσως υποχρεωθούν να το κάνουν. Βραχυπρόθεσμα, αυτό θα βοηθήσει ώστε και οι κυβερνήσεις της Ευρωζώνης να χρηματοδοτούνται.

Αν η οικονομία αρχίσει να αναπτύσσεται και πάλι πριν εκπνεύσουν τα δάνεια, οι προσπάθειες της ΕΚΤ να λύσει τα προβλήματα φερεγγυότητας της Ευρώπης θα έχουν επιτύχει. Το σχέδιο θα έχει περιορίσει τις πιέσεις στις αγορές χρήματος και τις τράπεζες, καθώς θα στηρίζονται από πιο πλούσιες και αξιόπιστες κυβερνήσεις. Πιθανώς θα έχει χρειαστεί να διαγράψουμε την Ελλάδα, αλλά υπό αυτές τις συνθήκες, άλλες χώρες της Ευρωζώνης θα έχουν αποφύγει μια μείζονα χρηματοοικονομική κρίση.

Υπάρχουν, ωστόσο, και πολύ πιο σκοτεινά σενάρια. 

Eνα από αυτά είναι να παραμείνουν στάσιμες οι οικονομίες κάποιων μεγάλων χωρών της Ευρωζώνης. Σε κατά κεφαλήν όρους, η Ιταλία είναι ήδη φτωχότερη απ’ όσο πριν από 12 χρόνια, ίσως λοιπόν να βρίσκεται ήδη κολλημένη σε ρυθμό βραδείας ανάπτυξης. Αν ισχύει αυτό, ο νέος δανεισμός από την ΕΚΤ απλώς διαιωνίζει μια μη βιώσιμη κατάσταση.

Εν τέλει, η ΕΚΤ θα πρέπει να καταστήσει γνωστό ότι δεν περιμένει τα χρήματά της πίσω. Στην περίπτωση αυτή, οι τράπεζες των πιο αδύναμων χωρών προφανώς θα σταθεί αδύνατο να αντλήσουν κεφάλαια από τον ιδιωτικό τομέα. Η εμπιστοσύνη θα εξανεμιστεί. Κάποιες χώρες θα καταλήξουν να εγκαταλείψουν το ευρώ και να τυπώσουν δικό τους νόμισμα προκειμένου να τηρήσουν τις υποσχέσεις τους προς τραπεζικούς καταθέτες και κατόχους ομολόγων. Οι επιπτώσεις θα είναι καταστροφικές, όχι μόνο για την Ευρώπη, αλλά και για την παγκόσμια οικονομία.

Ενας δεύτερος κίνδυνος θα απειλούσε την Ευρώπη αν μια εκλογική αναμέτρηση, ίσως σε κάποια μικρότερη χώρα, αναδείξει νικήτρια μια κυβέρνηση που απορρίπτει το ευρώ. Και σε αυτή την περίπτωση, οι επιπτώσεις θα είναι άγνωστες.

Αυτό που μαντεύω -και η λέξη «μαντεύω» θεωρώ πως είναι η σωστή- είναι ότι οι πιθανότητες να έχουν όλα αυτά αίσια κατάληξη είναι μία στις τρεις. Σε άλλη περίπτωση... προσδεθείτε.